Κλιματική αλλαγή: Νέο πρόγραμμα ιατρικής εκπαίδευσης σχεδιάζει η Ευρώπη

Σύμφωνα με πληροφορίες του Guardian, οι ασθένειες που μεταδίδονται από κουνούπια, όπως ο δάγκειος πυρετός και η ελονοσία, θα αποτελέσουν μεγαλύτερο μέρος της διδακτέας ύλης στις ιατρικές σχολές σε όλη την Ευρώπη λόγω της κλιματικής κρίσης.

Αυξάνονται τα μαθήματα για το κλίμα

Οι μελλοντικοί γιατροί θα έχουν επίσης περισσότερη εκπαίδευση σχετικά με τον τρόπο αναγνώρισης και αντιμετώπισης της θερμοπληξίας και αναμένεται να λαμβάνουν υπόψη τους τις κλιματικές επιπτώσεις θεραπειών όπως οι εισπνευστήρες για το άσθμα, δήλωσαν οι επικεφαλής των ιατρικών σχολών, ανακοινώνοντας τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Εκπαίδευση για το Κλίμα και την Υγεία (Enche).

Με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, 25 ιατρικές σχολές από χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο και η Γαλλία θα ενσωματώσουν μαθήματα σχετικά με το κλίμα στην εκπαίδευση περισσότερων από 10.000 φοιτητών.

Η Δρ Camille Huser του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, συμπρόεδρος του δικτύου, δήλωσε:

«Οι γιατροί του μέλλοντος θα βλέπουν μια διαφορετική σειρά παρουσιάσεων και ασθενειών που δεν βλέπουν τώρα. Πρέπει να το γνωρίζουν αυτό ώστε να μπορούν να τις αναγνωρίζουν».

Φέτος ήταν το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη και οι αλλαγές στο κλίμα αυξάνουν τις πιέσεις στις υπηρεσίες υγείας.

Οι κλιματικές συνθήκες επηρεάζουν τις ασθένειες

Τα έντομα που μεταδίδουν ασθένειες, όπως τα κουνούπια, επεκτείνουν το εύρος τους και εντοπίζονται σε νέες περιοχές, υποβοηθούμενα από τις αλλαγές στη θερμοκρασία και τα πρότυπα βροχοπτώσεων.

Οι χρόνιες ασθένειες όπως ο καρκίνος, οι καρδιακές και πνευμονικές παθήσεις, ο διαβήτης και οι ψυχικές ασθένειες μπορούν να επηρεαστούν από παράγοντες όπως οι ακραίες καιρικές συνθήκες ή η ατμοσφαιρική ρύπανση.

Αλλάζει ο ρόλος του κλίματος στη διδασκαλία

Ο ρόλος του κλίματος στη διδασκαλία στις ιατρικές σχολές ποικίλλει σημαντικά, δήλωσε ο Huser, και συχνά αποτελείται από μία μόνο ενότητα ή διάλεξη. Το δίκτυο προβλέπει ότι στο μέλλον θα «εμφυσείται» σε όλη τη διδασκαλία.

«Η κλιματική αλλαγή ... δεν δημιουργεί κατ' ανάγκη ένα εντελώς νέο φάσμα ασθενειών που δεν έχουμε δει στο παρελθόν, αλλά επιδεινώνει αυτές που υπάρχουν», δήλωσε ο Huser.

«Ο διαβήτης, για παράδειγμα, δεν είναι κάτι που οι άνθρωποι συνδέουν καθόλου με την κλιματική αλλαγή, αλλά τα συμπτώματα και οι επιπλοκές γίνονται συχνότερα και χειρότερα για τους ανθρώπους που ζουν σε έναν κόσμο όπου το κλίμα έχει αλλάξει».

Η μικροβιακή αντοχή, κατά την οποία τα παθογόνα εξελίσσονται έτσι ώστε τα υπάρχοντα φάρμακα να μην τα αντιμετωπίζουν πλέον αποτελεσματικά, επιδεινώνεται επίσης από την κλιματική αλλαγή και ο Huser δήλωσε ότι αυτό θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται στη διδασκαλία.

«Πράσινη συνταγογράφηση»

Οι φοιτητές θα διδάσκονται επίσης να υποστηρίζουν πρωτοβουλίες όπως οι ενεργές μετακινήσεις - περπάτημα ή ποδήλατο αντί για οδήγηση - και η «πράσινη συνταγογράφηση», όπου οι ασθενείς ενθαρρύνονται να αναλάβουν δραστηριότητες όπως η κοινοτική κηπουρική και η δενδροφύτευση. Και τα δύο προσφέρουν οφέλη για την υγεία των ατόμων, ενώ είναι θετικά για το περιβάλλον.

