O Γιάννης Καλαβριανός προσπαθεί για ένα θέατρο ζωντανό που σπάει τα στεγανά

Ο Γιάννης Καλαβριανός είναι ένας άνθρωπος του θεάτρου, ζει και αναπνέει από αυτό, σκηνοθετεί χρόνια τώρα παραστάσεις που έχουν κάνει μεγάλη επιτυχία κι έχουν στιγματίσει το ελληνικό θέατρο.

Το CNN Greece μίλησε μαζί του για το πώς και γιατί κάνει αυτή τη δουλειά τόσα χρόνια, τι τον έκανε να αφήσει την καριέρα του γιατρού και πως νιώθει που πολλές φορές το θέατρο μπορεί να γίνει ένας πολύ αφιλόξενος χώρος για τους σκηνοθέτες και τους ηθοποιούς. Μιλήσαμε για την νέα του παράσταση με τίτλο «Τα κατασκευασμένα συμφέροντα».

Η νέα παράσταση του Γιάννη Καλαβριανού έρχεται στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, στη σκηνή της Φρυνίχου, από τις 20 Οκτωβρίου. Μια εν πολλοίς άγνωστη στην Ελλάδα, τρελή, κλασική κωμωδία, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διασκευή του σκηνοθέτη, όπου οι 16 ρόλοι του έργου ερμηνεύονται με φρενήρεις ρυθμούς και απαράμιλλο στυλ από έξι γυναίκες ηθοποιούς.

Ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας Χαθίντο Μπεναβέντε, έγραψε, βασισμένος στους χαρακτήρες της commedia dell’ arte, μια πολιτική σάτιρα για τη δύναμη της εικόνας, την κενότητα των επιχειρημάτων, την έλλειψη ηθικών αρχών αλλά και για το πόσο εύκολο είναι να εξαπατηθεί μια ολόκληρη πόλη από έναν λαμπερό, επιτήδειο απατεώνα. Ένα έργο που έναν αιώνα μετά, μοιάζει εντυπωσιακά επίκαιρο.

Το έργο έκανε πρεμιέρα στη Μαδρίτη το 1907 και σημείωσε τεράστια επιτυχία. Στην Ελλάδα, πρωτοπαρουσιάστηκε το 1939, από το Εθνικό Θέατρο.

Ο Γιάννης Καλαβριανός είναι σκηνοθέτης, συγγραφέας, δραματουργός.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, του Τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ και υποψήφιος διδάκτωρ του ίδιου Τμήματος.

Έχει εργαστεί ως γιατρός, ως ηθοποιός για 6 χρόνια στην Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης» και ως βοηθός σκηνοθέτης στις παραστάσεις: Αρχοντοχωριάτης, του Μολιέρου (σκην. Βασίλης Παπαβασιλείου, Φεστιβάλ Αθηνών 2005), Ιφιγένεια εν Ταύροις, του Γκαίτε (σκην. Βασίλης Παπαβασιλείου, Φεστιβάλ Αθηνών 2006) και Ένα φως για κάθε σκοτάδι, του Άκη Δήμου (σκην. Γιάννης Μόσχος, Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης», 2004).

