Ο Νάσος Νομικός είναι ο άνθρωπος που κάνει το πιο λεπτομερές audio mastering στην Αθήνα

O ήχος και η παραγωγή μουσικής είναι ένας τομέας που εξελίσσεται διαρκώς και μας χαρίζει κλασικά άλμπουμ μέσα στις δεκαετίες όπου υπάρχει ποπ και ροκ μουσική, κλασική, jazz αλλά και ταινίες και sound design projects.

Το audio mastering είναι μία διαδικασία που οι περισσότεροι ακροατές παραγνωρίζουν. Όμως, μόνο απλό δεν είναι.

Τι είναι το audio mastering

Το audio mastering είναι το τελευταίο δημιουργικό βήμα στην παραγωγή της ηχογράφησης. Η γέφυρα μεταξύ της μίξης και της διανομής. Είναι η τελευταία ευκαιρία να βελτιώσουμε τον ήχο και να διορθώσουμε προβλήματα σε ένα ακουστικά διαμορφωμένο χώρο.

• Διαβάστε επίσης: Ο Nick Cave λέει ότι η «wοke» κουλτούρα πάσχει από «έλλειψη συμπόνιας»

Μετά την ηχογράφηση και μίξη ενός τραγουδιού, ο Mastering Engineer εξισορροπεί τα ηχητικά μέρη στο ακουστικό φάσμα και βελτιστοποιεί το κομμάτι για αναπαραγωγή σε ποικιλία μέσων και μορφών. Βάζει την τελευταία πινελιά. Αυυτή η έκδοση του κομματιού είναι γνωστή ως «master recording» και είναι εκείνη που τελικά καταλήγει στα streaming ή στα downloading sites και στη δημιουργία φυσικών μέσων όπως τα CD ή το βινύλιο.

Το CNN Greece βρέθηκε με τον Νάσο Νομικό στο στούντιο της VU Productions και ο ίδιος μας έλυσε όλες τις απορίες για την τέχνη του mastering και για το πόσο σημαντικό είναι για έναν δίσκο ή μία ηχητική δουλειά.

Ποιος είναι

Ο Νάσος Νομικός γεννήθηκε το 1982. Σπούδασε Μουσική Τεχνολογία και Ακουστική και ζει στην Αθήνα. Από το 2005 δραστηροποιειται στο χώρο του studio recording και του live PA αλλά τον κέρδισε το studio. Ξεκίνησε από τα Sierra Studios αλλα γρήγορα κατέληξε στα Reaction Studios όπου έγιναν το δεύτερο σπιτι του. Συνεργάστηκε με αρκετούς καλλιτέχνες μέχρι που έφτιαξε το δικο του στούντιο (VU Productions Mastering Studio) μετά το τέλος των Reaction Studios. Μέχρι τωρα εχει κάνει master σε πάνω από 450 δίσκους σε εθνικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Έχει συνεργαστεί με καλλίτεχνες, μαέστρους, ηθοποιούς και σκηνοθέτες.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη με τον Νάσο Νομικό:

Πόσα χρόνια ασχολείσαι με τον ήχο και τι ήταν αυτό που σε τράβηξε σε αυτό;

Νάσος Νομικός: Mε τον ήχο ασχολούμαι περίπου 20 χρόνια. Πάντα μου άρεσε η μουσική, από μικρό παιδί, εξού και ό,τι έκανα κάποιες σπουδές πιάνου και όσο μεγάλωνα και άκουγα μπάντες (Pink Floyd, Queen, Peter Gabriel, Toto, Mike Oldfield, Metallica, Tool...) άρχισε να με ιντριγκάρει το πως κατάφερναν και έκαναν παραγωγές τόσο διαφορετικές από τους άλλους. Έτσι, άρχισα να εμβαθύνω περισσότερο στο κομμάτι της ηχοληψίας και της παραγωγής.

Κάνεις mastering σε μουσικά άλμπουμ και όχι μόνο, ποιο είδος μουσικής προτιμάς; Έχεις κάποιο αγαπημένο;

Νάσος Νομικός: Κάνω mastering σε μουσικά άλμπουμ και σε soundtracks.Τα είδη με τα οποία ασχολούμαι περισσότερο είναι το ροκ, μέταλ, αμερικάνα, jazz και φολκ... Όσον αφορά τα ελληνικά δεδομένα είμαι πιο κοντά στο έντεχνο.

