Έλενα Δήμητρα Χαντζή: To «Ελευσίνιο» Μυστήριο 144 και ο δύσκολος αποχωρισμός των αντικειμένων μας

Το CNN Greece μίλησε αποκλειστικά με μία από τις πιο ταλαντούχες νέες εικαστικούς της Αθήνας την Έλενα Δήμητρα Χαντζή η οποία συμμετείχε φέτος με έργο της στο Φεστιβάλ «Συνοικισμοί» στα πλαίσια της Ελευσίνας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ευρώπης .

H Έλενα Δήμητρα Χαντζή είναι ελληνο-ιταλίδα εικαστικός και αρχιτέκτονας με βάση την Αθήνα. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα της Ρώμης και κατέχει μεταπτυχιακά στο design από το Πολυτεχνείο του Μιλάνο και τέχνης και αρχιτεκτονικού σχεδιασμού από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας, όπου υπήρξε και βοηθός καθηγητών.

Έχει πάρει μέρος σε εκθέσεις και φεστιβάλ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει συνεργαστεί με διάφορες ομάδες και άλλους εικαστικούς και αρχιτέκτονες για την υλοποίηση εκθέσεων και άλλων πρότζεκτ.

Έχει συμμετάσχει σε εργαστήρια, φιλοξενίες καλλιτεχνών, εκδόσεις, σεμινάρια και ομιλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει διακριθεί με το βραβείο Stavros Niarchos Artworks Award.

Φέτος συμμετέχει στην Ελευσίνα με το εικαστικό της έργο «Άσε κάτι που κάποτε αγάπησες» το οποίο είναι μια διαδραστική εγκατάσταση όπου το κοινό καλείται να προσφέρει αγαπημένα του αντικείμενα που δεν θέλει πια.

Επισκεφτήκαμε την Έλενα Δήμητρα Χαντζή στο στούντιο της στην Ομόνοια κι εκεί μας μίλησε για το έργο της με τίτλο «Μυστήριο 144, Άσε κάτι που κάποτε αγάπησες» που θα μπορούμε να επισκεφτούμε μέχρι τον Νοέμβρη στην Ελευσίνα, για το πως επιλέγει τα υλικά της σαν εικαστικός, τι είναι αυτό που την εμπνέει, πόσο δύσκολο είναι να είσαι καλλιτέχνης στην Ελλάδα του 2023, γιατί προσκολλόμαστε τόσο πολύ στα αντικείμενα και πολλά άλλα θέματα.

Η φιλοξενία της ήταν άψογη και η κουβέντα που βγήκε από αυτή τη φιλοξενία ακολουθεί παρακάτω.

Πόσο καιρό ασχολείσαι με τα εικαστικά και τι ήταν αυτό που σε τράβηξε σε αυτά;

Έλενα Δήμητρα Χαντζή: Δεν μπορώ να πω με ακρίβεια πότε ακριβώς ξεκίνησα με τα εικαστικά μιας και εμπλέκεται πολύ και η αρχιτεκτονική την οποία κι έχω σπουδάσει. Όταν ήμουν στη σχολή, στην Valle Giulia της Σαπιέντζα στην Ρώμη, προσπαθούσα να κάνω τα σχέδια όπως τα ήθελαν οι καθηγητές, εμένα όμως πάντα μου έβγεναν όλα λίγο πιο ζωγραφικά και πειραματικά κι έτσι άρχισα να αναρωτιέμαι τι δεν πάει καλά. Από τότε νομίζω συνειδητοποίησα πως με ενδιαφέρει κάτι άλλο και όχι αμιγώς η αρχιτεκτονική. Με ενδιέφερε περισσότερο το χρώμα, η εικόνα, ο τρόπος ζωής και η κοινωνική υπόσταση πίσω από αυτά, παρά η κατασκευή αυτή καθεαυτή. Η αρχιτεκτονική μου φαινόταν αρκετά δυσκίνητη ενώ με τα εικαστικά αισθάνομαι ότι μπορώ να εκφράσω πιο εύκολα αυτό που με ανησυχεί και ενδιαφέρει. Στην τέχνη μπορείς να έχεις μια ιδέα και να την ολοκληρώσεις εσύ ο ίδιος, στην αρχιτεκτονική συμμετέχουν πολλοί άνθρωποι και κυρίως βιομηχανίες για να ολοκληρωθεί κάτι, το οποίο είναι ενδιαφέρον από την μια, απο την άλλη πρέπει να κάνεις αρκετές εκπτώσεις σε διάφορα επίπεδα...Από το 2015 που έκανα το μεταπτυχιακό μου στο Βόλο με τίτλο «Instead Parapoesis» άρχισα να ασχολούμαι πιο συνειδητά και ενεργά με την τέχνη, μιας και το μεταπτυχιακό ήταν ανάμεσα στα εικαστικά και την αρχιτεκτονική.

