Έτοιμος να ταρακουνήσει τον κόσμο ο Τραμπ - ΄Ισως να είναι απαραίτητο

Και ακόμη και ο αυστηρότερος αμερικανικός απομονωτισμός είναι πιθανό να σημάνει σημαντικές αλλαγές, όπως αναφέρει το CNNi.

Γνωρίζουμε πραγματικά λίγα πράγματα για την εξωτερική πολιτική του Τραμπ. Ο ίδιος λέει ότι του αρέσει έτσι. Ξέρουμε ότι είναι κατά των πολέμων στους οποίους υπάρχει αμερικανική εμπλοκή. Φαίνεται να του αρέσουν οι ισχυροί άνδρες. Του αρέσουν αυτές που θεωρεί καλές συμφωνίες και καταστρέφει αυτές που θεωρεί κακές. Αντιπαθεί τους συμμάχους των ΗΠΑ που θεωρεί ότι εκμεταλλεύονται τη χώρα του. Δεν πιστεύει στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Η πρώτη του θητεία ανέδειξε έναν άνθρωπο που ήθελε να βρίσκεται στην καρδιά κάθε θέματος.

Αλλά ο εκλεγμένος πρόεδρος είναι μοναδικός και στο πόσο λίγο χρειάστηκε να διατυπώσει τις θέσεις του για την εξωτερική πολιτική. Θυμηθείτε τον τρόμο που συνάντησε ο Τζορτζ Μπους που δεν μπόρεσε να κατονομάσει τον πρόεδρο του Πακιστάν Περβέζ Μουσάραφ σε μια συνέντευξη για την προεκλογική εκστρατεία του 1999; Στον Τραμπ δεν θα του γινόταν ποτέ μια τέτοια ερώτηση.

Τα μέσα ενημέρωσης εξακολουθούν να ψάχνουν για το πώς έκαναν τόσο μεγάλο λάθος σε αυτές τις εκλογές.

Μια παρόμοια άσκηση για την αξιολόγηση της πιθανής εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ είναι ίσως επιβεβλημένη. Για να είμαστε σαφείς: Ο Τραμπ δεν κληρονομεί έναν κόσμο σε ειρήνη, όπου ο αδιαμφισβήτητος ρόλος της Αμερικής ως φάρος ελευθερίας και ηθικής ανωτερότητας έχει φέρει διαρκή ηρεμία.

Η εν ενεργεία κυβέρνηση Μπάιντεν αφήνει μια σειρά από παγκόσμιες κρίσεις στην καλύτερη περίπτωση άλυτες, στη χειρότερη μαινόμενες. Ο σημερινός Λευκός Οίκος μπορεί να έχει κάνει ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να κάνει κανείς υπό πενιχρές συνθήκες. Αλλά είναι δυνατόν κάποια αναστάτωση να αποβεί καρποφόρα; Θα μπορούσε να λειτουργήσει μια χαοτική επανεξέταση;

Οι διαφορές της πρώτης θητείας Τραμπ με αυτή του Μπάιντεν

Η πρώτη θητεία του Τραμπ ήταν από μόνη της σχετικά αδιάφορη σε σύγκριση με τα τέσσερα χρόνια που ακολούθησαν. Το τέλος του ISIS, οι απαγορεύσεις στη μετανάστευση, οι περίεργες προσβολές, η αποχώρηση από τη συμφωνία με το Ιράν, ενώ έκανε άλλη μία με τους Ταλιμπάν, η εισβολή της Τουρκίας στη βόρεια Συρία και όλη αυτή η περίεργη οικειότητα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.

Η θητεία Μπάιντεν περιλάμβανε έναν από άποψη σύγκρισης κατακλυσμό: την ξαφνική αλλά αναπόφευκτη κατάρρευση του μακροβιότερου πολέμου της Αμερικής στο Αφγανιστάν, τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και στη συνέχεια την 7η Οκτωβρίου στο Ισραήλ, που ακολούθησαν ο πολεμος στη Γάζα, στο Λίβανο και η ένταση με το Ιράν. Ο Τραμπ μπορεί να έθεσε κάποια από αυτά σε κίνηση, αλλά αναμφίβολα ο Μπάιντεν ήταν και εκείνος που είχε το μεγαλύτερο μερίδιο εμπλοκής.

Είχε ο Τραμπ κάποιο ρόλο στη δική του ήρεμη πρώτη θητεία; Αν ψάχνετε για ένα φωτεινό σημείο το 2017 έως το 2021 - όπου οι αλλοπρόσαλλες, θυμωμένες χειρονομίες μπορεί να είχαν αποδώσει - η δολοφονία του Ιρανού διοικητή Κασέμ Σολειμανί τον Ιανουάριο του 2020 είναι μια κραυγαλέα περίπτωση. Θυμάμαι να ακούω την είδηση ότι ο Σουλεϊμανί - όχι απλώς ο διοικητής της δύναμης Κουντς στο Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν, αλλά εκείνη την εποχή η πιο εξέχουσα στρατιωτική προσωπικότητα της περιοχής - είχε σκοτωθεί από ένα αμερικανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος.

