Ο Λουκάς Παλαιοκρασάς σκηνοθετεί ντοκιμαντέρ με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα

Ο Λουκάς Παλαιοκρασάς γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα. Σπούδασε Επικοινωνία στο Αμερικάνικο Κολλέγιο Ελλάδος και το 2014 απέκτησε εργασιακή εμπειρία σε εταιρεία παραγωγής στο Λος Άντζελες μέσω υποτροφίας του διεθνούς οργανισμού Libra Group.

Έχει σκηνοθετήσει ντοκιμαντέρ για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο που έχουν προβληθεί σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ και σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα όπως το Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης και το NYU της Νέας Υόρκης.

Το «Citizen Xenos», το πρώτο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ του έκανε πρεμιέρα το 2018 στο 20ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης υποψήφιο για το βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας και έλαβε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ «Στιγμές Αλήθειας» της ΕΕΣ.

Το 2022 διαγωνίστηκε στο 24ο ΦΝΘ με το νέο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ του «Final Year» σε συμπαραγωγή της ANEMON και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και έλαβε το βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ Μεγάλου Μήκους στο 25ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας.

Έχει αναλάβει τη δημιουργία ντοκιμαντέρ για τις δράσεις του Active citizens fund Greece, ενός εκ των μεγαλύτερων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της Κοινωνίας των Πολιτών στην Ελλάδα, με διαχειριστές επιχορήγησης το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow.

Έχει βραβευτεί από την ARTWORKS (2022) και είναι Fellow του Προγράμματος Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Το CNN Greece συνάντησε τον Λουκά Παλαιοκρασά και ο ίδιος μας έλυσε πολλές από τις απορίες που έχουμε για την τέχνη του.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη με τον Λουκά Παλαιοκρασά:

Πόσο καιρό ασχολείσαι με την σκηνοθεσία;

Λουκάς Παλαιοκρασάς: Το 2011 σπούδαζα Επικοινωνία και έκανα μια μικρού μήκους ταινία που κέρδισε το φεστιβάλ του κολεγίου μου. Το έπαθλο ήταν να συμμετάσχω σε ένα διαβαλκανικό εργαστήρι δημιουργίας ντοκιμαντέρ. Ήταν ο Μάιος των «Αγανακτισμένων» στη πλατεία Συντάγματος, οι διαδηλώσεις είχαν τελειώσει και είχαν μείνει λιγοστοί κατασκηνωτές. Aποφάσισα να περάσω δύο μέρες κοντά τους και να καταγράψω τις ιστορίες τους. Ήταν η πρώτη φορά που επιχειρούσα κάτι τέτοιο και η επικοινωνία μας μέσα από τον φακό, μου προκάλεσε ένα ισχυρό συναίσθημα που κυνηγάω μέχρι σήμερα. Το 2016 ξεκίνησα επι δύο χρόνια να ασχολούμαι με την προσφυγική κρίση στο νησί της Λέσβου για το πρώτο μου μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ «Citizen Xenos». Έπειτα, το 2019 άρχισα να παρακολουθώ επι δύο χρόνια τη ζωή των μαθητών ενός δημόσιου λυκείου της Αθήνας για το δεύτερο ντοκιμαντέρ μου «Τέλος Χρόνου», μια ταινία ενηλικίωσης με φόντο το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Με τι καταπιάνεται το τελευταίο σου ντοκιμαντέρ; Θα το δούμε φέτος στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης;

Λουκάς Παλαιοκρασάς: Είναι ένα ντοκιμαντέρ που ακολουθεί τις street workers της Ένωσης Κυριών Δράμας κατά τη διάρκεια παρεμβάσεων που πραγματοποιούν σε καταυλισμούς Ρομά με τη χρήση του Mobile School και του έργου «Mobile School Travels», μιας τροχήλατης κατασκευής με πτυσσόμενους μαυροπίνακες που φέρνει τη μάθηση σε παιδιά που δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση. Η δράση στοχεύει στην επανένταξη των παιδιών στις σχολικές μονάδες και παράλληλα στην ψυχολογική τους ενδυνάμωση και στην ανάδειξη των ταλέντων τους. Οι Κυρίες βάζουν την ψυχή τους στη διάδρασή τους με τα παιδιά γι' αυτό θεώρησα σημαντικό να αποτυπώσω τον συναισθηματικό αντίκτυπο που έχουν οι δράσεις αυτές στα παιδιά Ρομά αλλά και στις ίδιες τις Κυρίες. Η ταινία εντάσσεται στο πρόγραμμα NextGen του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και θα πραγματοποιήσει μια προβολή στην Αίθουσα Παύλος Ζάννας στο Ολύμπιον την Παρασκευή 8/3 στις 17:30 και μία επιπλέον για μαθητές σχολείων σε πρωινή ώρα.