Μίλησε μας λίγο για το εικαστικό σου έργο, ποια είναι τα υλικά που σε εμπνέουν και χρησιμοποιείς;

Έλενα Δήμητρα Χαντζή: Ξεκινάω πάντα από found materials, δηλαδή από υλικά που είναι ήδη εκεί, από υλικά που βρίσκω, και αυτό προσδιορίζει και την κατεύθυνση του κάθε έργου. Σαν βάση χρησιμοποιώ κυρίως οικιακά υλικά και αντικείμενα, για παράδειγμα φίλτρα απορροφητήρα, φίλτρα νερού, χρωμοπαγίδες πλυντηρίου κλπ. Είμαι επηρεασμένη από τα βιομηχανικά και οικιακά προϊόντα τα οποία είναι “αγνώστου σχεδιαστή” και καθημερινής χρήσης. Εκφράζομαι αυθόρμητα μέσω της ζωγραφικής που κάνω σε αυτά, ενώ συγχρόνως με ενδιαφέρουν τα ίδια τα αντικειμενα που χρησιμοποιώ ή αναπαριστώ και οι συμβολισμοί που αυτά φέρουν. Τα αντικείμενα που ο άνθρωπος παράγει απεικονίζουν για μένα την κοινωνία στην οποία ζούμε. Με ενδιαφέρουν τα προϊόντα μαζικής κατανάλωσης, με γοητεύει το γεγονός ότι προορίζονται για όλους καθώς και ότι επηρεάζουν μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, ενώ την ίδια στιγμή, σε ένα δεύτερο επίπεδο, προσπαθώ να κάνω μία κριτική στα ίδια τα αντικείμενα και σε ότι αυτα αντιπροσωπεύουν, κυρίως περιβαντολλογικά και κοινωνικά. Οτιδήποτε έχει να κάνει με το σπίτι, εκπροσωπεί για μένα το καθημερινό, το εφήμερο, τον τρόπο ζωής ο οποίος με ενδιαφέρει πολύ γιατί πιστεύω πως επηρεάζει τα πάντα στις ζωές μας και στον πλανήτη. Με ενδιαφέρει το παρών και μέσω αυτογραφικών εμπειριών, μπορώ να σχολιάσω πιο εύκολα τα γεγονότα της επικαιρότητας, τις ομορφιές καθώς και τις “απέραντες” προβληματικές πτυχές της κοινωνίας μας. Τέλος χρησιμοποιώ πάντα σαν υλικά τον αυτοσαρκασμό, ή σκετο τον σαρκασμό, καθώς και την αφέλεια για να περνάω καλά ενώ δουλεύω και για να αποδίδω πιο ευχάριστα και εύκολα την πολυδιαστατη αλληλουχία κριτικών παρατηρήσεων καθώς και αντιπροτάσεων που μέσα από τα έργα θέλω να εκφράσω.

PHOTO 1 / 3

Photo 1/3

Στην Ελευσίνα τι έργο σου θα δούμε; Μέχρι πότε μπορεί κανείς να το επισκεφτεί;

