Bookreads: Η Ρωσική ψυχή μπαίνει στον μαύρο πάγο του Caryl Férey

Η πιο σκληρή πόλη της Σιβηρίας είναι ξεκάθαρα το Νορίλσκ. Εκεί τίποτα δεν είναι αστείο και όλα κινούνται αργά, παγωμένα, δύσκολα. Οι άνθρωποι υποφέρουν, αντέχουν, δεν ζουν. Ο γνωστός συγγραφέας νουάρ Caryl Férey έχει βρει την συνταγή. Λίγο National Geographic, πολύ βία, αρκετή ιστορία και χαρακτήρες που πραγματικά μοιάζουν βγαλμένοι από την ίδια την κόλαση του Νορίλσκ.

Τα μυθιστορήματα του Caryl Férey διαδραματίζονται σε χώρες που χαρακτηρίζονται από ένα οδυνηρό πρόσφατο παρελθόν – αποικισμός, απαρτχάιντ, δικτατορία – που χρησιμεύει ως φόντο για τις ιστορίες του. Από τη μία αυτό είναι ωραίο γιατί δείχνει μία συνέχεια, από την άλλη δεν μπορούμε να μην συμπεράνουμε πως έχει λίγο βολευτεί σε μία ασφαλή συνταγή.

Το ενδιαφέρον του στρέφεται επίσης σε ιθαγενείς κοινωνίες που στερήθηκαν τον πολιτισμό τους χωρίς να καταφέρουν να ενταχθούν με επιτυχία στις νέες χώρες τους: Νέα Ζηλανδία για το Χάκα και το Ούτου, Νότια Αφρική για το Ζουλού, Αργεντινή για το Μαπούτσε, Χιλή για τον Κόνδορα και Κολομβία για το Πας. Ειρήνη (2019), το οποίο αφηγείται την ιστορία ενός πατέρα και των δύο γιων του, παγιδευμένων στην αιματηρή ιστορία της Κολομβίας του 20ού αιώνα. Τώρα έρχεται και η Σιβηρική Ρωσία να μπει στη συλλογή του. Εδώ όλα είναι παγωμένα, δύσκολα, σκοτεινά και βάρβαρα.

PHOTO 1 / 2

Στον «Πάγο», σε θερμοκρασίες που φτάνουν τους -50 βαθμούς Κελσίου και με συχνές χιονοθύελλες, παρουσιάζεται η διαρκής λεηλασία της ρωσικής γης μέσω εξορύξεων (από τους νέους και άγριους καπιταλιστές) και η βαθιά εκμετάλλευση των εργαζομένων, που ζουν σε άθλιες συνθήκες. Η ουσία ΄όμως του βιβλίου βρίσκεται αλλού. Η εκμετάλλευση είναι ένα ζήτημα, αυτό όμως που μας δείχνει ο συγγραφέας είναι ουσιαστικά το σκοτάδι της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης που δεν μπορεί να αποδεσμευτεί από τις αλυσίδες του φόβου της.

Τα βιβλία του επικεντρώνονται στην παρουσίαση ενός βίαιου, σκοτεινού, πολύπλοκου κόσμου, όπου το σασπένς αναμειγνύεται με την κοινωνιολογία, την πολιτική ή την οικονομία αποκαλύπτοντας αδυσώπητες αλήθειες. Πρόκειται για αστυνομικά μυθιστορήματα που συνδυάζουν την κοινωνική κριτική και την αποτύπωση της πραγματικότητας. «Πάντα νιώθω στο πλευρό των καταπιεσμένων», δήλωσε ο συγγραφέας το 2017.

Στη χωρίς τοίχους φυλακή της πόλης του Νορίλσκ, ο Μπορίς ανακατεύεται με μια νεολαία που φτύνει αίμα στις στοές των ορυχείων, που εφευρίσκει διάφορους τρόπους για να αποδράσει, να ξεχαστεί, που αγαπάει αψηφώντας κάθε κίνδυνο. Γιατί στο Νορίλσκ βασιλεύει η διαφθορά και όλοι παρακολουθούν ο ένας τον άλλο. Όσο ο κίνδυνος, αδυσώπητος, τους περιτριγυρίζει, ο Μπορίς πεισματώνει, ώσπου να δώσει τη λύση.

Ο «Πάγος», είναι μια κατάδυση στο ακραίο, αλά Blade Runner, σκηνικό της Σιβηρίας. Σε αυτό το πολιτικό και οικολογικό μυθιστόρημα, διαφορετικό από τα προηγούμενα πολάρ του, ο συγγραφέας ντύνει το νουάρ στο αρκτικό λευκό, με πολλούς κεντρικούς χαρακτήρες να υφαίνουν την ιστορία του.

Καλή η προσπάθεια του, καλοί οι χαρακτήρες (αν και πολλές φορές πέφτει σε κάποια κλισέ για τους Ρώσους, κλισέ που λίγο κουράζουν), κάτι λείπει όμως, κάτι που θα απογείωνε το μυθιστόρημα. Κλασική νουάρ ατμόσφαιρά, αξιοπρεπής γραφή αλλά κάπως κουρασμένη.