Έχει σκηνοθετήσει τις παραστάσεις: Υπερβολές (και κείμενο, με τη Μαριάννα Κάλμπαρη και τον Βασίλη Μαυρογεωργίου, Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν), Ανεμοδαρμένα ΄Ύψη, της Έμιλυ Μπροντέ (και μετάφραση/διασκευή, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Κ.Θ.Β.Ε.), Η Ωραία Ελένη του Όφενμπαχ, του Κορνήλιου Σελαμσή (Εθνική Λυρική Σκηνή, Η Όπερα Διαδραστικά στα Σχολεία), Αίμα στο αίμα (και κείμενο, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Πέτρινη Αποθήκη), Μήδεια, Μποστ (Εθνικό Θέατρο, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, περιοδεία), Μια υπέροχη ζωή, του Τζο Λάντρυ (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών), Μικροί πυροβολισμοί μέσα στη νύχτα (και κείμενο, Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν), Η Φαίδρα καίγεται, της Αμάντας Μιχαλοπούλου (Αρχαίο Θέατρο Μικρής Επιδαύρου, Φεστιβάλ Αθηνών 2021), Γιοι και κόρες, μια παράσταση για την αναζήτηση της ευτυχίας (και κείμενο, ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης, Φεστιβάλ Αθηνών 2012, Bios, Θέατρο του Νέου Κόσμου, Sarajevo Winter Festival-Βοσνία/Ερζεγοβίνη, CSS Teatro Stabile-Ουντίνε, Spazio Teatro NO'HMA-Μιλάνο, Λευκωσία), Hotel Éternité (και κείμενο, Εθνικό Θέατρο), Ιφιγένεια η εν Αυλίδι, του Ευριπίδη (Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, Επίδαυρος 2019 και περιοδεία), Κουμ κουάτ (κείμενο με τη Μαρία Κοσκινά, Θέατρο του Νέου Κόσμου), Βελλεροφόντης (και κείμενο, Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων), Γρανάδα (και κείμενο, Από Μηχανής Θέατρο, Θέατρο του Νέου Κόσμου), Phone Home (Θέατρο Σφενδόνη), Η τάξη μας, του Τ. Σλομποτζιάνεκ (ΘΟΚ, Φεστιβάλ Αθηνών 2016), Η Τσερλίνε και το σπίτι των κυνηγών, διασκευή των Αθώων του Χ. Μπροχ (Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας), Gods / The Lost Ring, (και κείμενο, Deutsches Theater Berlin), Αβελάρδος και Ελοΐζα (και κείμενο, Φεστιβάλ Αθηνών 2014, Θέατρο του Νέου Κόσμου), David’s Formidable Speech on Europe (και κείμενο, Deutsches Theater Berlin Autorentheatertage, Kunstfestspiele Herrenhausen Hannover), Άουστρας ή η αγριάδα, της Λένας Κιτσοπούλου (Εθνικό Θέατρο, Θησείον, Theater Tri-bühne-Στουτγκάρδη, Piccolo Teatro-Μιλάνο, Heidelberger Stückemarkt-Χαϊδελβέργη), Παραλογές ή Μικρές καθημερινές τραγωδίες (και κείμενο, Φεστιβάλ Αθηνών 2010, Bios, Θέατρο Πορεία, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης), Πρακτόρισσες (και κείμενο, Θέατρο του Ήλιου), Ποιος είναι δίπλα μου;, της Πένυς Φυλακτάκη (Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης»), Εγώ είμαι το Θείο βρέφος! (και κείμενο, Θέατρο του Νέου Κόσμου).

Έχει τιμηθεί με τα: «Βραβείο Κουν, Καλύτερου Θεατρικού Έργου 2013-2014», «Βραβείο Νίκος Ζακόπουλος, Καλύτερου Θεατρικού Έργου, 2013», «International Prize Il Teatro Nudo, di Teresa Pomodoro, Milan 2014-2015».

Πάμε να δούμε την κουβέντα που είχαμε με τον Γιάννη Καλαβριανό:

Τι σε τράβηξε στην σκηνοθεσία θεάτρου; Τι το ιδιαίτερο έχει για σένα;

Γιάννης Καλαβριανός: Είναι τόσοι πολλοί παράγοντες που σε οδηγούν εκεί, κάποιους μπορείς να τους ονοματίσεις, κάποιοι άλλοι είναι εντελώς άρρητοι, δεν λέγονται. Εμένα γενικά η επαγγελματική μου ζωή ήταν μία «καραμπόλα» αλλαγών. Σπούδασα ιατρική, οπότε δούλεψα ως γιατρός, όσο ήμουν στην ιατρική μία φίλη μου είπε για ένα εργαστήρι υποκριτικής που παρακολουθούσε κι έτσι πήγα κι εγώ. Επειδή είχα πολύ στρες με τις κλινικές, αποφάσισα να κάνω κάτι για να μου φεύγει το άγχος. Έμεινα 4 χρόνια στο εργαστήρι αυτό, έκανα το αγροτικό μου στην ιατρική. Μετά πήγα στην Καλών Τεχνών στο τμήμα θεάτρου. Σκηνοθετώ το πρώτο μου κείμενο το οποίο κι έγραψα, με την παρότρυνση του Θεοδωρόπουλου. Το έργο πήγε πολύ καλά και ξεσήκωσε και αντιδράσεις τότε όταν παιζόταν στον Νέο Κόσμο. Είχαν κλείσει το θέατρο, είχαν έρθει τα ΜΑΤ, είχε γίνει χαμός. Μας είχαν μηνύσει για προσβολή των θείων κτλπ, καταλαβαίνεις τι έγινε. Το έργο λεγόταν «Εγώ είμαι το Θείο Βρέφος», και ήταν η ιστορία ενός παιδιού στην Γαλιλαία το οποίο είναι πεπεισμένο πως αυτός είναι ο αληθινός γιος του θεού και πως οι μάγοι έκαναν λάθος στη φάτνη.

