Σύνοδος υπουργών Ενέργειας: Τα κοινά σημεία και το «αγκάθι» του πλαφόν στο φυσικό αέριο

Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Ενέργειας συνεδριάζουν αυτή την ώρα για δεύτερη φορά μέσα στον Σεπτέμβριο για να συζητήσουν τα έκτακτα μέτρα που έβαλαν στο «τραπέζι των διαπραγματεύσεων» στις αρχές του μήνα και τις πιο πρόσφατες προτάσεις στο προσχέδιο της Κομισιόν, όμως οι διαφορετικές «φωνές» δεν επιτρέπουν αισιοδοξία για την επίτευξη μιας κοινής απόφασης και δείχνουν προς την κατεύθυνση μιας λύσης – πάτσγουρκ.

Όσον αφορά στη θέση της Ελλάδας, κατά την είσοδο του στη Σύνοδο, ο Έλληνας υπουργός Κώστας Σκρέκας δήλωσε:

«Το σημερινό συμβούλιο υπουργών Ενέργειας γίνεται σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη ενεργειακή περίοδο, καθώς το ενεργειακό ζήτημα οξύνεται στην Ευρώπη, ενόψει και του επερχόμενου δύσκολου χειμώνα, πράγμα που γεμίζει με αγωνία νοικοκυριά και επιχειρήσεις», δήλωσε και πρόσθεσε:

«Τον προηγούμενο Μάρτιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αποστείλει επιστολή στην πρόεδρο Φον ντερ Λάιεν ζητώντας την επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο, σήμερα 15 κράτη - μέλη στηρίζουν την ελληνική πρόταση, την πρόταση του Έλληνα Πρωθυπουργού και ζητούν από την ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσουν τολμηρές και αποφασιστικές προτάσεις. Είμαι αισιόδοξος ότι η Ευρώπη θα υποστηρίξει και θα διασφαλίσει την κοινωνική συνοχή απέναντι στον πολεμικό και ενεργειακό τυχοδιωκτισμό της Ρωσίας. Είναι όμως ύψιστο ζήτημα ανθρωπιστικών και δημοκρατικών αξιών να συνεχίσουμε όλοι μαζί».

Η μάχη για φυσικό αέριο

Προς το παρόν, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνονται χωρισμένα σε δύο στρατόπεδα με τους 15 να υποστηρίζουν την ενιαία εφαρμογή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου και τους υπόλοιπους, με πρώτη τη Γερμανία, να ζητούν περισσότερη ευελιξία, προειδοποιώντας πως η ιδέα των 15 αν εφαρμοστεί θα θέσει σε κίνδυνο τις προμήθειες ενέργειας.

Από την άλλη, το non-paper της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις «έκτακτες παρεμβάσεις στην αγορά φυσικού αερίου» που παρουσιάστηκε σε επίπεδο Μονίμων Αντιπροσώπων των χωρών της ΕΕ (COREPER I) προκάλεσε απογοήτευση σε όσους το γενικό πλαφόν στη χονδρική τιμή του αερίου.

Δείτε εδώ το βίντεο με τις δηλώσεις των υπουργών κατά την είσοδο τους στη Συνεδρίαση.

Το συγκεκριμένο προσχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής λειτουργεί σαν «γενικός οδηγός» με την παρουσίαση ενός «πορίσματος» και όχι σαν εισήγηση που οι υπουργοί Ενέργειας θα κληθούν να αποφασίσουν αν συμφωνούν ή όχι, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε χθες Πέμπτη, η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον μιλώντας σε ελληνική δημοσιογραφική αποστολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες.

Με αυτό τον τρόπο το «παράθυρο ευελιξίας» μεγαλώνει και επιτρέπει στις επιμέρους χώρες να τροποποιήσουν τους όρους ανάλογα με τις ανάγκες τους. Τόσο στην περίπτωση του πλαφόν στο φυσικό αέριο αλλά και της ρύθμισης στην κατανάλωση ρεύματος, σε ποσοστό χαμηλότερο από ότι προέβλεπε η αρχική πρόταση.

Η επιστολή των 15

Να θυμίσουμε πως η επιστολή των 15 κρατών της Ευρώπης, η οποία συντάχθηκε με πρωτοβουλία της Ελλάδας, της Ιταλίας, του Βελγίου και της Πολωνίας ζητούσε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει πρόταση για πλαφόν στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου, με παραλήπτη την επίτροπο Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον.

