Ενεργειακή κρίση στην ΕΕ: Στα «χαρακώματα» Κομισιόν και κυβερνήσεις για το πλαφόν στο φυσικό αέριο

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμμένει στην εισήγηση για επιβολή ανώτατου ορίου τιμής μόνο στο ρωσικό φυσικό αέριο, έχοντας απέναντί της συνασπισμό 15 ευρωπαϊκών κυβερνήσεων -περιλαμβανομένης της ελληνικής, η οποία και πίεσε πρώτη προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση- που ζητούν γενικό πλαφόν στο φυσικό αέριο προς ανάσχεση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης.

Ταυτόχρονα όμως υφίσταται και ο πόλος των χωρών που αντιτίθενται εξ ολοκλήρου σε ενιαίο πλαφόν και προκρίνουν ένα πιο ευέλικτο πλαίσιο, που «αφήνει» μεμονωμένα στα κράτη-μέλη τις αποφάσεις σχετικά με την επιβολή ανώτατων ορίων στις τιμές του φυσικού αερίου.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, ανακοίνωσε την Πέμπτη την εισαγωγή ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου -ένα σχέδιο κόστους έως και 200 δισεκατομμυρίων ευρώ, με στόχο την προστασία των καταναλωτών και των εταιρειών από το υψηλό ενεργειακό κόστος.

Από τη συνολική εξίωση που καλείται να λύσει η ΕΕ στο ενεργειακό δεν... λείπει, δε, η Ουγγαρία, η οποία διαμήνυσε σήμερα ότι δεν μπορεί να στηρίξει το σχεδιαζόμενο όγδοο γύρο κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας, αν αυτές περιλαμβάνουν κυρώσεις στην ενέργεια (Η Κομισιόν πρότεινε την Τετάρτη πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο).

Στο γενικευμένο αλαλούμ, που σημειώνεται στους κόλπους της ΕΕ σχετικά με την επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, ενδέχεται να οφείλεται και η εσπευσμένη αναχώρηση της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, από την Αθήνα, με συνέπεια τη ματαίωση δείπνου που θα παρέθετε προς τιμήν της ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.

Συνασπισμός των «15» vs Κομισιόν

Με κοινή επιστολή προς την επίτροπο Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, οι υπουργοί Περιβάλλοντος 15 χωρών είχαν ζητήσει την υποβολή πρότασης για γενικό πλαφόν εκ μέρους της Κομισιόν προς το Συμβούλιο Ενέργειας της 30ής Σεπτεμβρίου, ακολουθούμενη από νομοθετική πρόταση το συντομότερο δυνατό.

Εντούτοις, πληροφορίες του Politico ανέφεραν πως η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κρατά αντίθετη στάση και επιμένει στην πρόταση για πλαφόν μόνο στο φυσικό αέριο ρωσικής προέλευσης -γεγονός που κατέστησε σαφές και η κοινοτική επίτροπος Κάντρι Σίμσον σε δηλώσεις της το μεσημέρι της Πέμπτης.

Στο γενικό πλαφόν η Κομισιόν «αντιπαραθέτει» τη διαπραγμάτευση με αξιόπιστους εταίρους ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς εξασφάλιση χαμηλότερων τιμών στις εισαγωγές. Παράλληλα, το non-paper της Επιτροπής, που θα τεθεί επί τάπητος κατά τις διαβουλεύσεις της Παρασκευής, θα περιλαμβάνει κατά πληροφορίες πρόταση περί επιβολής πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

«Πρέπει να δράσουμε στο σημείο όπου το φυσικό αέριο εισέρχεται στην αγορά μας», τόνισε η επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, την παραμονή του έκτακτου Συμβουλίου, και επανέλαβε την πρόταση της Κομισιόν για ανώτατο όριο τιμής στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.

«Διεξάγονται διαπραγματεύσεις με τους αξιόπιστους προμηθευτές μας φυσικού αερίου μέσω αγωγών. Αν αυτό δεν φέρει αποτελέσματα, τότε είναι δυνατό ένα ανώτατο όριο τιμής. Η Ρωσία δεν είναι αξιόπιστος εταίρος. Στην πραγματικότητα, είναι η πηγή του προβλήματος. Εγώ πιστεύω ακράδαντα ότι χρειαζόμαστε ανώτατο όριο τιμής για όλες τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, σε επίπεδο που εξακολουθεί να το καθιστά ελκυστικό για αυτούς για εξαγωγή στην Ευρώπη», επισήμανε.

Παράλληλα, ανέφερε ότι για να θωρακιστούν οι καταναλωτές από τις εξαιρετικά υψηλές τιμές, η Επιτροπή προωθεί έκτακτη παρέμβαση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. «Αυτό θα δημιουργήσει έσοδα για τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων από τα κέρδη των εταιρειών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με χαμηλό κόστος και την εισφορά αλληλεγγύης από εταιρείες ορυκτών καυσίμων» τόνισε η κοινοτική επίτροπος.