Πόσο χρόνο δίνεις σε αυτό που κάνεις; Πόσο δίνεις από την ψυχή σου στο θέατρο και την σκηνοθεσία;

Γιάννης Καλαβριανός: Δίνω όλο μου το είναι και το χρόνο εκεί, κάποια στιγμή όταν προσπαθούσα να γίνω ηθοποιός και δεν άνοιγε καμία πόρτα, είπα πως δεν γίνεται να το κάνω άλλο αυτό, κι αυτό επειδή τα πράγματα που μου πρότειναν δεν ήταν τα πράγματα που εγώ ήθελα, δεν μου έδινε χαρά. Σαν σκηνοθέτης έβλεπα μία μακροσκοπική οπτική των πραγμάτων στο θέατρο. Η σκηνοθεσία δεν με κούρασε ποτέ, έδινα πάντα όλη μου τη μέρα εκεί, ακολούθησα απλά την τάση του σώματος μου, στο θέατρο περνάω ωραία.

Πάντως μεγάλη απόφαση, η ιατρική δεν είναι κάτι που το αφήνεις εύκολα…

Γιάννης Καλαβριανός: Δεν το είχα αισθανθεί ποτέ έτσι να σου πω την αλήθεια. Σίγουρα είναι κάτι μεγάλο να την αφήσω την ιατρική μιας και διάβασα τρομακτικά για να μπω, σίγουρα έπαιξε ρόλο που δεν είχα καμία πίεση από το σπίτι μου. Οι γονείς μου ήταν πάντα υποστηρικτικοί με τις επιλογές μου, μιας κι έκανα να βγάλω λεφτά από το θέατρο 4 χρόνια. Όλο τον καιρό με στηρίζανε οικονομικά μέχρι να τα καταφέρω. Το να έχεις ανθρώπους που είναι δίπλα σου και δεν σου φέρνουν δυσκολίες, είναι πολύ καλό, ίσως το πιο σημαντικό πράγμα. Στην αρχή ήταν πολύ δύσκολα τα πράγματα. Μετά πήραν την πορεία τους.

Άργησες να βρεις τον χώρο σου στο θέατρο; Πώς επιλέγεις τους ηθοποιούς σου;

Γιάννης Καλαβριανός: Το θέατρο είναι ένα πολύ μεγάλο γεγονός, γεμάτο διαφορετικούς ανθρώπους, διαφορετικών νοοτροπιών, όταν δεν είσαι κι από εδώ, δηλαδή από την Αθήνα, θέλεις λίγο χρόνο να προσαρμοστείς στον τόπο που εργάζεσαι. Όταν κάνεις μια ακρόαση για ηθοποιούς αυτό που είναι πιο δύσκολο είναι να βρεις ανθρώπους που «κουμπώνετε», δεν έχει σημασία ποιος είναι καλός ή ποιος είναι με το μεγαλύτερο ταλέντο, το σημαντικό είναι να μπορείς να δουλέψεις με τον ηθοποιό. Κάποιοι ηθοποιοί δεν ταιριάζουν σε όλες τις ομάδες. Είναι λίγο ένα μίγμα πραγμάτων.