Η απάντηση της Ευρωπαίας Επιτρόπου ήρθε το μεσημέρι της Πέμπτης και επικεντρώθηκε στο πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου που εξάγεται προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Πιστεύω πως χρειαζόμαστε ένα πλαφόν στις εισαγωγές του ρωσικού φυσικού αερίου, σε ένα επίπεδο που θα παραμείνει ελκυστικό για αυτούς να το εξάγουν στην Ευρώπη» αναφέρει η απάντηση της Σίμσον, η οποία συμπλήρωσε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να διαπραγματευτεί τις τιμές του φυσικού αερίου με τους αξιόπιστους προμηθευτές της και αν αυτό αποτύχει, τότε το ενδεχόμενο ενός γενικού πλαφόν σε όλο το φυσικό αέριο που εισάγεται στην Ευρώπη θα μπορούσε να είναι πιθανό.

Όμως εκτός από το «καυτό» ζήτημα του πλαφόν, οι Ευρωπαίοι υπουργοί καλούνται σήμερα να πάρουν μια απόφαση και για τα υπόλοιπα θέματα που έχουν τεθεί επί τάπητος.

Κατανάλωση ρεύματος

Ένα από αυτά είναι η μείωση της κατανάλωσης ρεύματος κατά τις ώρες αιχμής. Τα κράτη – μέλη θα κληθούν σήμερα να αποφασίσουν αν θα ακολουθήσουν την αρχική πρόταση που προέβλεπε μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης κατά 5% ανά ώρα, κατά τις ώρες αιχμής, κάτι που αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 10% όλων των ωρών, με ισχύ από την 1^η Δεκεμβρίου, μέχρι τις 31 Μαρτίου 2023.

Ή αν θα μπορούν να αποφασίσουν ανεξάρτητα τον στόχο ενός διαφορετικού ποσοστού για τις ώρες αιχμής / ανά ώρα, αρκεί να καλύπτουν τουλάχιστον το 7% του συνόλου των ωρών αυτών.

Τέλος αλληλεγγύης

Μεταξύ των σημείων προς συζήτηση είναι και η επιβολή έκτακτου τέλους αλληλεγγύης στα υπερκέρδη των εταιρειών που παράγουν ενέργεια από ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, αέριο και τα διυλιστήρια).

Το πιο πρόσφατο προσχέδιο της Κομισιόν αφήνει «παράθυρο ευελιξίας» αφήνοντας το περιθώριο στα κράτη - μέλη να αποφασίσουν τους δικούς τους όρους.

Με βάση τις πρώιμες συζητήσεις το «τέλος αλληλεγγύης» ανέρχεται στο 33% επί των κερδών που ξεπερνούν το «κανονικό».

Η ιδέα είναι να αναδιατεθούν αυτά τα έσοδα για να ενισχυθούν οι ευάλωτοι καταναλωτές και οι επενδύσεις στην καθαρή τεχνολογία.

Στο ίδιο μήκος κύματος, εξετάζεται η θέσπιση ανώτατου ορίου στα έσοδα των εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φθηνές πηγές.

Ο δείκτης TTF

Ένα από τα σημεία της πρώτης συνόδου των υπουργών Ενέργειας στις 14 Σεπτεμβρίου – και από τις βασικές προτάσεις της Ελλάδας – ήταν η κατάργηση ή αναπροσαρμογή του δείκτη τιμών φυσικού αερίου στην αγορά της Ευρώπης TTF, στο ολλανδικό χρηματιστήριο.

Σήμερα οι υπουργοί αναμένεται να εξετάσουν τα συμπεράσματα της μελέτης των στελεχών της DG Energy για την έναν νέο δείκτη τιμών.

Οι τελικές αποφάσεις στο επόμενο «ραντεβού»

Σύμφωνα πάντως με Ευρωπαίο αξιωματούχο, οι 15 είναι αποφασισμένοι να επιμείνουν στην πρότασή τους και να ασκήσουν πίεση στην Κομισιόν, η οποία θα πρέπει να λάβει υπόψη της την πλειοψηφία των χωρών-μελών όταν θα συντάξει το νομοθετικό σχέδιο δράσης που θα παρουσιάσει την ερχόμενη Τρίτη 4η Οκτωβρίου, ενώ η συζήτηση αναμένεται πως θα καταλήξει στο τραπέζι των Ευρωπαίων ηγετών, την 6η και 7η Οκτωβρίου στην Πράγα για την άτυπη Σύνοδο Κορυφής.

Το πόρισμα της σημερινής συνάντησης αναμένεται να περιοριστεί στα τρία έκτακτα μέτρα που εισηγήθηκαν την 14η Σεπτεμβρίου για να πέσουν οι τιμές της ενέργειας. Τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, τη θέσπιση ανώτατου ορίου στα υπέρέσοδα και η έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης στα υπερκέρδη των εταιρειών ορυκτών καυσίμων.