Η «μαύρη τρύπα» του δημογραφικού στην Ελλάδα: Το πρόβλημα και οι λύσεις

Η δημογραφική αυτή συρρίκνωση θα αλλάξει αφενός το DNA της ελληνικής κοινωνίας και αφετέρου θα απειλήσει για ακόμη μια φορά την ανάπτυξη της χώρας, που τόσα οικονομικά δεινά έχει αντιμετωπίσει τις τελευταίες δεκαετίες.

Εγείρονται, παράλληλα, και σοβαρές ανησυχίες για το εάν η Ελλάδα θα μπορεί να καινοτομεί και να προοδεύει, δεδομένου ότι η κινητήρια δύναμη της κοινωνίας - οι νέοι - θα κάνουν πραγματικό αγώνα δρόμου για να στηρίξουν τον γερασμένο πληθυσμό της χώρας.

Ειδικοί από όλο τον κόσμο προειδοποιούν ότι οι χώρες που έχουν δημογραφικά προβλήματα θα πρέπει να κινηθούν γρήγορα εάν θέλουν να αντιστρέψουν –εν μέρει τουλάχιστον- την μείωση των πληθυσμών τους.

Μάλιστα, υπογραμμίζουν ότι το «παράθυρο» για ουσιώδη μέτρα και αλλαγές είναι ιδιαίτερα μικρό –κάτι που σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επιδείξουν αξιοσημείωτα αντανακλαστικά και να αφιερώσουν διόλου ευκαταφρόνητουςπόρους για να παροτρύνουν και να στηρίξουν τα νέα ζευγάρια που θέλουν, αλλά δεν μπορούν, να μεγαλώσουν τις οικογένειές τους.

Ποιες είναι, όμως, οι λύσεις που θα επιλέξει η κάθε κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του σοβαρότατου αυτού κοινωνικού ζητήματος;

Και υπάρχει πολιτική βούληση προς αυτή την κατεύθυνση;

Στην Ελλάδα του 2023, κάτι φαίνεται πως έχει αρχίσει να αλλάζει…

«Η δημογραφική κατάρρευση καθίσταται ένα υπαρξιακό στοίχημα για το μέλλον μας» είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε τοποθέτησή του για το δημογραφικό, κάνοντας παράλληλα λόγο για «εθνικό κίνδυνο σε εξέλιξη».

Των κινήσεων της πρώτης κυβέρνησης Μητσοτάκη για το δημογραφικό –όπως την καταβολή 2.000 ευρώ ανά γέννα- ακολούθησε φέτος η σύσταση του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.

«Εδώ έχουμε ένα υπουργείο, το οποίο έχει επίκεντρο τον άνθρωπο» λέει η υπουργός Σοφία Ζαχαράκη, σε συνέντευξή της στο CNN Greece για το δημογραφικό και τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την αντιστροφή του.

Σταχυοθετώντας τους λόγους που τα ζευγάρια στην Ελλάδα δεν κάνουν ή κάνουν λιγότερα παιδιά, η κ. Ζαχαράκη τονίζει:

«Βλέπουμε πρώτα απ’ όλα και τις δημογραφικές τάσεις και ήδη από το ’80 βλέπουμε πάρα πολύ μεγάλη μείωση στις γεννήσεις. Κάποιοι διατείνονται πως είναι οικονομικό θέμα, θα σας έλεγα ότι είναι και ένας τρόπος ζωής που έχει ούτως ή άλλως επιλέξει η νέα γενιά να κάνει. Πέραν αυτού όμως, είναι αναντίρρητο ότι οι γενιές μας έχουν υποστεί πάρα πολλές συνέπειες από τις αλλεπάλληλες κρίσεις».

Και παρότι η κυβέρνηση αναμένεται να προχωρήσει σε θέσπιση και νέων πολιτικών μέσα στο 2024, ελλοχεύει ο φόβος ότι έχει χαθεί χρόνος.

«Στη δεκαετία του ’80 παρατηρήθηκε αύξηση του χρόνου παραμονής των νέων ανθρώπων στο εκπαιδευτικό σύστημα, σε πανεπιστημιακό επίπεδο, τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών, γεγονός που αποτυπώθηκε και στην αστικοποίηση και τη μείωση της απασχόλησης στον αγροτικό τομέα.

Παράλληλα προκλήθηκαν αλλαγές και στο αξιακό σύστημα σε όλη την Ευρώπη, όχι μόνο σε μας. Απομακρυνθήκαμε από το μοντέλο της παραδοσιακής οικογένειας των περασμένων ετών.

Άρχισαν να διαχέονται και στη χώρα μας νέες αξίες και νέα μοντέλα περιορισμένης οικογένειας, σημειώνοντας πτώση στην κλίμακα προτεραιότητας τόσο ηθικά όσο και κοινωνικά» εξηγεί στο CNN Greece o γνωστός δημογράφος Βύρων Κοτζαμάνης.

Η θέση αυτή που εκφράστηκε από τον κ. Κοτζαμάνη αποτυπώνεται και στις σκέψεις τεσσάρων γυναικών, που μίλησαν στο CNN Greece για τους λόγους που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να κάνουν οικογένεια αλλά και τα εμπόδια στην απόκτηση δεύτερου ή και τρίτου παιδιού.

Ένας από τους βασικότερους λόγους που «φρενάρει» τα νέα ζευγάρια από την απόκτηση παιδιών είναι οι χαμηλοί μισθοί σε συνδυασμό με την έλλειψη δομών στήριξης των γονέων.

Η καθημερινότητα είναι δύσκολη για χιλιάδες οικογένειες στη χώρα μας και το τελευταίο διάστημα έχει γίνει ακόμη πιο απαιτητική, με την ακρίβεια να «πνίγει» τα νοικοκυριά.

Και πόσο κοστίζει σήμερα η απόκτηση και ανατροφή ενός παιδιού;

Μέχρι την ενηλικίωσή του τουλάχιστον 160.000 έως 200.000 ευρώ - ένας αριθμός που μπορεί να θεωρηθεί και συντηρητικός.

Το αφιέρωμα του CNN Greece για την «Ελλάδα μικραίνει» αναλύει τα στοιχεία και τις πρωτοβουλίες για την αντιστροφή του δημογραφικού, αναδεικνύει τις βαθύτερες αιτίες του ενώ παράλληλα παρουσιάζει και τα προβλήματα και τις λύσεις χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.