Πρόγραμμα του Ζαππείου: Ο ΣΥΡΙΖΑ των μικρομεσαίων και του Κέυνς

Οι 30 σελίδες του προγράμματος που παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας στο Ζάππειο δεν συνιστούν μόνο την «επικαιροποποίηση» του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.

Αποτελούν ταυτόχρονα τη βάση του νέου εκλογικού προγράμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Οι διαφορές του Προγράμματος του Ζαππείου από το Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης αλλά και την παραδοσιακή ρητορική της Κουμουνδούρου, δείχνουν ότι ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα πολύ διαφορετικό κόμμα από αυτό που κατέλαβε την εξουσία τον Ιανουάριο του 2015.

Τα ποσά, οι πηγές, οι δεσμεύσεις

Η πρώτη μεγάλη διαφορά του Προγράμματος της Θεσσαλονίκης από το Πρόγραμμα του Ζαππείου, είναι η τήρηση των δεσμεύσεων απέναντι στους δανειστές.

Αφετηρία της Θεσσαλονίκης ήταν η επαναδιαπραγμάτευση του δημοσιονομικού πλαισίου με τους Ευρωπαίους, στην κατεύθυνση της χαλάρωσης της λιτότητας.

Δηλαδή, οι πόροι του προγράμματος εξαρτιόνταν από μια ενδεχόμενη πολιτική συμφωνία με τους Ευρωπαίους.

Αντιθέτως, το Πρόγραμμα του Ζαππείου αντλεί τους πόρους του από τα κρατικά ταμεία και τα ευρωπαϊκά προγράμματα.

Ο Χρήστος Σταϊκούρας αμφισβήτησε τους υπολογισμούς του ΣΥΡΙΖΑ, πυροδοτώντας μια ακόμα αντιπαράθεση με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο.

Αλλά η διαφωνία έγκειται στον υπολογισμό των ταμειακών διαθέσιμων και όχι για το αν αμφισβητείται το δημοσιονομικό πλαίσιο και τις μεταμνημονιακές δεσμεύσεις.

Οι μικρομεσαίοι

Το δεύτερο στοιχείο που κάνει εντύπωση σε όσα είπε ο Αλέξης Τσίπρας, είναι η προτεραιότητα στη μεσαία τάξη. Για τον νέο ΣΥΡΙΖΑ οι μικρομεσαίοι δεν είναι μια τάξη-σύμμαχος τη εργατική, αλλά ίσης σημασίας κοινωνική κατηγορία. Ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμισε:

«Ίσως για πρώτη φορά τόσο έντονα, σήμερα φαίνεται να ταυτίζεται το ζωτικό συμφέρον των δυνάμεων της εργασίας με τα συμφέροντα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Η επιβίωση όλων των επιχειρήσεων και ειδικά των μικρομεσαίων, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εγχώρια ζήτηση και από το εισόδημα των εργαζομένων που καταναλώνεται στην αγορά. Αλλά και η δυνατότητα διατήρησης των θέσεων εργασίας και διατήρησης των μισθών, εξαρτάται από τη δυνατότητα επιβίωσης των επιχειρήσεων».

Αυτή είναι προφανώς μια αντίληψη που βρίσκεται πιο κοντά στη σοσιαλδημοκρατία από ό,τι στην μαρξιστικής αναφοράς Αριστερά. Έχει επίσης σημασία ότι στο Μένουμε Όρθιοι 2 δεν υπάρχει κανένα επιθετικό μέτρο απέναντι στις επιχειρήσεις.

Ο Κέυνς

Πέρα όμως από την αναφορά στη μεσαία τάξη, η βασική ιδέα του «Μένουμε Όρθιοι 2» είναι η τόνωση της ζήτησης. Ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε:

«Όπως θα καταλάβατε, το είπα αρκετές φορές, στον πυρήνα της λογικής μας είναι η ενίσχυση της ζήτησης, δηλαδή η στήριξη των θέσεων εργασίας και του εισοδήματος των εργαζομένων».

Προσέθεσε μάλιστα ότι:

«Η πραγματικότητα, όμως, σήμερα παγκοσμίως ορίζει ότι ο μόνος που μπορεί να ρίξει χρήμα στην αγορά είναι το κράτος. Η ιδιωτική οικονομία είναι στη χειρότερη βαριά χτυπημένη ή στην καλύτερη εξαιρετικά διστακτική».

Η ιδέα ότι το κράτος ρίχνει χρήματα στην αγορά και τονώνει τα εισοδήματα, εγγράφεται βέβαια στην κεϋνσιανή οικονομική σχολή.

Μια νέα ταυτότητα

Ο διακηρυγμένος σεβασμός στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, η οικοδόμηση μιας συμμαχίας των εργαζομένων με τη μεσαία επιχειρηματικότητα, καθώς και η ενεργοποίηση του κράτους για να στηρίξει την αγορά, μοιάζουν με πυλώνες μιας νέας πολιτικής ταυτότητας του ΣΥΡΙΖΑ η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «νεοσοσιαλδημοκρατική».