Η εξαφάνιση των δεινοσαύρων και ο ρόλος τους στην εξάπλωση των σταφυλιών σε όλο τον κόσμο

Όταν ένας αστεροειδής χτύπησε τη Γη πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, εξαφάνισε τα γιγάντια ζώα και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να ευδοκιμήσουν στη συνέχεια άλλα πλάσματα και φυτά.

Τώρα, η ανακάλυψη απολιθωμένων σπόρων σταφυλιών στην Κολομβία, τον Παναμά και το Περού, ηλικίας από 19 έως 60 εκατομμυρίων ετών, ρίχνει φως στο πώς αυτά τα ταπεινά φρούτα ευδοκίμησαν στα πυκνά δάση της Γης και τελικά εδραίωσαν παγκόσμια παρουσία. Ένας από τους πρόσφατα ανακαλυφθέντες σπόρους είναι το αρχαιότερο παράδειγμα φυτών της οικογένειας των σταφυλιών που βρέθηκε στο δυτικό ημισφαίριο, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα (1/7) στο περιοδικό Nature Plants.

«Αυτά είναι τα παλαιότερα σταφύλια που έχουν βρεθεί ποτέ σε αυτό το μέρος του κόσμου και είναι μερικά εκατομμύρια χρόνια νεότερα από τα παλαιότερα που έχουν βρεθεί ποτέ στην άλλη πλευρά του πλανήτη», δήλωσε σε ανακοίνωσή του ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, παλαιοβοτανολόγος Fabiany Herrera.

«Η ανακάλυψη αυτή είναι σημαντική, διότι δείχνει ότι μετά την εξαφάνιση των δεινοσαύρων, τα σταφύλια άρχισαν πραγματικά να εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο».

Όπως και οι μαλακοί ιστοί των ζώων, έτσι και τα φρούτα δεν διατηρούνται καλά ως απολιθώματα. Αλλά οι σπόροι, οι οποίοι είναι πιο πιθανό να απολιθωθούν, μπορούν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν ποια φυτά υπήρχαν σε διάφορα στάδια της ιστορίας της Γης. Τα παλαιότερα απολιθώματα σπόρων σταφυλιού που έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής έχουν ανακαλυφθεί στην Ινδία και χρονολογούνται πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, περίπου την εποχή της εξαφάνισης των δεινοσαύρων.

«Πάντα σκεφτόμαστε τους δεινόσαυρους, επειδή ήταν τα μεγαλύτερα πράγματα που επηρεάστηκαν, αλλά το γεγονός της εξαφάνισης είχε τεράστιο αντίκτυπο και στα φυτά», δήλωσε ο Herrera. «Το δάσος επαναρρυθμίστηκε με τρόπο που άλλαξε τη σύνθεση των φυτών».

Ο Herrera και η συν-συγγραφέας της μελέτης παλαιοντολόγος Mónica Carvalho, έκαναν εργασίες πεδίου στις κολομβιανές Άνδεις το 2022, όταν η δεύτερη εντόπισε ένα απολίθωμα. Αποδείχθηκε ότι επρόκειτο για έναν σπόρο σταφυλιού ηλικίας 60 εκατομμυρίων ετών παγιδευμένο σε βράχο, ένα από τα παλαιότερα στον κόσμο και το πρώτο που βρέθηκε στη Νότια Αμερική.

Ενθαρρυμένη από το εύρημά της, η ομάδα διεξήγαγε περισσότερες εργασίες πεδίου σε όλη τη Νότια και Κεντρική Αμερική και βρήκε εννέα νέα είδη απολιθωμένων σπόρων σταφυλιού παγιδευμένα μέσα σε ιζηματογενή πετρώματα. Και ακολουθώντας τη γενεαλογική γραμμή των αρχαίων σπόρων μέχρι τους σύγχρονους αντίστοιχους σπόρους σταφυλιών, η ομάδα συνειδητοποίησε ότι κάτι είχε επιτρέψει στα φυτά να ευδοκιμήσουν και να εξαπλωθούν.

Πώς άλλαξαν τα αρχαία δάση

Όταν οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν, η απουσία τους άλλαξε ολόκληρη τη δομή των δασών, υπέθεσε η ομάδα. «Οι μεγάλοι δεινόσαυροι που περιπλανιόντουσαν στα δάση πιθανότατα έριχναν δέντρα, διατηρώντας ουσιαστικά τα δάση πιο ανοιχτά από ό,τι είναι σήμερα», δήλωσε η Carvalho.

Αφού εξαφανίστηκαν οι δεινόσαυροι, τα τροπικά δάση έγιναν κατάφυτα και τα στρώματα των δέντρων δημιούργησαν υπόροφο (χαμηλή βλάστηση) και θόλο. Αυτά τα πυκνά δάση δυσκόλευαν τα φυτά να λάβουν φως, και τα αναρριχώμενα φυτά χρησιμοποίησαν το πλεονέκτημά τους για να φτάσουν στον θόλο, είπαν οι ερευνητές.

«Στο αρχείο απολιθωμάτων, αρχίζουμε να βλέπουμε περισσότερα φυτά που χρησιμοποιούν κλήματα για να αναρριχηθούν στα δέντρα, όπως τα σταφύλια, περίπου αυτή την εποχή», δήλωσε ο Herrera.

Εν τω μεταξύ, η ποικιλία πτηνών και θηλαστικών που άρχισε να κατοικεί τη Γη μετά την εξαφάνιση των δεινοσαύρων, πιθανότατα βοήθησε επίσης στη διάδοση των σπόρων του σταφυλιού.

Με πληροφορίες από: Modern grapes exist because the dinosaurs died out, new research finds by Ashley Strickland, CNN