Οι 5+2 δράσεις της κυβέρνησης για την ανατροπή της δημογραφικής κατάρρευσης

Αναφερόμενος στα τελευταία αμείλικτα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία έδειξαν ότι αν δεν αναστραφεί άμεσα η πτωτική πορεία των γεννήσεων, ο πληθυσμός στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα έχει μειωθεί τουλάχιστον κατά ένα εκατομμύριο έως το 2050, ο πρωθυπουργός μίλησε για «εθνικό κίνδυνο σε πλήρη εξέλιξη».

Εστιάζοντας στις ρίζες του προβλήματος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επεσήμανε πως «σε όλο τον κόσμο βρισκόμαστε στο στάδιο της δεύτερης δημογραφικής μετάβασης: τα ζευγάρια κάνουν οικογένειες σε μεγαλύτερες ηλικίες, κάνουν όμως και λιγότερα παιδιά».

Παράλληλα εξήγησε ότι «αλλάζει και το προσωπικό όραμα ευτυχίας των νέων ανθρώπων και το μοντέλο της σύγχρονης οικογένειας που είναι πιο απαιτητικό, αλλά και πιο απρόσιτο, καθώς συμπιέζεται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον με την ανασφάλεια να κυριαρχεί συχνά στην ψυχολογία πολλών νέων ανθρώπων».

«Είναι ένα πρόβλημα που κλιμακώνεται εδώ και μισό αιώνα. Επαιξε ρόλο και η πανδημία ωστόσο οι διαχρονικές τάσεις είναι εξαιρετικά ανησυχητικές», τόνισε ο πρωθυπουργός κατά την ομιλία του στο συνέδριο «Δημογραφικό 2023 - Ώρα για δράση» συμπληρώνοντας πως δεν υπάρχουν πως «δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, ούτε επιλογές που μπορούν να φέρουν γρήγορα αποτέλεσμα» και πως η αντιμετώπισή του συνιστά «μία πολύχρονη και συχνά άνιση προσπάθεια και προϋποθέτει συμμάχους το κράτος και τις επιχειρήσεις, μέχρι τους ίδιους τους πολίτες».

Με την ίδρυση του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, η κυβέρνηση έδωσε προτεραιότητα σε ένα εθνικό σχέδιο για το βασικό κύτταρο της ελληνικής κοινωνίας, την οικογένεια.

Ηδη βρίσκονται σε εξέλιξη επτά προγράμματα που στοχεύουν σε λύσεις στη «δύσκολη εξίσωση» στεγαστικού – δημογραφικού.

Όπως δηλώνει στο CNN Greece η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη πρόκειται για προγράμματα, όπως το «Σπίτι μου» με χαμηλότοκα δάνεια και κοινωνική αντιπαροχή και η «Κάλυψη», τα οποία αποτελούν τους βασικούς άξονες του κυβερνητικού σχεδιασμού για να επιλυθεί το οξύ πρόβλημα της στέγασης. Συνολικά θα διατεθούν 2,2 δισ. ευρώ για τη στεγαστική πολιτική, καθώς στα 1,7 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκαν πέρυσι, προστέθηκαν 599 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα «Σπίτι μου».

Οι 5+2 δράσεις

1. Επιδότηση δανείων

Mέσω του προγράμματος «Σπίτι μου», νέοι ή νέα ζευγάρια, ηλικίας 25-39 ετών, που δεν έχουν ακίνητο κατάλληλο για κατοικία και πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια, μπορούν να αποκτήσουν πρώτη κατοικία με μηνιαία δόση σημαντικά χαμηλότερη από εκείνη που αντιστοιχεί στα στεγαστικά δάνεια της αγοράς, καθώς το 75% του κεφαλαίου χορηγείται άτοκα από τη ΔΥΠΑ, ενώ, για τους τρίτεκνους, τους πολύτεκνους και όσους αποκτήσουν την ιδιότητα αυτή, το δάνειο είναι άτοκο στο σύνολό του.

Ηδη 848 ζευγάρια μέχρι 39 ετών έχουν εκταμιεύσει το δάνειο τους ενώ υπάρχουν πάνω από 800.000 εγκεκριμένες αιτήσεις, καθώς και αρκετές σε αναμονή μέχρι να βρεθεί το ακίνητο.

