Η νέα ταινία με τον «έφηβο» Τομ Χανκς και οι ανησυχίες για την τεχνολογία «απο-γήρανσης»

To «Here» αποτελεί μεταφορά του ομώνυμου graphic novel του Ρίτσαρντ ΜακΓκουάιρ και παρακολουθεί την εξέλιξη του ίδιου κομματιού γης από την… εποχή των δεινοσαύρων μέχρι το δικό μας μέλλον. Και στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας, αυτό το κομμάτι γης αποτελεί το σπίτι ενός ζευγαριού που υποδύονται ο Τομ Χανκς και η Ρόμπιν Ράιτ.

Το παραπάνω τρέιλερ που κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα, συζητήθηκε τόσο για την επανένωση των δύο πρωταγωνιστών της ταινίας «Φόρεστ Γκαμπ» με τον σκηνοθέτη της, Ρόμπερτ Ζεμέκις, όσο και για την ψηφιακή απο-γήρανσή τους. Ο 67χρονος σήμερα Χανκς εμφανίζεται αδύνατος, με νεανικό πρόσωπο και πυκνά σγουρά μαλλιά, όπως ακριβώς ήταν όταν έπαιζε το 1984 στη «Γοργόνα» και στο «Πάρτι για εργένηδες».

«Απο-γήρανση»: Από τον χλευασμό στην καθιέρωση

Και αν ο Ζεμέκις μπορεί να πετύχει αυτό το αποτέλεσμα στο «Here», πόσος καιρός θα περάσει μέχρι η ψηφιακή από-γήρανση να γίνει τόσο συνηθισμένη όσο η χρήση βαφής μαλλιών και μακιγιάζ για να μειωθεί η φαινομενική ηλικία ενός ηθοποιού κατά μερικά χρόνια;

Είναι ανησυχητική η σκέψη ότι, μακροπρόθεσμα, οι πραγματικοί σούπερ σταρ μπορεί να αντικατασταθούν από τους A.I. σωσίες τους και ότι, βραχυπρόθεσμα, η απο-γήρανση μπορεί να επιτρέψει σε βετεράνους της γενιάς του Χανκς να συνεχίσουν να παίζουν ρόλους που θα έπρεπε, δικαιωματικά, να δίνονται σε ανερχόμενους ηθοποιούς.

Αλλά αυτό θα μπορούσε εύκολα να συμβεί: η από-γήρανση μέσα σε λιγότερο από 20 χρόνια έχει μετατραπεί από ένα εφέ που χλευαζόταν από κοινό και κριτικούς σε ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο κινηματογραφικής παραγωγής.

Το 2006, η χρήση οπτικών εφέ μείωσαν την ηλικία των Πάτρικ Στιούαρτ και Ίαν ΜακΚέλεν στην ταινία «X-Men: Η Τελική Αναμέτρηση» και όλοι σχολίασαν το πόσο γυαλιστεροί και ρομποτικοί έμοιαζαν. Τα επόμενα χρόνια η τεχνολογία χρησιμοποιήθηκε με φειδώ σε ταινίες φαντασίας όπως «Η Απίστευτη Ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον» (2008) και «Tron: Legacy» (2010). Από το 2019 γίνεται πολύ πιο συνηθισμένη.

Είναι καλύτερη από τις παραδοσιακές μεθόδους;

Σε όλη την ταινία «Captain Marvel» ο Σάμιουελ Λ. Τζάκσον έπαιζε ψηφιακά νεότερος ως Νικ Φιούρι της δεκαετίας του 1990. Το ίδιο έγινε και με πολλούς ηθοποιούς στο «Avengers: Endgame». Ο Γουίλ Σμιθ ήταν ένας εκτελεστής που πολεμούσε τον νεότερο κλώνο του στο «Gemini Man» του Ανγκ Λι και ο Μάρτιν Σκορτσέζε χρησιμοποίησε τα ίδια εφέ στους Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Αλ Πατσίνο και Τζο Πέσι στον «Ιρλανδό». Αλλά η πιο διάσημη επίδειξη απο-γήρανσης μέχρι στιγμής ήταν η περσινή ταινία «Ο Ιντιάνα Τζόουνς και ο Δίσκος του Πεπρωμένου», σε σκηνοθεσία του Τζέιμς Μάνγκολντ, της οποίας η εισαγωγή μας ταξιδεύει στο 1944, όταν ο Ίντι πάλευε με τους Ναζί.