Η ενθάρρυνση των ανθρώπων να φροντίζουν την υγεία τους έχει «τεράστια οφέλη για τους ίδιους προσωπικά», δήλωσε ο Huser, αλλά επίσης «θα μειώσει τις εκπομπές, εάν απαιτούν λιγότερες εισροές από το σύστημα υγείας».

Πρόσθεσε ότι πολλοί άνθρωποι δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης είναι υπεύθυνος για τόσες ή περισσότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από ό,τι η αεροπορική βιομηχανία. «Όταν πετάτε κάπου, αισθάνεστε πολύ ένοχοι, αλλά όταν πηγαίνετε στο γιατρό, δεν αισθάνεστε ένοχοι».

Πώς θα λειτουργήσει το πρόγραμμα

Οι μαθητές θα δουν πώς οι αλλαγές στη διαχείριση μιας κατάστασης μπορούν να έχουν αντίκτυπο. Οι εισπνευστήρες που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του άσθματος εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου, οπότε η διατήρηση της κατάστασης υπό έλεγχο όχι μόνο ωφελεί τον ασθενή αλλά μειώνει τη χρήση εισπνευστήρων.

Ορισμένοι ασθενείς μπορεί, αν οι συσκευές κριθούν κατάλληλες γι' αυτούς, να είναι σε θέση να μεταπηδήσουν σε εισπνευστήρες ξηρής σκόνης, οι οποίοι εκλύουν λιγότερα αέρια του θερμοκηπίου.

Ενώ έχουν υπάρξει αποσπασματικές πρωτοβουλίες σε θεσμικό επίπεδο, οι υπεύθυνοι του δικτύου δήλωσαν ότι αυτή ήταν η πρώτη κοινή προσπάθεια γύρω από τη διδασκαλία των προπτυχιακών φοιτητών ιατρικής.

Το δίκτυο θα προσπαθήσει επίσης να επηρεάσει τους φορείς που καθορίζουν τα εθνικά προγράμματα σπουδών, όπως το Γενικό Ιατρικό Συμβούλιο στο Ηνωμένο Βασίλειο, ώστε η κλιματική κρίση να γίνει υποχρεωτικό μέρος της εκπαίδευσης όλων των γιατρών.

Ποιος είναι ο στόχος του δικτύου

Ο συμπρόεδρος του Huser, καθηγητής Iain McInnes, επίσης από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, δήλωσε ότι στόχος του δικτύου είναι «η ενσωμάτωση της συζήτησης στα προγράμματα σπουδών της Ιατρικής, ώστε οι γιατροί του μέλλοντος να είναι εγγράμματοι σε αυτή τη συζήτηση και να μην αισθάνονται ότι πρόκειται για ένα θέμα προεκλογικής εκστρατείας.

«Αυτό είναι εξίσου καίριο και κρίσιμο για τη σκέψη τους, όπως είναι η διαχείριση της παχυσαρκίας, του καπνίσματος και άλλων περιβαλλοντικών προκλήσεων. Είναι απλώς μέρος του DNA του να είσαι γιατρός».

Με την υποστήριξη του ΠΟΥ

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) υποστηρίζει την πρωτοβουλία, μαζί με ιδιωτικές φαρμακευτικές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων των AstraZeneca, Bupa, GSK, Novartis, Novo Nordisk, Roche και Sanofi, ως μέλη της ομάδας εργασίας για τα συστήματα υγείας της πρωτοβουλίας για τις βιώσιμες αγορές, μιας συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που εργάζεται για την απαλλαγή της υγειονομικής περίθαλψης από τον άνθρακα.

«Η κλιματική αλλαγή θα μας επηρεάσει όλους»

Η Enche θα αποτελέσει περιφερειακό κόμβο της Παγκόσμιας Κοινοπραξίας για την Εκπαίδευση για το Κλίμα και την Υγεία (GCCHE) στη σχολή δημόσιας υγείας του Πανεπιστημίου Κολούμπια στη Νέα Υόρκη.

Η καθηγήτρια Cecilia Sorensen, διευθύντρια του GCCHE, δήλωσε: «Η Enche είναι μια από τις σημαντικότερες εκπαιδευτικές μονάδες που έχουν αναλάβει την εκπαίδευση στην Ελλάδα: «Η κλιματική αλλαγή θα μας επηρεάσει όλους, παντού, αλλά όχι εξίσου και όχι με τον ίδιο τρόπο.

Τα περιφερειακά δίκτυα είναι απαραίτητα για να βοηθήσουν τους επαγγελματίες υγείας να προλάβουν και να ανταποκριθούν στις προκλήσεις του κλίματος και της υγείας που είναι μοναδικές στις κοινότητες όπου ασκούν το επάγγελμά τους».