Έλενα Δήμητρα Χαντζή: Το έργο λέγεται «Άσε κάτι που κάποτε αγάπησες», είναι μία διαδραστική εγκατάσταση στο δημόσιο χώρο μέσα από την οποία ζητάω από περαστικούς και επισκέπτες να αφήσουν κάτι που κάποτε αγάπησαν. Το έργο αποτελείται από μία γυάλινη κατασκευή με ντουλαπάκια η οποία, μεσα απο τη διαφάνεια της, ενσωματώνει το γύρω φυσικό περιβάλλον της Ελευσίνας και επιτρέπει να είναι ορατά όλα τα αντικείμενα που αφήνει σταδιακά ο κόσμος, διαμορφώνοντας έτσι μία “συλλογική συλλογή” αντικειμένων και εικόνων. Με ενδιέφερε κατα κάποιο τρόπο το έργο να μην γίνει από εμένα αλλά από την γύρω ροή των πραγμάτων. Είχε επίσης ενδιαφέρον κυρίως το κομμάτι της επικοινωνίας με τους ανθρώπους. Μπορεί κάποιος να σου πει μερικές κουβέντες ή κάποια μικρή ιστορία για αυτό που κάποτε αγάπησε και τελικά αποφάσισε να αφήσει. Απρόσμενα ένιωσα ότι ο κόσμος το έζησε σαν μια μορφή εξομολόγησης, απαλλαγής, αποτοξίνωσης ή και απελευθέρωσης, κάτι που μάλλον η ίδια θα ήθελα να μάθω να κάνω! Θέλησα συνειδητά να αφήσω χώρο στο απρόσμενο, και να δώσω ευκαιρία και σε πραγματα που δεν μπορώ να ελέγξω, ίσως με σκοπό και τη δική μου απελευθέρωση από την αναγκη τελειομανίας και ελεγχου. Ανυπομονώ να δω πως θα εξελίσσεται με το καιρό και χωρίς την παρουσία μου.

Τα αντικείμενα, μέσω της γυάλινης κατασκευής, φαίνονται σαν να αιωρούνται στο τοπίο της Ελευσίνας, συγκεκριμένα στον αρχαιολογικό χώρο, δημιουργώντας σκέψεις και συνειρμούς που αφορούν το περιβάλλον, τα προϊόντα που κατασκευάζει ο άνθρωπος, τι εξαφανίζεται και τι παραμένει στον πλανήτη επί αιώνες. Το αρχείο που διαμορφώνεται από αυτά τα αντικείμενα θα έχει ζωή σε ψηφιακή μορφή και θα μπορεί κάποιος να το επισκεφτεί και να το διαβάσει στο προφιλ του ινσταγκραμ @leavewhatyoulovedonce. Το έργο εντάχθηκε στα πλαίσια του φεστιβάλ «Συνοικισμοί» στην Ελευσίνα, ένα φεστιβάλ που προϋπήρχε, με απώτερο σκοπό να ενώσει και να φέρει κοντά τους διαφόρους συνοικισμούς και τις μειονότητες ανθρώπων που βρίσκονται στην περιοχή. Η ιδέα της δημιουργίας ενός συλλογικού διαδραστικού έργου, μιας συλλογικής μνήμης, γεννήθηκε με την πρόθεση να συνεισφέρει προς αυτή την κατεύθυνση. Μπορεί κανείς να επισκεφτεί το έργο στον προαύλιο χώρο του παλιού Δημαρχείου της Ελευσίνας, δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο, μέχρι τον Νοέμβριο, όσο διαρκεί και το φεστιβάλ.

Πιστεύεις πως ο Έλληνας καλλιτέχνης μπορεί να επιβιώσει στην χώρα μας ή όχι;

Έλενα Δήμητρα Χαντζή: Σίγουρα δεν είναι εύκολο να είσαι καλλιτέχνης γενικότερα και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, μιας και πρέπει λίγο ή πολύ να κάνεις κάποια άσχετη δουλειά για να επιβιώσεις, αν δεν έχεις την τύχη να σου χαρίζει κάποιος χρήματα. Έτσι όμως δεν μπορείς να αφιερωθείς αποκλειστικά στο ίδιο σου το επάγγελμα, με ότι αυτό συνεπάγεται. Σίγουρα κάποιο κρατικό επίδομα, μία κάποια κρατική υποστήριξη, όπως γίνεται και στο εξωτερικό, θα βοηθούσε στην πολιτιστική “ανάπτυξη”. Ανάπτυξη σε εισαγωγικά μιας και είναι μια έννοια αρκετά επίκαιρη, αμφιλεγόμενη και πολυσυζητημένη τον τελευταίο καιρό στην Ελλάδα.

Μπορεί κανείς να δει τη δουλειά της εδώ.