Είχαν προηγηθεί πληροφορίες του Politico ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απέρριψε την πρόταση των 15 χωρών, αλλά και φωνές εντός της ίδιας της Κομισιόν, για κατάθεση νομοθετικής πρότασης για γενικό πλαφόν. Η γενική γραμματέας της Κομισιόν για την Ενέργεια, Ditte Juul-Jørgensen, μετέφερε τη σχετική απόφαση στους Ευρωπαίους μόνιμους αντιπροσώπους την Τετάρτη, λέγοντας ότι αντί για γενικό πλαφόν η Επιτροπή θα κατέθετε non-paper με προτάσεις για κοινές αγορές.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, επικράτησε ένταση στη συνεδρίαση των Ευρωπαίων πρεσβευτών με «φωνές» να κατηγορούν την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πως ουσιαστικά δεν καταθέτει καμία νέα πρόταση.

Τρεις διπλωμάτες δήλωσαν δήλωσαν ότι ιδιαίτερα το Βερολίνο είχε προειδοποιήσει την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να μην καταθέσει εισήγηση περί γενικού πλαφόν υπό το φόβο ότι εάν η πρόταση βρεθεί στο «τραπέζι» θα ήταν πιο δύσκολο να την αποκρούσουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο -με το Playbook του Politico να σχολιάζει καυστικά πως είναι χρήσιμο η πρόεδρος της Κομισιόν να προέρχεται από τη χώρα σου...

Ο ίδιος ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, έχει αφήσει αιχμές κατά της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για το χειρισμό της ενεργειακής κρίσης -και συγκεκριμένα για καθυστερημένη αντίδραση ή σχεδόν για απραξία-, ζητώντας πιο δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση των τιμών του φυσικού αερίου που κινδυνεύει να πυροδοτήσει κοινωνικές αναταραχές και να διχάσει τις χώρες της ΕΕ.

Η πρόταση για γενικό πλαφόν

Οι «15», πάντως, αναμένεται να επιμείνουν σε γενικό πλαφόν στη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας που προδιαγράφεται ιδιαίτερα «δύσκολη».

Η επιστολή, η οποία συντάχθηκε με πρωτοβουλία της Ελλάδας, της Ιταλίας, του Βελγίου και της Πολωνίας απευθύνεται στην επίτροπο Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον και την υπογράφουν οι υπουργοί Ενέργειας του Βελγίου, της Βουλγαρίας, της Κροατίας, της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Μάλτας, της Πορτογαλίας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας, της Σλοβακίας, της Σλοβενίας και της Ισπανίας.

Οι υπουργοί ζητούν από την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση που θα συζητηθεί στο έκτακτο Συμβούλιο Ενέργειας της 30ής Σεπτεμβρίου, ακολουθούμενη από νομοθετική πρόταση το συντομότερο δυνατό, βάσει του κειμένου της επιστολής που ήλθε στην κατοχή του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

«Η ενεργειακή κρίση που ξεκίνησε το περασμένο φθινόπωρο έχει επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου και τώρα προκαλεί αβάσταχτες πληθωριστικές πιέσεις που πλήττουν σκληρά τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις μας. Αναγνωρίζουμε τις προσπάθειες που κατέβαλε η Επιτροπή και τα μέτρα που έχει προτείνει για την αντιμετώπιση της κρίσης», αναφέρεται στην επιστολή και προστίθεται:

«Όμως δεν έχουμε ακόμη αντιμετωπίσει το σοβαρότερο πρόβλημα όλων: Τη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου. Το ανώτατο όριο τιμών που έχει ζητηθεί από την αρχή από έναν συνεχώς αυξανόμενο αριθμό κρατών-μελών είναι το μόνο μέτρο που θα βοηθήσει κάθε κράτος-μέλος να μετριάσει την πληθωριστική πίεση, να διαχειριστεί τις προσδοκίες και να παράσχει ένα πλαίσιο σε περίπτωση πιθανών διαταραχών του εφοδιασμού και να περιορίσει τα επιπλέον κέρδη στον κλάδο», αναφέρουν στην επιστολή τους οι υπουργοί ενέργειας και στη συνέχεια επισημαίνουν τα εξής:

«Το ανώτατο όριο θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις συναλλαγές χονδρικής φυσικού αερίου και να μην περιορίζεται στις εισαγωγές από συγκεκριμένες δικαιοδοσίες. Μπορεί να σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίζει την ασφάλεια του εφοδιασμού και την ελεύθερη ροή φυσικού αερίου εντός της Ευρώπης, επιτυγχάνοντας παράλληλα τον κοινό μας στόχο για μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου», σημειώνουν οι υπουργοί Ενέργειας.

Αυτό το ανώτατο όριο αποτελεί προτεραιότητα και μπορεί να συμπληρωθεί με προτάσεις για την ενίσχυση της χρηματοοικονομικής εποπτείας της αγοράς φυσικού αερίου και την ανάπτυξη εναλλακτικών σημείων αναφοράς για την τιμολόγηση του φυσικού αερίου στην Ευρώπη», καταλήγει η επιστολή.