Μελέτη γενετιστών: Η αγάπη μας για τους υδατάνθρακες ξεκίνησε πριν από τους… Νεάντερταλ

Το κάποτε κυρίαρχο στερεότυπο των προϊστορικών ανθρώπων που γευμάτιζαν με μπριζόλες από μαμούθ βοήθησε στην προώθηση της ιδέας μιας διατροφής με βάση την πρωτεΐνη, που ήταν απαραίτητη για την ανάπτυξη ενός μεγάλου εγκεφάλου.

Αλλά τα αρχαιολογικά στοιχεία των τελευταίων ετών έχουν αμφισβητήσει αυτή την άποψη, υποδεικνύοντας ότι οι άνθρωποι έδειξαν από νωρίς μια προτίμηση στους υδατάνθρακες, ψήνοντας πράγματα όπως οι κόνδυλοι φυτών (ένας τέτοιος είναι και η πατάτα) και άλλες τροφές με άμυλο που έχουν ανιχνευθεί από την ανάλυση βακτηρίων στα δόντια σκελετών.

Στη νέα έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, οι επιστήμονες εντόπισαν την εξέλιξη ενός γονιδίου που επιτρέπει στους ανθρώπους να χωνεύουν ευκολότερα το άμυλο, διασπώντας το σε απλά σάκχαρα που ο οργανισμός μας μπορεί να χρησιμοποιήσει για ενέργεια. Η μελέτη αποκάλυψε ότι αυτά τα γονίδια πολλαπλασιάστηκαν πολύ πριν από την έλευση της γεωργίας, ακόμη και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πίσω, πολύ πριν το είδος μας, ο Homo sapiens, ή ακόμη και οι Νεάντερταλ αναδυθούν ως ξεχωριστές γενεαλογικές γραμμές.

Ο πολλαπλασιασμός του γονιδίου ΑΜΥ1

Οι ερευνητές που εδρεύουν στο Εργαστήριο Τζάκσον στο Φάρμινγκτον του Κονέκτικατ και στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο στην πολιτεία της Νέας Υόρκης ανέλυσαν τα γονιδιώματα 68 αρχαίων ανθρώπων.

Επικεντρώθηκαν σε ένα γονίδιο που ονομάζεται AMY1, το οποίο επιτρέπει στον άνθρωπο να εντοπίζει και να αρχίζει να διασπά το άμυλο στο στόμα, παράγοντας το ένζυμο αμυλάση. Χωρίς την αμυλάση, οι άνθρωποι δεν θα ήταν σε θέση να χωνέψουν τροφές όπως οι πατάτες, τα ζυμαρικά, το ρύζι ή το ψωμί.

Οι άνθρωποι σήμερα έχουν πολλαπλά αντίγραφα αυτού του γονιδίου και ο αριθμός τους ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Αυτό που η ομάδα γενετιστών ήθελε να ανακαλύψει ήταν το πώς και πότε ο αριθμός αυτών των γονιδίων επεκτάθηκε.

Η ομάδα διαπίστωσε ότι ήδη πριν από 45.000 χρόνια, οι κυνηγοί-συλλέκτες – ο τρόπος ζωής των οποίων προηγήθηκε της γεωργίας – είχαν κατά μέσο όρο τέσσερα έως οκτώ αντίγραφα του AMY1, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο Homo sapiens κατανάλωνε άμυλο πολύ πριν η γεωργία διαμορφώσει την ανθρώπινη διατροφή.

Η έρευνα αποκάλυψε επίσης ότι πολλαπλασιασμός του γονιδίου AMY1 υπήρχε στα γονιδιώματα των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβαν, ενός εξαφανισμένου ανθρωποειδούς που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 2010 και για τον οποίο δεν γνωρίζουμε πολλά. Η παρουσία πολλαπλών αντιγράφων του γονιδίου σε τρία ανθρώπινα είδη υποδηλώνει ότι επρόκειτο για ένα χαρακτηριστικό που μοιράστηκε ένας κοινός πρόγονος, πριν οι διαφορετικές γενεαλογικές γραμμές διαχωριστούν, σύμφωνα με τη μελέτη. Το εύρημα αυτό σημαίνει ότι οι αρχαϊκοί άνθρωποι είχαν περισσότερα από ένα αντίγραφα του AMY1 ήδη πριν από 800.000 χρόνια.

Μια γενετική ευκαιρία

Δεν είναι σαφές πότε ακριβώς έγινε ο αρχικός πολλαπλασιαμός του AMY1, αλλά πιθανότατα συνέβη τυχαία. Η παρουσία περισσοτέρων του ενός αντιγράφων δημιούργησε μια γενετική ευκαιρία που παρείχε στους ανθρώπους πλεονέκτημα προσαρμογής σε νέες δίαιτες, ιδίως σε αυτές που ήταν πλούσιες σε άμυλο, καθώς συναντούσαν διαφορετικά περιβάλλοντα.

Η ανάλυση έδειξε επίσης ότι ο αριθμός των αντιγράφων AMY1 που φέρει ένας άνθρωπος αυξήθηκε απότομα τα τελευταία 4.000 χρόνια – πιθανότατα ευνοήθηκε από τη φυσική επιλογή καθώς οι άνθρωποι προσαρμόζονταν στις πλούσιες σε άμυλο δίαιτες που προέκυψαν από τη μετάβαση από τον τρόπο ζωής των κυνηγών-συλλεκτών στη γεωργία και την καλλιέργεια σιτηρών.

Η νέα έρευνα ενισχύει την αναδυόμενη θεωρία ότι οι υδατάνθρακες, και όχι οι πρωτεΐνες, ήταν εκείνοι που παρείχαν την απαραίτητη ενεργειακή ώθηση για την αύξηση του μεγέθους του ανθρώπινου εγκεφάλου με την πάροδο του χρόνου.

Με πληροφορίες από: Scientists pinpoint the origins of humanity’s love of carbs by Katie Hunt, CNN