Ορισμένοι κριτικοί ενθουσιάστηκαν με αυτή την υψηλής τεχνολογίας υπενθύμιση του πόσο όμορφος ήταν ο Χάρισον Φορντ τη δεκαετία του 1980. Αλλά πολλοί περισσότεροι ήταν επιφυλακτικοί. Όταν έχεις συνηθίσει να βλέπεις ένα ρυτιδιασμένο και κρεμασμένο πρόσωπο, η αλλόκοτη, ψηφιακά «μποτοξαρισμένη» εκδοχή του μπορεί να σου αποσπάσει την προσοχή.

Στον «Ιρλανδό» ήταν αστείο να ακούς τον Πέσι να αναφέρεται στον 70άρη Ντε Νίρο ως «το παιδί». Και δεν υπήρχε καμία αμφιβολία ότι, πέρα από την αφαίρεση των ρυτίδων, ήταν πιο βαρύς και πιο αργοκίνητος από ό,τι ήταν όταν γύρισε τον «Ταξιτζή».

Δεν θα ήταν πιο λογικό ο Σκορτσέζε και ο Μάνγκολντ να είχαν χρησιμοποιήσει συμβατικές μεθόδους; Το να βλέπεις τον Ρίβερ Φίνιξ να μιμείται τον Φορντ όταν έπαιξε ως έφηβο στην ταινία «Ο Ιντιάνα Τζόουνς και η Τελευταία Σταυροφορία» ήταν πολύ πιο εντυπωσιακό από το να βλέπεις τον ίδιο τον Φορντ να μετατρέπεται σε χαρακτήρα βιντεοπαιχνιδιού. Και ας μην ξεχνάμε ότι ο Ντε Νίρο έπαιξε έναν νεότερο Μάρλον Μπράντο – Βίτο Κορλεόνε στο «Νονό ΙΙ» ενώ ο Σκοτ Τάιλερ με τη σειρά του έπαιξε τον πιτσιρικά Ντε Νίρο – Νουντλς στο «Κάποτε στην Αμερική» – και αμφότεροι ήταν εξαιρετικοί. Και για να επιστρέψουμε στον Ζεμέκις, είναι το ψηφιακό ρετούς πιο αποτελεσματικό από τις παραδοσιακές μεθόδους που αύξαναν και μείωναν τις ηλικίες των μελών της οικογένειας ΜακΦλάι στις ταινίες «Επιστροφή στο Mέλλον»;

Ίσως όχι, αλλά όπως ακριβώς CGI (δημιουργημένα σε υπολογιστή) σκηνικά και οι CGI σκηνές δράσεις έχουν γίνει ο κανόνας στις σημερινές παραγωγές, το ίδιο θα γίνει και με την απο-γήρανση των ηθοποιών.

Επένδυση στη νοσταλγία

Αυτό που πετυχαίνει σήμερα η ψηφιακή απο-γήρανση είναι το να θυμίζει στους θεατές τις ταινίες που είδαν όταν οι ίδιοι ήταν νεότεροι.

Ο συναισθηματικός αντίκτυπος ενός ψεύτικου νεαρού Χανκς στο «Here» βασίζεται στις αναμνήσεις μας από τον αληθινό νεαρό Χανκς όταν ξεκινούσε την καριέρα του. Ο νεότερος Φορντ στην τελευταία ταινία Ιντιάνα Τζόουνς επαναφέρει τη συγκίνηση της παρακολούθησης των κλασικών περιπετειών του Ιντι. Η εμφάνιση ενός από-γηρασμένου Μαρκ Χάμιλ – Λουκ Σκαιγουόκερ στις σειρές «The Mandalorian» και «The Book of Boba Fett» εκμεταλλεύτηκε την αγάπη του κοινού για την αρχική τριλογία των ταινιών «Star Wars». Όπως ακριβώς κάνουν και τα ολογράμματα των ABBA στο συναυλιακό σόου «Abba Voyage», που είναι βγαλμένα από το 1979.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, λοιπόν, η απο-γήρανση δεν χρησιμοποιήθηκε για να παρατείνει την καριέρα των σούπερ σταρ ή για να διευκολύνει τα σενάρια με ταξίδια στο χρόνο – χρησιμοποιήθηκε για να προκαλέσει νοσταλγία. Ακούγεται ειρωνικό, μια τεχνολογία που μοιάζει τόσο φουτουριστική και επαναστατική, να είναι «κολλημένη» στο παρελθόν.