Ακόμη και ένας Αμερικανός αξιωματούχος που συμμετείχε στην επιχείρηση εξέφρασε την έκπληξή του για την τόλμη της κίνησης. Υπήρχε η αίσθηση ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να εκτροχιαστούν στην περιοχή, αν το Ιράν αποφάσιζε να πάρει εκδίκηση. Αλλά, τελικά, συνέβησαν εντυπωσιακά λίγα πράγματα. Και τα όρια της ιρανικής δύναμης - μετά από πολυετή εμπλοκή του στον πόλεμο των Σύρων ανταρτών και στη συνέχεια του ISIS - έγιναν εμφανή. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν ξαφνικά να σκοτώσουν τον πιο επιφανή διοικητή του Ιράν όποτε ήθελαν, χωρίς μεγάλη επιστροφή.

Μήπως αυτό οδήγησε στην αυξανόμενη στήριξη του Ιράν σε πληρεξούσιους που ενεπλάκησαν στις κρίσεις που ακολούθησαν την 7η Οκτωβρίου; Πιθανώς. Ή μήπως το χτύπημα απλώς περιόρισε τις ιρανικές φιλοδοξίες; Δεν θα το μάθουμε ποτέ - αλλά ήταν η πρώτη από τις πολλές περιπτώσεις στα επόμενα χρόνια που το Ιράν φαινόταν αδύναμο.

Πώς θα επηρεαστούν οι σχέσεις ΗΠΑ με Ισραήλ και Ιράν

Η σαφής συμμαχία του Τραμπ με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου φαίνεται ότι θα ωφελήσει τον Ισραηλινό. Ωστόσο, τα ευρύτερα ένστικτα του εκλεγμένου προέδρου μπορεί να περιορίσουν τις επιλογές του Ισραήλ. Η ατελείωτη χρηματοδότηση και ο εξοπλισμός των πολλαπλών συγκρούσεων του Ισραήλ είναι ανάθεμα στον ευρύτερο στόχο του Τραμπ να μειώσει την παγκόσμια εμπλοκή των ΗΠΑ.

Μπορεί επίσης να έχει κατά νου τη ζημιά που προκάλεσε η υποστήριξη του πολέμου στη Γάζα στους Δημοκρατικούς στις εκλογές που κέρδισε. Ο Νετανιάχου θα πρέπει σίγουρα να έχει ολοκληρώσει μεγάλο μέρος της περιφερειακής λίστας με τις εκκρεμότητές του, μετά τις επιθέσεις στον Λίβανο και τη Γάζα, και μπορεί να βρει τον νικηφόρο Αμερικανό ομόλογό του λιγότερο πρόθυμο να τον σώσει από τυχόν νέες επιθέσεις.

Ο συνεχιζόμενος πόλεμος φθοράς με το Ιράν θα χρειαστεί επειγόντως προσοχή. Ωστόσο, η Τεχεράνη έχει πλέον εμπειρία από τον Τραμπ ως κάποιον που είναι πρόθυμος να είναι απρόσεκτος και να μη φοβάται τους διεθνείς κανόνες. Εάν το Ιράν επιδιώξει να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο, μπορεί να αναμένει μια πολύ βίαιη απάντηση των ΗΠΑ. Ο Τραμπ μπορεί επίσης να προλάβει αυτή την ιρανική απόφαση επιτιθέμενος στο Ιράν, με την υποστήριξη του Ισραήλ.

Καθώς ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν - ο οποίος έκανε ό,τι μπορούσε για να αποφύγει τον πόλεμο με το Ιράν - εγκαταλείπει την εξουσία, το δεύτερο φαίνεται απίστευτα αδύναμο. Η Τεχεράνη πρέπει τώρα να αντιμετωπίσει έναν πρόεδρο των ΗΠΑ, τον οποίο φέρεται να προσπάθησε να σκοτώσει και ο οποίος έδειξε - πριν από τέσσερα χρόνια, όταν το Ιράν ήταν πιο ισχυρό από ό,τι είναι τώρα - ότι δεν φοβάται έναν πόλεμο μαζί του.

Ο οικονομικός πόλεμος με την Κίνα και η Ταϊβάν

Το μείγμα αστάθειας και υπερηφάνειας του Τραμπ μπορεί να έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην Κίνα, ο ηγέτης της οποίας, ο Σι Τζινπίνγκ, τον συνεχάρη για τη νίκη του, προειδοποιώντας παράλληλα ότι οι ΗΠΑ θα χάσουν από την αντιπαράθεση και θα κερδίσουν από τη συνεργασία. Ένας επιζήμιος δασμολογικός πόλεμος μπορεί να αποφευχθεί μέσω της σύναψης συμφωνιών. Αλλά πάνω απ' όλα η Κίνα πρέπει να αντιμετωπίσει το μείγμα ενός Αμερικανού προέδρου που θα δυσανασχετούσε βαθύτατα αν έπρεπε να πολεμήσει για να υπερασπιστεί την Ταϊβάν από μια κινεζική εισβολή, αλλά πιθανότατα δεν θα του άρεσε εξίσου να τον χαρακτηρίσουν αδύναμο αν έκανε πίσω από μια τέτοια μάχη.

