Προς νέα νομοθεσία για τη δέουσα επιμέλεια των επιχειρήσεων στην ΕΕ

Η έκθεση νομοθετικής πρωτοβουλίας (η οποία εγκρίθηκε την Τετάρτη με 504 ψήφους υπέρ, 79 κατά και 112 αποχές) ζητεί την επείγουσα έγκριση δεσμευτικών κανόνων της ΕΕ που θα διασφαλίζουν ότι οι εταιρείες θα λογοδοτούν και θα καθίστανται υπεύθυνες όταν βλάπτουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον και τη χρηστή διακυβέρνηση. Η νομοθεσία θα πρέπει επίσης να διασφαλίζει πρόσβαση για τα θύματα σε μέσα έννομης προστασίας. Η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα υποβάλει τη σχετική νομοθετική πρόταση εντός του έτους.

Οι δεσμευτικοί κανόνες δέουσας επιμέλειας της ΕΕ θα υποχρεώνουν τις εταιρείες να εντοπίζουν, να αντιμετωπίζουν και να διορθώνουν πτυχές της αλυσίδας αξίας τους (δηλ. όλες τις δραστηριότητες, άμεσες ή έμμεσες επιχειρηματικές σχέσεις και επενδυτικές αλυσίδες τους) που θα μπορούσαν να παραβιάζουν, ή όντως το πράττουν, τα ανθρώπινα δικαιώματα (συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών, συνδικαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων), το περιβάλλον (συμβάλλοντας στην κλιματική αλλαγή ή την αποψίλωση των δασών, για παράδειγμα) και τη χρηστή διακυβέρνηση (μέσω περιστατικών διαφθοράς και δωροδοκίας).

Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι η δέουσα επιμέλεια αποτελεί πρωτίστως προληπτικό μέσο που απαιτεί από τις εταιρείες να λαμβάνουν αναλογικά μέτρα με βάση την πιθανότητα και τη σοβαρότητα του αντικτύπου της δραστηριότητάς τους, τον τομέα αυτής, το μέγεθος και το μήκος της αλυσίδας αξίας τους και το μέγεθος της επιχείρησης.

Οι εταιρείες που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι εγκατεστημένες εκτός ΕΕ, θα πρέπει να αποδείξουν ότι συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας όσον αφορά το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Το Κοινοβούλιο ζητεί τη λήψη πρόσθετων μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης εισαγωγής προϊόντων που συνδέονται με σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η καταναγκαστική εργασία ή η παιδική εργασία. Οι εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ θα πρέπει να περιλαμβάνουν τους στόχους αυτούς στα κεφάλαιά τους για το εμπόριο και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης από την Επιτροπή να εξετάσει ενδελεχώς κατά πόσον οι εταιρείες που εξάγουν στην ΕΕ προϊόντα από την επαρχεία Xinjiang της Κίνας εμπλέκονται σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως όσες σχετίζονται με την καταπίεση των Ουιγούρων.

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική αποζημίωση των θυμάτων, οι εταιρείες θα πρέπει να υπέχουν ευθύνη για τις ενέργειές τους και να τους επιβάλλεται πρόστιμο για πρόκληση ζημίας ή συμβολή σε αυτήν, εκτός εάν μπορούν να αποδείξουν ότι ενήργησαν σύμφωνα με τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας και έχουν λάβει μέτρα για την πρόληψη της εν λόγω βλάβης. Τα δικαιώματα των θυμάτων ή των ενδιαφερόμενων μερών σε τρίτες χώρες (που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα) θα προστατεύονται επίσης καλύτερα, καθώς θα μπορούν να προσφεύγουν στα δικαστήρια βάσει ευρωπαϊκού δικαίου.

Για τη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού, το μελλοντικό νομοθετικό πλαίσιο για τη δέουσα επιμέλεια θα πρέπει να είναι ευρύ και να εφαρμόζεται σε όλες τις μεγάλες επιχειρήσεις που διέπονται από το δίκαιο της ΕΕ ή είναι εγκατεστημένες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που παρέχουν χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Οι κανόνες θα πρέπει επίσης να ισχύουν για τις εισηγμένες στο χρηματιστήριο μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις υψηλού κινδύνου, οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνουν τεχνική βοήθεια για να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις.

«Η νέα νομοθεσία για τη δέουσα επιμέλεια των επιχειρήσεων θα καθορίσει τα πρότυπα για την υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά στην Ευρώπη και πέραν αυτής. Αρνούμαστε να δεχτούμε ότι η αποψίλωση των δασών ή η καταναγκαστική εργασία αποτελούν μέρος των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού. Οι εταιρείες θα πρέπει να αποφεύγουν και να αποκαθιστούν τις ζημίες που προκαλούνται στους ανθρώπους και στον πλανήτη στις αλυσίδες εφοδιασμού τους. Οι νέοι δεσμευτικοί κανόνες θα παρέχουν στα θύματα το δικαίωμα πρόσβασης σε στήριξη και στη διεκδίκηση αποζημιώσεων, εξασφαλίζοντας δικαιοσύνη, ισότιμους όρους ανταγωνισμού και νομική σαφήνεια για όλες τις επιχειρήσεις, τους εργαζομένους και τους καταναλωτές», δήλωσε η εισηγήτρια Lara Wolters.