Υπενθυμίζεται πως το πρόγραμμα υποστηρίζει δανειοδότηση για αγορά κατοικίας αξίας έως 200.000 ευρώ, εμβαδού έως 150 τ.μ. και παλαιότητας τουλάχιστον 15 ετών. Τα δάνεια καλύπτουν έως και το 90% της εμπορικής αξίας του ακινήτου με ανώτατο όριο τις 150.000 ευρώ και μπορούν να έχουν διάρκεια έως 30 έτη.

2. Πρόγραμμα ανακαίνισης

Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους» προβλέπει τη στήριξη των φτωχών και ευάλωτων νοικοκυριών με τη μορφή αυξημένου ποσοστού επιχορηγήσεων και χωριστού προϋπολογισμού 40 εκατ. ευρώ και καλύπτει επιλέξιμες δαπάνες έως 35.000 ευρώ κατά περίπτωση.

Αφορά πολίτες ηλικίας 18 - 39 ετών, που έχουν γεννηθεί από 01/01/1984 έως και 31/12/2005, με οικογενειακό εισόδημα έως 50.000 ευρώ για την ένταξή τους στο «Εξοικονομώ» και έως 20.000 ευρώ για την ένταξή τους στο «Ανακαινίζω», αρκεί να είναι:

• Ιδιοκτήτες του ακινήτου, με οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα και να το ιδιοκατοικούν, ή να είναι πλήρεις κύριοι, ή επικαρπωτές και το εκμισθώνουν, για να ενταχθούν στο «Εξοικονομώ για Νέους».
• Ιδιοκτήτες του ακινήτου κατά πλήρη κυριότητα και ποσοστού 100% για να ενταχθούν στο «Ανακαινίζω για Νέους».

3. Κοινωνική Αντιπαροχή

Ενα μεγάλο εγχείρημα είναι το να μπορέσει το κράτος να αξιοποιήσει τα ακίνητα του Δημοσίου και να δοθεί μέρος αυτών για κοινωνική στέγαση.

Το πρόγραμμα «Κοινωνική Αντιπαροχή» απευθύνεται σε 2.500 δικαιούχους ηλικίας 18 -39 ετών, οι οποίοι θα μπορούν να διεκδικήσουν τα αδρανή ακίνητα του Δημοσίου με μικρό ρυθμισμένο μίσθωμα.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι δικαιούχοι μισθωτές θα επιλέγονται με βάση αντικειμενικά κοινωνικά κριτήρια, ενώ εκτός από την απλή μίσθωση των σπιτιών με χαμηλό ενοίκιο, θα επιτρέπεται και η υπογραφή συμβάσεων μίσθωσης με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά τους από τους δικαιούχους (rent to own). Δείτε τα κριτήρια και τον τρόπο υποβολής αίτησης με ένα κλικ εδώ.

4. Πρόνοια για άστεγους

Το πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία για τους αστέγους» απευθύνεται σε άτομα και οικογένειες που διαβιούν σε συνθήκες έλλειψης στέγης και λειτουργεί συμπληρωματικά στο πλαίσιο εφαρμογής δημόσιων πολιτικών καταπολέμησης της έλλειψης αυτής.

Πλέον προκηρύσσεται πλέον κάθε δύο χρόνια και λειτουργεί σε 43 Δήμους σε όλη τη χώρα παρέχοντας:

• Επιδότηση ενοικίου στους ωφελούμενους για δύο χρόνια,καθώς και κάλυψη βασικών δαπανών για οικοσκευές και πληρωμή λογαριασμών ΔΕΚΟ.
• Επιδότηση του μισθού και των ασφαλιστικών εισφορών για ένα χρόνο για εξεύρεση εργασίας σε ιδιωτικές επιχειρήσεις ή για τη δημιουργία επιχείρησης.
• Υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης και διασύνδεσης.

5. Κάλυψη

Το πρόγραμμα «Κάλυψη» περιλαμβάνει 257 κατοικίες και απευθύνεται σε νέους ηλικίας 25-39 ετών, που είναι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, οι οποίοι δεν διαθέτουν ιδιόκτητη πρώτη κατοικία.