Το Πεκίνο πρέπει να έχει προς μεγάλη του απογοήτευση λίγα στοιχεία που μπορεί να μελετήσει σχετικά με τις προθέσεις ενός τόσο μοναδικού και παράλογου λήπτη αποφάσεων και ως εκ τούτου παλεύει με το να γνωρίζει πότε, και αν, μια πιθανή κίνηση στην Ταϊβάν θα συναντήσει τις αμερικανικές μπότες στο έδαφος, όπως υποσχέθηκε ο Μπάιντεν.

Στα χέρια του Τραμπ το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία

Από τις πρώτες και πιο επικίνδυνες αποφάσεις που θα λάβει ο Τραμπ είναι για τη συνέχιση της υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία. Οποιαδήποτε συμφωνία πιθανότατα θα περιλαμβάνει την αποδοχή εδαφικών παραχωρήσεων από το Κίεβο και θα παρέχει μια παύση στις μάχες που θα επιτρέψει στη Μόσχα να ανασυνταχθεί. Αυτό, από μόνο του, θα αποδειχθεί εξαιρετικά επικίνδυνο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.

Αλλά στην παρούσα στιγμή που βρισκόμαστε στον πόλεμο, η Ουκρανία χρειάζεται εξίσου χρόνο για να ανασυνταχθεί και να επανεξοπλιστεί. Χάνει εδάφη με τον ταχύτερο ίσως ρυθμό από την εισβολή και θα επωφεληθεί άμεσα από το πάγωμα των εχθροπραξιών. Επίσης γίνεται αποδέκτης του μεγαλύτερου παραδόξου της εξωτερικής πολιτικής του Μπάιντεν: να δώσει στο Κίεβο αρκετή υποστήριξη για να μην χάσει, αλλά όχι αρκετή για να το αφήσει να νικήσει τη Ρωσία. Η Ουκρανία θα ξεμείνει κάποια μέρα, τελικά, από στρατεύματα πρόθυμα να πολεμήσουν.

Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι γνώριζε ότι θα ερχόταν η μέρα που η ιδέα ενός άλλου «αιώνιου πολέμου» θα γινόταν απωθητική για το ΝΑΤΟ και η μεγαλύτερη στρατιωτική συμμαχία του κόσμου θα επεδίωκε τελικά να μειώσει τη συμμετοχή της. Όλα όσα έχει πει ο Τραμπ δείχνουν ότι θέλει την ίδια έξοδο πολύ σύντομα.

Η τραγελαφική και ακατανόητη συμπάθεια του Τραμπ για τον Πούτιν καθιστά τις λεπτομέρειες οποιασδήποτε συμφωνίας εξαιρετικά επικίνδυνες για την Ευρώπη και τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, που ιδρύθηκε για να αντιμετωπίσει τη Ρωσία. Αλλά είναι μια στιγμή στην οποία η Ουκρανία θα είχε φτάσει - αν δεν υπήρχε μια ρωσική εσωτερική εξέγερση ή κατάρρευση - τελικά ούτως ή άλλως. Θα δεχτεί η Μόσχα μια καλύτερη συμφωνία που θα επωαστεί με έναν πρόεδρο των ΗΠΑ ο οποίος ήταν λιγότερο συγκρουσιακός και προσωπικά προσβλητικός προς τον Πούτιν; Διακινδυνεύει ο Πούτιν να προσβληθεί ο Τραμπ, αν η ίδια συμφωνία καταρρεύσει αργότερα και η συμμαχία τους αποκαλυφθεί ως απάτη;

Τι επιφυλάσσει το μέλλον

Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα είναι προς το παρόν άγνωστες. Αλλά θα ήταν αφελές να πιστεύουμε ότι προμηνύουν απαραίτητα καλές εξελίξεις για το Κίεβο.

Ωστόσο, η άνοδος του Τραμπ δεν έφερε μαζί της ένα νέο σύνολο παγκόσμιων κρίσεων και προβλημάτων. Αντίθετα, σημαίνει ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους πρέπει να προετοιμαστούν να αντιμετωπίσουν τα ίδια ζητήματα με διαφορετική εστίαση, μέσα και προτεραιότητες.

Αυτό μπορεί να αποδειχθεί καταστροφικό για την τρέχουσα παγκόσμια τάξη και τις δυτικές δημοκρατίες στο σύνολό τους. Ή μπορεί να αναγκάσει τις κουρασμένες κοινωνίες και συμμαχίες να υιοθετήσουν ένα νέο πνεύμα πεφωτισμένου συμβιβασμού και παθιασμένης άμυνας.

Trump will shake the world up. Maybe that’s what it needs

Analysis by Nick Paton Walsh