Αυτοψία της Λίνας Μενδώνη σε έργα Πολιτισμού στη Σαντορίνη, τη Σίκινο και τη Θηρασιά

Αυτοψία στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας, στο οποίο υλοποιείται από το 2020 το έργο της κτηριολογικής επισκευής, αναβάθμισης και επανέκθεσης της Συλλογής του, πραγματοποίησε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη.

Tο έργο, συνολικού προϋπολογισμού 600.000 ευρώ, υλοποιείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων (ΕΦΑ) Κυκλάδων και χρηματοδοτείται από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού σε ό,τι αφορά το οικοδομικό σκέλος, ενώ το έργο της επανέκθεσης έχει δρομολογηθεί στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης (ΠΣ) μεταξύ του ΥΠΠΟΑ, του δήμου Θήρας (που χρηματοδοτεί την ΠΣ) και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

Όπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη «στόχος μας είναι το ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού να επαναλειτουργήσει το 2022 εμπλουτισμένο με τα σημαντικότερα εκθέματα των τελευταίων δεκαετιών, συμπεριλαμβανομένου και του αγάλματος της δαιδαλικής κόρης από το νεκροταφείο της Αρχαίας Θήρας».

Η προγραμματική σύμβαση, τριετούς διάρκειας, εκτός από τις εργασίες της επανέκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου, προβλέπεται να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μελέτες και εργασίες διαμόρφωσης-ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου της παλαιοχριστιανικής βασιλικής και του μεσοβυζαντινού ναού της Αγίας Ειρήνης στην Περίσσα, ένταξης των αρχαίων καταλοίπων στους σύγχρονους οικισμούς του Καμαρίου και της Περίσσας, στερέωσης μνημείων στην Αρχαία Θήρα, μελέτη ανάδειξης του θεάτρου στη Σελλάδα, αποκαταστάσεις και στερεώσεις σημαντικών χριστιανικών μνημείων.

Το ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα της χωροθέτησης του νέου ΧΥΤΥ Σαντορίνης ήταν το δεύτερο θέμα που συζητήθηκε διεξοδικά στη σύσκεψη, αφού προηγήθηκε αυτοψία στον χώρο απόρριψης των απορριμμάτων - σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, ο σημερινός ΧΑΔΑ, όπως και ο υπό χωροθέτηση ΧΥΤΥ, βρίσκεται εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου - ώστε να αντιμετωπισθεί οριστικά το χρόνιο ζήτημα που αντιμετωπίζει το νησί.

Σε δεύτερη σύσκεψη υπό την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού με τον δήμαρχο Σαντορίνης, συζητήθηκε η αποκατάσταση του Γουλά στο Εμπορειό. Πρόκειται για μεσαιωνική κατοικία με αλλεπάλληλες οικοδομικές φάσεις, η οποία αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα στατικότητας. Κατά τη σύσκεψη δρομολογήθηκε η υπογραφή δεύτερης Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του ΥΠΠΟΑ και του δήμου Θήρας για την αποτύπωση του Πύργου και την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών, τις οποίες θα αναλάβει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Η Λίνα Μενδώνη επισκέφθηκε το Κάστρο του Σκάρου, στην Καλντέρα, έναν από τους πέντε οχυρωμένους οικισμούς της Σαντορίνης, στον οποίο βρισκόταν καστροπολιτεία με 200 σπίτια, καλντερίμια και εκκλησίες.

Η ΕΦΑ Κυκλάδων εκτελεί εργασίες προστασίας και τεκμηρίωσης του μνημείου, στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος «Interreg V-B Balkan Mediterranean 2014-2020», συνολικού προϋπολογισμού 170.000 ευρώ.

Το πρόγραμμα στοχεύει στην ολοκληρωμένη διαχείριση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της Καλντέρας της Σαντορίνης, με την ανάδειξη, μέσω αρχαιολογικής, αρχιτεκτονικής και φωτογραφικής τεκμηρίωσης, καθαρισμών και σήμανσης, των μνημείων, στα πρανή της. Τα μνημεία αντιμετωπίζονται ως τμήμα του φυσικού περιβάλλοντος και ως ένα δίκτυο αρχαιολογικών θέσεων, που καλύπτει διαχρονικά όλες τις περιόδους.