Για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των δικαιούχων, το πρόγραμμα θα αξιοποιήσει τις ιδιωτικές κατοικίες, οι οποίες είχαν διατεθεί για τη στέγαση αιτούντων διεθνή προστασία, στο πλαίσιο των προγραμμάτων ESTIA ΙΙ και ESTIA 2021.

Προτεραιότητα δίνεται σε πολύτεκνες ή τρίτεκνες οικογένειες, σε άτομα με αναπηρία, σε νοικοκυριά στα οποία υπάρχει δικαστική απόφαση έξωσης και σε μονογονεϊκές οικογένειες. Δείτε τον τρόπο κατάθεσης των αιτήσεων με ένα κλικ εδώ.

Επισημαίνεται πως αν και αρχικά το πρόγραμμα αφορούσε μόνο στον Δήμο Αθηναίων, στη συνέχεια επεκτάθηκε και δικαίωμα ένταξης απέκτησαν οι ιδιοκτήτες και ιδιοκτήτριες κατοικιών στους Δήμους Ιωαννίνων, Αγίου Δημητρίου, Αλίμου, Καλλιθέας, Μοσχάτου-Ταύρου, Νέας Σμύρνης και Παλαιού Φαλήρου και που είχαν συμμετάσχει στο πρόγραμμα «ΚΑΛΥΨΗ».

Οι δύο επιπλέον δράσεις

• Νταντάδες της Γειτονιάς

Το πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς» εμπίπτει στον άξονα δράσεων υπέρ της συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, ο οποίος αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την ισότητα για τα επόμενα χρόνια.

Το πρόγραμμα αφορά κυρίως τη φύλαξη βρεφών ηλικίας από δύο μηνών έως 2,5 ετών και προβλέπει την οικονομική ενίσχυση των εργαζομένων -κυρίως- γονέων, των μονογονέων, των αναδόχων και γενικά της οικογένειας, για τη φύλαξη του παιδιού ή των παιδιών τους, είτε εντός της οικογενειακής εστίας είτε στο σπίτι μιας/ενός παιδαγωγού-φροντιστή. Δείτε εδώ.

Οι δικαιούχοι θα λαμβάνουν το ποσό των 500 ευρώ μηνιαίως για τη φύλαξη και φροντίδα των βρεφών τους από επιμελητή/επιμελήτρια που θα έχουν επιλέξει από το Μητρώο Επιμελητών. Το ποσό θα δίνεται στις περιπτώσεις που ο γονέας εργάζεται με καθεστώς πλήρους απασχόλησης ή είναι ελεύθερος/η επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος/η.

• Χώροι φύλαξης βρεφών εντός επιχειρήσεων

Με το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτούνται επιχειρήσεις για τη δημιουργία και τον εξοπλισμό χώρου φύλαξης παιδιών των εργαζομένων, ηλικίας από 6 μηνών έως 2,5 ετών, εντός των επιχειρήσεων.

Το πρόγραμμα θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά με το νόμο 4921/2022 «Δουλειές Ξανά» και χρηματοδοτεί τις επιχειρήσεις και για τη στελέχωση του χώρου με έναν ή δύο βρεφονηπιοκόμους για χρονικό διάστημα δύο ετών, με την υποχρέωση διατήρησης του χώρου και των θέσεων του προσωπικού για άλλα δύο χρόνια μετά τη λήξη της περιόδου χρηματοδότησης. Δείτε εδώ.

Ιδιωτική πρωτοβουλία

Το δικό τους «λιθαράκι» για την αντιμετώπιση του δημογραφικού βάζουν και αρκετοί ιδιώτες, μεταξύ των οποίων και η τράπεζα Eurobank που τα τελευταία χρόνια «τρέχει» τη μεγάλη δράση «Μπροστά για την οικογένεια».