Πόσο δύσκολο είναι να ζεις από αυτό στην Ελλάδα; Κάνεις και κάτι άλλο παράλληλα;

Νάσος Νομικός: Κοίτα, μέχρι να καταφέρεις να ανοιχτείς στον χώρο και να ακούσει ο κόσμος τη δουλειά σου για να σε εμπιστευτεί, περνάει αρκετός καιρός. Είναι μια δουλειά που θέλει υπομονή και επιμονή για να μπορέσεις να ζήσεις από αυτό. Θέλει γερό στομάχι δηλαδή. Αν αντέξεις στον χρόνο, τότε σίγουρα θα αποζημιωθείς τελικά. Ζω από αυτό, ναι.

Τι συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο που ενδιαφέρεται για το mastering επαγγελματικά;

Νάσος Νομικός: Για να ασχοληθεί κάποιος με το mastering πρέπει πρώτα να κατανοήσει τις έννοιες της ηχοληψίας και της ηχογράφησης. Αν δεν το κάνει, τότε δύσκολα θα καταφέρει να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Όπως και ένας ηχολήπτης που θα ηχογραφήσει και θα μιξάρει ένα πρότζεκτ, έτσι και ο mastering engineer θα πρέπει να το αντιμετωπίσει με τον ίδιο τρόπο. Είναι πολιτισμικό το θέμα. Δε γίνεται να έχεις ένα μέταλ κομμάτι ή ένα ροκ κομμάτι και να το αντιμετωπίσεις όπως μια συμφωνική ορχήστρα. Δυστυχώς θα βγεις «εκτός» πολιτισμικά. Επίσης, όταν γνωρίζεις κάποια πράγματα από ηχοληψία τότε σου είναι και πιο εύκολο να καταλάβεις τι έχει κάνει o ηχολήπτης και τι αποτέλεσμα θέλει να έχει στο τέλος. Το mastering είναι μια προέκταση αλλά και το τελικό στάδιο μια παραγωγής. Θέλει προσοχή.

Πρέπει να έχεις δώσει πολλά χρήματα για τον εξοπλισμό του στούντιο. Τι διαφορά μπορεί να έχει στο τελικό αποτέλεσμα.

Νάσος Νομικός: Δεν έχω δώσει πολλά λεφτά αλλά είμαι σίγουρα πολύ παράξενος. Το φυσιολογικό είναι να ξεκινάς με μηχανήματα που τα «ξεζουμίζεις» για να μάθεις τις ανάγκες σου. Τότε κάνεις τις καλύτερες αγορές χωρίς να έχεις δώσει μια περιουσία γιατί, μην ξεχνάμε, ότι ο ήχος γενικά είναι ένα ακριβό σπορ. Ένα μηχάνημα για μένα πρέπει να κάνει αυτό που έχω στο μυαλό μου. Αν δε το κάνει, τότε δε μου κάνει. Θα σου δημιουργήσει πρόβλημα στην αλυσίδα σου και η αλυσίδα στον ήχο είναι πολύ σημαντική για το τελικό αποτέλεσμα. Αλλιώς λειτουργεί ένα μηχάνημα μόνο του και αλλιώς όταν το έχεις πριν ή μετά από κάτι άλλο. Οπότε, πρέπει να έχεις υπόψιν σου τι θα γίνει αν το βάλεις, πού θα το βάλεις και πώς θα το δουλέψεις με όλα τα άλλα. Αν καταφέρεις και τα συνδυάσεις σωστά, τότε το αποτέλεσμα σου θα είναι το επιθυμητό. Ο εξοπλισμός μου ποικίλει. Χρησιμοποιώ μηχανήματα από την δεκαετία του '60-'70 μέχρι και το σήμερα αλλά και μηχανήματα custom που τα έχουν φτιάξει με βάση τις δικές μου προδιαγραφές. Όπως σου είπα, η παραξενιά στο μεγαλείο της!

