Νέα μελέτη ανατρέπει τους λόγους για τους οποίους χρειαζόμαστε τον ύπνο

Για μεγάλο χρονικό διάστημα θεωρούνταν ότι ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τον ύπνο για να απαλλαγεί από τις τοξίνες, αλλά οι πρώτες έρευνες σε ποντίκια δείχνουν τώρα ότι μάλλον ισχύει το αντίθετο, σύμφωνα με τους επιστήμονες του Ερευνητικού Ινστιτούτου για την Άνοια του Ηνωμένου Βασιλείου (UKDRI).

Όπως αναφέρει ο Independent, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το να είναι κανείς ξύπνιος και δραστήριος βοηθά καλύτερα τον εγκέφαλο να αποβάλει τις τοξίνες, σε σχέση με τον ύπνο. Και τα ευρήματα της μελέτης που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature Neuroscience, μένει να επιβεβαιωθούν σε ανθρώπους.

«Ο επιστημονικός τομέας έχει επικεντρωθεί τόσο πολύ στην ιδέα της κάθαρσης ως έναν από τους βασικούς λόγους για τους οποίους κοιμόμαστε, και φυσικά εκπλαγήκαμε πολύ όταν παρατηρήσαμε το αντίθετο στα αποτελέσματά μας» λέει ο επικεφαλής της μελέτης Νικ Φρανκς, καθηγητής βιοφυσικής και αναισθησιολογίας στο Imperial College του Λονδίνου.

Μέχρι τώρα υποτίθεται ότι ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί το δικό του σύστημα καθαρισμού – γνωστό ως γλυμφατικό ή γλοιολεμφικό σύστημα – για να απαλλαγεί από τα απόβλητα.

Η απομάκρυνση των τοξινών

Ωστόσο, όταν οι ερευνητές του UKDRI παρακολούθησαν την κίνηση του υγρού στον εγκέφαλο ποντικιών χρησιμοποιώντας μια φθορίζουσα χρωστική, έδειξαν ότι η ικανότητα του εγκεφάλου να απαλλαγεί από τις τοξίνες μειώθηκε κατά τη διάρκεια του ύπνου, καθώς και υπό αναισθησία.

Τα ποντίκια που κοιμόντουσαν ήταν 30% λιγότερο αποτελεσματικά στην απομάκρυνση της χρωστικής από τον εγκέφαλό τους σε σύγκριση με τα τρωκτικά που ήταν ξύπνια, ενώ στα ποντίκια υπό αναισθησία ο ρυθμός απομάκρυνσης μειώθηκε κατά 50%.

Αλλά οι ερευνητές δήλωσαν επίσης ότι το μέγεθος των μορίων μπορεί να επηρεάσει το πόσο γρήγορα ορισμένες τοξίνες μετακινούνται μέσω του εγκεφάλου και ότι ορισμένες ενώσεις καθαρίζονται μέσω διαφορετικών συστημάτων.

Ο καθηγητής Φρανκς προσθέτει: «Μέχρι στιγμής δεν γνωρίζουμε τι συμβαίνει σε αυτές τις καταστάσεις, που επιβραδύνει την απομάκρυνση των μορίων από τον εγκέφαλο. Αυτό θα είναι το επόμενο βήμα της έρευνάς μας».

Ύπνος και άνοια

Ο επικεφαλής της μελέτης καθηγητής Μπιλ Γουίσντεν, προσωρινός διευθυντής του UKDRI, σημειώνει: «Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με το γιατί κοιμόμαστε, και παρόλο που δείξαμε ότι η απομάκρυνση των τοξινών μπορεί να μην είναι ο βασικός λόγος, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι ο ύπνος είναι σημαντικός. Ο διαταραγμένος ύπνος είναι ένα κοινό σύμπτωμα που βιώνουν τα άτομα που ζουν με άνοια – ωστόσο, δεν γνωρίζουμε ακόμη αν αυτό είναι συνέπεια ή κινητήριος παράγοντας στην εξέλιξη της νόσου».

«Μπορεί κάλλιστα ο καλός ύπνος να συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου άνοιας για λόγους άλλους από την απομάκρυνση των τοξινών», συμπληρώνει.

«Η άλλη πλευρά της μελέτης μας είναι ότι δείξαμε ότι η κάθαρση του εγκεφάλου είναι εξαιρετικά αποτελεσματική κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης. Το να είσαι ξύπνιος, ενεργός και να γυμνάζεσαι μπορεί να καθαρίζει αποτελεσματικότερα τον εγκέφαλο από τις τοξίνες», καταλήγει.