Επισκέψεις στη Σίκινο και στη Θηρασία

H υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού επισκέφθηκε στη Σίκινο το έργο που υλοποιεί από το 2017 η ΕΦΑ Κυκλάδων στον Ναό της Επισκοπής - προϋπολογισμού 880.000 ευρώ από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου - ΕΣΠΑ 2014-2020 - και το οποίο βρίσκεται στο στάδιο ολοκλήρωσης. Ο Ναός της Επισκοπής (17ος αι.) είναι χτισμένος επί αρχαίου ναόσχημου κτηρίου, το οποίο μέχρι πρόσφατα εθεωρείτο ιερό του Απόλλωνα Πυθίου. Όμως, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου αποκαλύφθηκε ότι πρόκειται για μαυσωλείο των ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι. μ.Χ.), το οποίο μετετράπη σε χριστιανική εκκλησία. Το εντυπωσιακό μνημείο αποτελεί ένα από τα λίγα παραδείγματα κτηρίων της αρχαιότητας που σώζονται σε καλή κατάσταση, διατηρώντας τις μεταγενέστερες προσθήκες.

Κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης ανακαλύφθηκε, σε κρύπτη, ασύλλητος κιβωτιόσχημος τάφος γυναίκας, με το όνομα Νεικώ, ο οποίος περιελάμβανε πολύτιμα κτερίσματα.

Ήδη από τον 8ο αι., το μαυσωλείο μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό, ενώ τον 14ο αι. τεκμαίρεται μία ακόμη οικοδομική φάση. Δίπλα στο επιβλητικό κτήριο της Επισκοπής βρίσκεται ο ναός της Αγίας 'Αννας με εξαιρετικά σχέδια και τοιχογραφίες που χρονολογούνται στον 13ο αιώνα. Παράλληλα με το έργο της αποκατάστασης της Επισκοπής, πραγματοποιήθηκε τον Μάιο 2021 από την ΕΦΑ περισυλλογή σημαντικών γλυπτών και αρχιτεκτονικών μελών από την αρχαία ακρόπολη στο λόφο της Αγίας Μαρίνας. Το δύσκολο έργο της μεταφοράς λόγω του έντονου ανάγλυφου της περιοχής πραγματοποιήθηκε με τη συμβολή της ΑΜΚΕ «Αιγέας».

Sτη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία της υπουργού με τον δήμαρχο Σικίνου, Βασίλη Μαράκη, τη συμμετοχή του Εφόρου Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και υπηρεσιακών παραγόντων του ΥΠΠΟΑ, συζητήθηκε η δημιουργία Αρχαιολογικού Μουσείου στο νησί στο κτήριο του παλαιού Γυμνάσιου-Λυκείου Σικίνου. Η υλοποίηση το έργου, προϋπολογισμού 650.000 ευρώ, έχει δρομολογηθεί μέσω προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των υπουργείων Υποδομών και Μεταφορών και Πολιτισμού και Αθλητισμού και του δήμου Σικίνου, από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ειδικού Σκοπού, για το Νότιο Αιγαίο 2017-2020.

Στην ίδια σύσκεψη συζητήθηκε και το έργο ανάδειξης του μεσαιωνικού κάστρου, σύμφωνα με μελέτη η οποία έχει ήδη εκπονηθεί. Το έργο θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με τον δήμο Σικίνου.

Η Λίνα Μενδώνη επισκέφτηκε και τη Θηρασιά, όπου για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκαν από την ΕΦΑ Κυκλάδων εργασίες καθαρισμού και ανάδειξης στις θέσεις Παλαιόκαστρο και Προφήτης Ηλίας. Οι εργασίες εντάσσονται στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος «Interreg V-B Balkan Mediterranean 2014-2020». Τις προοπτικές αειφορικής ανάπτυξης του νησιού συζήτησε η υπουργός με τον πρόεδρο της Κοινότητας Θηρασιάς Πέτρο Καλόγηρο. Τη Λίνα Μενδώνη συνόδευσε στις αυτοψίες στη Σίκινο και τη Θηρασιά, η βουλευτής Κυκλάδων Κατερίνα Μονογυιού.