Ποιο είναι ένα κοινό λάθος που γίνεται και σε δυσκολεύει στην διαδικασία του mastering; Είναι στη μίξη; Είναι στην ηχογράφηση; Πού παρουσιάζεται το πρόβλημα συνήθως;

Νάσος Νομικός: Σχεδόν πάντα ένας δίσκος κρύβει εκπλήξεις. Σαφώς, υπάρχουν και οι προσεγμένοι σε όλη τη πορεία της παράγωγης αλλά θα υπάρξουν και οι «προβληματικοί». Λέγοντας «προβληματικοί» εννοώ ότι μπορεί να μην έχουν κρυφτεί κάποια λάθη μουσικά, ενορχηστρωτικά άλλα και τεχνικά. Αν τα πιάσουμε τα πράγματα από την αρχή, ο ηχολήπτης έχει πολύ μεγάλο μερίδιο ευθύνης και πόσο μάλλον όταν δεν υπάρχει παραγωγός και πρέπει να καταλάβει το πώς πρέπει να ακουστεί στο τέλος η μπάντα ή ο καλλιτέχνης. Μην ξεχνάμε και τις ιδιορρυθμίες που μπορεί να έχει η μπάντα ή ο καλλιτέχνης και ο ηχολήπτης θα πρέπει να κάνει τα αδύνατα δυνατά για να εξηγήσει ποιο είναι το σωστό και πώς πρέπει να βγει. Αν είναι συνεργάσιμη η μπάντα καλώς, αν όχι... καλό κουράγιο στον ηχολήπτη. Σε κάθε περίπτωση πρέπει ο ένας να σέβεται τον άλλο για να υπάρξει σωστό αποτέλεσμα. Επίσης, μη ξεχνάμε ότι ζούμε σε μια εποχή που πολλοί φτιάχνουν δίσκους στο σπίτι, σε ένα home studio χωρίς κάποιες βασικές γνώσεις ηχοληψίας. Αυτό είναι και το πιο δύσκολο κομμάτι για μένα γιατί πιστεύουν ότι με το mastering θα ακουστεί όπως κάποιες παραγωγές του εξωτερικού που έχουν γίνει σε ακριβά studios με ακριβό εξοπλισμό. Αυτό δε πρόκειται να συμβεί ποτέ! Σε κάθε περίπτωση πρέπει να συμβουλευτούν έναν ηχολήπτη για να υπάρξει «ποιότητα» στον δίσκο.

Πιστεύεις πως ο χώρος της μουσικής στην Ελλάδα είναι σε καλό επίπεδο;

Νάσος Νομικός: Αν εννοείς τη μουσική από τους μουσικούς...τότε ναι! Είναι σε πάρα πολύ καλό επίπεδο. Τα οικονομικά των μουσικών δεν είναι! Οι μουσικοί στην Ελλάδα δυστυχώς ενώ έχουν αφιερωθεί από μικρά παιδιά, για να κάνουν σπουδές σε κάποιο όργανο, όταν έρχεται η ώρα πλέον να ζήσουν από τη μουσική τους, τότε γίνεται δύσκολο. Θέλει επιμονή για να καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες της σημερινής εποχής. Παρόλα αυτά, αν ήταν καλά τα οικονομικά τους, τότε πιστεύω ότι όλοι θα έγραφαν σωστά και όπως πρέπει. Ποιος μουσικός ή καλλιτέχνης δε θέλει η μουσική του να γραφτεί με πολύ καλά μηχανήματα και σε ένα πολύ καλό στούντιο; Υπάρχουν φυσικά μουσικοί που το κάνουν σωστά και οι δουλειές τους είναι αξιοσημείωτες και ανταγωνιστικές με παρόμοιες του εξωτερικού.