Πώς προέκυψε η συνεργασία σου με την Ένωση Γυναικών Δράμας - Σ.Α.Φ.;

Λουκάς Παλαιοκρασάς: Το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ είναι μέρος ενός μεγαλύτερου σπονδυλωτού ντοκιμαντέρ που δημιουργήθηκε για να αναδείξει τις δράσεις του Active citizens fund Greece, ενός εκ των μεγαλύτερων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της Κοινωνίας των Πολιτών στην Ελλάδα. Το ντοκιμαντέρ αποτελείται από έξι ιστορίες που αναδεικνύουν κοινωνικά θέματα όπως η προάσπιση δικαιωμάτων ατόμων τρίτης ηλικίας, η διασφάλιση του δικαιώματος στην ιθαγένεια, η προαγωγή της ισότητας των φύλων, η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και άλλα. Το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow, ως διαχειριστές των προγραμμάτων αυτών ανέθεσαν στην ANEMON -την εταιρεία παραγωγής που συνεργάζομαι- τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ και έτσι είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τις Κυρίες της Ένωσης που είχαν αναλάβει την υλοποίηση του προγράμματος του Mobile School Travels.

Υπήρξε κάποιο backstage στιγμιότυπο από τα γυρίσματα του «Mobile School Ταξιδεύει» που ξεχώρισες και θα ήθελες να μοιραστείς;

Λουκάς Παλαιοκρασάς: Θυμάμαι ένα από τα παιδιά Ρομά, τη Χρύσα που παρέμενε σιωπηλή σε ένα μεγάλο μέρος του γυρίσματος σαν κάτι να την κράταγε πίσω, όμως το βλέμμα της ήταν τόσο εκφραστικό. Όσο περνούσε η ώρα άρχισε να ανοίγεται και να δείχνει περισσότερο ενδιαφέρον. Ρώτησα μια από τις Κυρίες αν η Χρύσα θα ήθελε να συμμετάσχει στο γύρισμα της επόμενης μέρας και μου είπε ότι δεν γίνεται γιατί το πρωί είναι με τη μητέρα της για επαιτεία. Τότε συνειδητοποίησα ποια ήταν η καθημερινότητα αυτών των παιδιών. Ότι όλη αυτή η ευχάριστη και δημιουργική δραστηριότητα που βλέπαμε ήταν για εκείνα η εξαίρεση μέσα στην εβδομάδα τους. Ήταν μια στιγμή που μου ράγισε την καρδία και με έκανε να καταλάβω πόσο σημαντικές είναι τέτοιες παρεμβάσεις για τα παιδιά.

Πώς βλέπεις την κατάσταση στην Ελλάδα με τους σκηνοθέτες; Μπορεί κάποιος να ζήσει από αυτό που κάνει; Ποιο πιστεύεις πως είναι το πιο δύσκολο πράγμα για έναν σκηνοθέτη;

Λουκάς Παλαιοκρασάς: Η σκηνοθεσία είναι μια άκρως ανταγωνιστική δουλειά, με αβεβαιότητα και περιορισμένες ευκαιρίες. Από δικιά μου εμπειρία ως αυτοδίδακτος ξεκινώντας χωρίς δικτύωση απο σχολές κινηματογράφου, συνειδητοποιείς ότι δεν σου δίνεται τίποτα έτοιμο. Αυτό είναι σκληρό αλλά και σημαντικό για τη διαμόρφωση σου. Κανείς δεν σου χρωστάει να κάνεις το πάθος σου δουλειά. Πρέπει μόνος σου να δημιουργήσεις τις ευκαιρίες που θα σε πάνε παρακάτω. Να αποδείξεις τις ικανότητές σου ώστε άλλοι ταλαντούχοι επαγγελματίες να ενδιαφέρονται να συνεργαστούν μαζί σου. Είναι σαν μια δοκιμασία για το πόσο αποφασισμένος είσαι, πόση εμπιστοσύνη έχεις στο όραμα σου και πόσες δυσκολίες είσαι διατεθειμένος να υπομείνεις για να το πετύχεις.