«Toν Ιούνιο του 2021 αναλάβαμε μία μεγάλη ευθύνη ενώπιον της Προέδρου της Δημοκρατίας και του συνόλου της κοινωνίας: Να θέσουμε το Δημογραφικό ζήτημα ψηλά στο δημόσιο διάλογο και να κινητοποιήσουμε δυνάμεις για την αντιμετώπισή του. Μέσω της μεγάλης μας δράσης Μπροστά για την Οικογένεια δημιουργούμε τις βάσεις για μία ολιστική προσέγγιση που εντοπίζει τα αίτια των προβλημάτων και απαντάει στις ανάγκες των ανθρώπων του σήμερα, σχεδιάζοντας ένα καλύτερο αύριο. Στο πλαίσιο αυτό, χρηματοδοτήσαμε μία μελέτη του ΙΟΒΕ που ανέδειξε την ανάγκη πολιτικών σε ένα ευρύ πεδίο, από την ισότητα των φύλων, την απασχόληση και την εκπαίδευση, έως την υγειονομική περίθαλψη και το συνταξιοδοτικό. Αλλά δεν μείναμε στη θεωρία» λέει στο CNN Greece o κ. Πάνος Καρδάσης, Διευθυντής Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και Ειδικών Έργων της Eurobank.

Και συνεχίζει:

«Στα δύο αυτά χρόνια που τρέχει η δράση εστιάζουμε στα ανατολικά σύνορα της χώρας μας, από τον Έβρο ως το Καστελόριζο, συνεργαζόμαστε με άλλους φορείς και ΜΚΟ, επισκεπτόμαστε μεγαλύτερες και μικρότερες πόλεις και νησιά να αφουγκραστούμε τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Υπογραμμίζουμε την ανάγκη της σωστής ενημέρωσης πραγματοποιώντας σειρά παρεμβάσεων και ενημερωτικών δράσεων για τη γονιμότητα, την υπογονιμότητα και τις ανάγκες μίας σύγχρονης οικογένειας. Κανένα αποτέλεσμα, ωστόσο, δεν είναι τόσο μετρήσιμο και καμία κίνηση ενημέρωσης πιο επιδραστική από την μεγαλύτερη – έως σήμερα – επιτυχία του προγράμματος: τη γέννηση 20 παιδιών με την στήριξη της Eurobank και του Σωματείου Be-Live για την παροχή δωρεάν θεραπειών εξωσωματικής γονιμοποίησης καθώς και στις 12 εγκυμοσύνες που βρίσκονται σε εξέλιξη σήμερα σε τέσσερα νησιά της χώρας. Τα παιδιά αυτά και η ευτυχία που φέρνουν στις οικογένειές τους είναι και η δική μας επιβράβευση για να συνεχίσουμε ακόμα πιο δυναμικά θέτοντας νέους, υψηλότερους στόχους».

Στα πλαίσια της δράσης, η Eurobank έχει πραγματοποιήσει 15 ενημερωτικές εκδηλώσεις στα ανατολικά σύνορα –από τον Έβρο έως το Καστελόριζο- για τη γονιμότητα και την υπογονιμότητα ενώ έχει προσφέρει 600 βρεφικά πακέτα σε οικογένειες με βρέφη έως και ενός έτους μέσω της στήριξής της στη ΜΚΟ Αποστολή της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Παράλληλα, στηρίζει τη λειτουργία του πολυχώρου «Λέλα Καραγιάννη» στην Κυψέλη, που προσφέρει σε περισσότερους από 50 μαθητές βοήθεια για τη γλώσσα, τα μαθήματά τους αλλά και δημιουργικές δραστηριότητες.

Η τράπεζα ενισχύει, επίσης, πολύ μικρά νησιά με εκπαιδευτικούς παράλληλα με το σχολείο – για παράδειγμα καθηγητής ρομποτικής στον Άγιο Ευστράτιο, μουσικός στο Καστελόριζο, λογοθεραπευτής στις Οινούσσες.

Παρέχονται δε, συμβουλευτικές υπηρεσίες σε 4.000 γονείς για θέματα σχέσεων στην οικογένεια, με τη χορηγία της Eurobank στη γραμμή 11525 της Ένωσης Μαζί για το Παιδί ενώ έχουν διοργανωθεί και 24 ψυχοεκπαιδευτικά σεμινάρια σε θέματα οικογενειακών σχέσεων αλλά και για τον σχολικό εκφοβισμό, για τη σχέση του παιδιού με το Internet, κ.λπ. επίσης μέσω της Ένωσης Μαζί για το Παιδί.