Πες μας για το πρότζεκτ του οποιου έκανες το mastering και ήταν υποψήφιο για Grammy;

Νάσος Νομικός: Η μπάντα λέγεται Jabali Afrika και είναι από τη Κένυα της Αφρικής και ο παραγωγός είναι ένας Αρμένιος συνθέτης, ο Mehdi Rajabian o οποίος πρόσφατα βραβεύτηκε από τα Ηνωμένα Έθνη για τη συμβολή του στη μουσική κατά των διακρίσεων. Οι Jabali Afrika είναι ήδη μια μπάντα που ήταν υποψηφία για Grammy το 2022. Θεωρούνται Grammy Nominated band. Ο δίσκος που έκανα master και λέγεται «Kings and Queens» έχει αναφορές για τα δικαιώματα των παιδιών στην Αφρική και είναι τιμή μου που ήμουν μέρος αυτής της δουλειάς. Ηχογραφήθηκε στη Κένυα από τον Justo Asikoye και η μίξη έγινε από τον Δημήτρη Ανδρονιάδη. Είχε πάει για Grammy consideration για τα Grammy 2023 στη κατηγορία για τα καλύτερα παιδικά albums. Πραγματικά μια εξαιρετική δουλειά που μέσα από τα τραγούδια τους καταλαβαίνεις τη ζωή και την ιδιοσυγκρασία τους.

Με ποιους γνωστούς καλλιτέχνες έχεις δουλέψει σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και σε εθνικό;

Νάσος Νομικός: Έχω δουλέψει με διάφορους καλλιτέχνες σε διάφορα είδη. Τώρα πρόσφατα τέλειωσα ένα κομμάτι του Alex Sid & Quasamodo που συμμετέχει ο Eric Burdon από τους The Animals, έχω κάνει master τους Jabali Afrika, Dan McCafferty (Nazareth), Oracle/Prodigy(Metal Band), Asia, Deaf Dealer, Legend, Bob Katsionis, Flames, Valhalla, Enemy of Reality, Jaded Star, Dilek Koc, Outloud, Lara Eidi, Flemming Dalum, Magic de Spell, Γιώργος Τσίγκος, Απροσάρμοστοι, Ελένη Βιτάλη, Ευρυδίκη, Kollektiva, Νίκος Τατασόπουλος, Βιολέτα Ίκαρη, Θάνος Σταυρίδης, Νίκος Ξύδης, κ.α. Έχω κάνει επίσης διάφορα προτζεκτ με συμμετοχές όπως: Chiara Malvestiti (Therion/Chrysalis), Marc Zonder (Warlord), Jeff Waters (Annihilator), Daniel Heiman (Lost Horizon,Harmony,Heed), Yannis Papadopoulos (Beast In Black), Fabio Lione (Rhapsody Of Fire, Angra), Ralf Scheepers (Primal Fear), Nallysa Green, Μίλτος Πασχαλίδης, Νίκος Σιδηροκαστρίτης, Τζόρτζια Κεφαλά, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Λάκης Παπαδόπουλος, Γιάννης Ζουγανέλης, Δημήτρης Πουλικάκος, Πέννυ Μπαλτατζή, Χάρις Σάββα, Χρηστός Δάντης, Θωμαή Απέργη, Μελίνα Ασλανίδου, Σοφία Βόσσου, κ.α.

Τελικά πόσο σημαντικό είναι το mastering για έναν μουσικό δίσκο;

Νάσος Νομικός: Όσο σημαντική είναι και η ηχογράφηση, η μίξη και η παραγωγή. Το mastering είναι το τελευταίο στάδιο της αλυσίδας το οποίο μπορεί να σου αναδείξει όλα τα προηγούμενα ή να στα καταστρέψει... τόσο απλά! Πρέπει να είσαι πάρα πολύ σίγουρος το τι πρέπει να κάνεις για να βγει σωστό το αποτέλεσμα και όπως το έχει στο μυαλό του ο παραγωγός, ο καλλιτέχνης, ο ηχολήπτης κτλ. Να γνωρίζεις ότι μετά από σένα πηγαίνει στον κόσμο. Είσαι ο τελευταίος που θα «διορθώσει» ή θα «γοητεύσει» όλο το υλικό που έχουν κάνει οι προηγούμενοι. Στο τέλος, είναι μια ομαδική δουλειά που όλοι οι συντελεστές συνυπογράφουν για το καλύτερο.

VU PRODUCTIONS MASTERING STUDIO