Κάνεις μόνο ντοκιμαντέρ;

Λουκάς Παλαιοκρασάς: Η μυθοπλασία είναι κάτι που σίγουρα με ενδιαφέρει όταν εμφανιστεί η κατάλληλη ιστορία, αλλά προς το παρόν έχω πολλά ακόμα που θέλω να κάνω μέσα από το ντοκιμαντέρ. Είναι ένα είδος τόσο εύπλαστο, που δεν υπόκειται σε φόρμες και αυτή η δημιουργική απελευθέρωση είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που με κάνουν να επιστρέφω. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να παρακολουθείς κάθε χρόνο νέες ταινίες που σπρώχνουν το είδος προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Δεν μπορώ να φανταστώ πιο συναρπαστική εποχή για το ντοκιμαντέρ και φαίνεται να αγαπιέται όλο και πιο πολύ από το κοινό τα τελευταία χρόνια.

Γυρίζεις κάτι νέο τώρα;

Λουκάς Παλαιοκρασάς: Εδώ και ένα χρόνο γυρίζω το επόμενο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ μου. Είναι μια ιστορία ενηλικίωσης ενός εσωστρεφούς εφήβου που αντιμετωπίζει πρόβλημα όρασης και μέσα από μια απρόσμενη φιλία με έναν γρύλο (ναι, το έντομο) παίρνει το θάρρος να προσπαθήσει να αλλάξει τη ζωή του. Είναι παραγωγή της ΑΝΕΜΟΝ με τη στήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και αναπτύχθηκε στο φετινό IDFA Academy και στο πρόγραμμα REALYOUNG© της πρωτοβουλίας M:brane, στη Σουηδία. Είναι μια ιδιαίτερα τρυφερή και συγκινητική ιστορία και ανυπομονώ να τη μοιραστώ όταν έρθει η ώρα.

Τι θα άλλαζες στον κόσμο της τέχνης στην Ελλάδα σήμερα;

Λουκάς Παλαιοκρασάς: Θα ήθελα να βλέπω περισσότερους νέους καλλιτέχνες και κινηματογραφιστές να τολμούν και να ρισκάρουν. Να εισάγουν νέες προοπτικές αντί να ακολουθούν καθιερωμένες αφηγήσεις και να επαναλαμβάνουν τα ίδια θέματα. Φαίνεται να υπάρχει μια διαδεδομένη τάση όπου οι καλλιτέχνες συχνά συμμορφώνονται με την τρέχουσα δημοφιλή ατζέντα που προωθείται από φεστιβάλ, επιμελητές και το mainstream. Αν και είναι κατανοητό καθώς έτσι έχεις περισσότερες πιθανότητες να υλοποιηθεί το έργο σου, το αποτέλεσμα είναι συχνά έργα που έχουν ενδιαφέρον αλλά νιώθουν πολύ «safe» χωρίς κάτι νέο και συναρπαστικό.

Πες μας μερικούς σκηνοθέτες που σε έχουν επηρεάσει;

Λουκάς Παλαιοκρασάς: Από τους σκηνοθέτες που με έχουν επηρεάσει και εμπνεύσει στο ντοκιμαντέρ θα ξεχώριζα τον Errol Morris, ο οποίος με κάθε ταινία του ανέβαζε τον πήχη για το πώς μπορεί και πρέπει να είναι ένα ντοκιμαντέρ ή τον Werner Herzog που με έμαθε να αγκαλιάζω την αβεβαιότητα και τις δυσκολίες που προκύπτουν όταν εξερευνώ ένα θέμα. Τέλος, ο Albert Maysles και ο Fred Wiseman που μου πέρασαν το μικρόβιο του ντοκιμαντέρ παρατήρησης. Τους θεωρώ δασκάλους μου και τους κουβαλάω σε κάθε μου δουλειά.