Πόσο δύσκολη είναι τελικά μία ακρόαση για ηθοποιούς για έναν σκηνοθέτη;

Γιάννης Καλαβριανός: Πρέπει κάποιος να έχει τις καλύτερες δυνατές προθέσεις πριν ξεκινήσει να κάνει ακροάσεις. Δηλαδή στις δικές μου ακροάσεις δεν θέλω να έχω καμία παρέμβαση από εξωτερικούς παράγοντες. Το έχω απαιτήσει αυτό. Είναι μία δουλειά το θέατρο όπου οι γνωστοί και οι φίλοι επηρεάζουν, πρέπει κάποιος να πει στον σκηνοθέτη πως κάποιος είναι καλός. Εγώ όμως δεν το ήθελα αυτό. Δεν θέλω παρεμβάσεις. Όταν έχεις 1.000 βιογραφικά για 9 θέσεις, εκεί τα πράγματα είναι δύσκολα, οι ακροάσεις κρατάνε εβδομάδες. Πηγαίνεις όμως και ενστικτωδώς. Κάποιος μπορεί να πιαστεί από ένα μικρό πράγμα που έχει ένας ηθοποιός, δεν είναι ανάγκη να είναι ο καλύτερος, αρκεί να έχει αυτό το «κάτι».

Μίλησε μας λίγο για την παράσταση «Τα κατασκευασμένα συμφέροντα».

Γιάννης Καλαβριανός: Είναι ένα έργο ενός Ισπανού, του Χαθίντο Μπεναβέντε, ο οποίος έχει πάρει Νόμπελ λογοτεχνίας, και ο οποίος δεν είναι καθόλου γνωστός στην Ελλάδα, στην Ισπανία όμως τα έργα έχουν απίστευτη απήχηση. Δύο απατεώνες, απένταροι, προσπαθούν να επιβιώσουν, ξαφνικά βρίσκονται σε μία πόλη κι αναρωτιούνται τι απατεωνιά να κάνουν για να ζήσουν. Οπότε και αποφασίζουν το εξής: θα παίξουμε ένα παιχνίδι, θα κάνουμε τους σπουδαίους, ο ένας θα κάνει τον άρχοντα με εξουσία και δύναμη κι ο άλλος τον πιστό του υπηρέτη. Πουλάνε σε όλους αυτό το ψέμα και πιάνει. Όλοι οι κάτοικοι «τσιμπάνε» και θέλουν να ακολουθήσουν τους απατεώνες, γιατί όλοι θέλουν να τα έχουν καλά με τον πλούτο και την εξουσία, γιατί θέλουν να ωφεληθούν. Τελικά ο ψεύτικος ευγενής παντρεύεται την κόρη του πιο πλούσιου ευγενή της πόλης, κι έτσι ερωτεύονται, αλλά ερωτεύονται στ’ αλήθεια. Οπότε τελικά ο απατεώνας λόγω έρωτα σταματάει το ψέμα και παραδέχεται ποιος είναι. Το έργο ουσιαστικά μιλάει για το πως ο έρωτας νικάει τα πάντα και το πως η εικόνα έχει τόσο μεγάλη δύναμη. Είναι ένα έργο πραγματικά επίκαιρο και θα είναι πάντα επίκαιρο.

Έχεις φτάσει ποτέ στο σημείο να τσακωθείς με ηθοποιό και πόσο σε επηρεάζει;

Γιάννης Καλαβριανός: Ναι έχει γίνει, εκείνη τη στιγμή που μαλώνεις υπάρχει κυρίως μία ασυνεννοησία. Κάτι δεν έχει επικοινωνηθεί σωστά ή κάπως έχουμε περάσει τα όρια. Όταν τα όρια αμβλύνονται μπορεί να γίνουν και καβγάδες σε μία πρόβα. Φυσικά και με επηρεάζει αυτό, γιατί δεν μπορώ να πάρω το 100% του ηθοποιού και την ίδια στιγμή καταρρέει και ο λόγος για τον οποίο μπορεί να τον είχα επιλέξει. Αυτό είναι το ένα κομμάτι. Από την άλλη υπάρχει πάντα η περίπτωση κάποιος να είναι αγενής προς την ομάδα ή να έχει ένα πολύ κακό ύφος προς τους άλλους κι αυτό είναι κάτι που δεν μπορώ να το συγχωρήσω με τίποτα, ούτε καν στον πιο ταλαντούχο και δημιουργικό ηθοποιό.

Η νέα παράσταση του Γιάννη Καλαβριανού "Τα κατασκευασμένα συμφέροντα" είναι εμπνευσμένη από το έργο του του Ισπανού Χαθίντο Μπεναβέντε κι έκανε πρεμιέρα στο Θέατρο Τέχνης στις 20 Οκτωβρίου.