Το φάντασμα της επισιτιστικής κρίσης στην Ευρώπη και τα σχέδια «έκτακτης ανάγκης» των χωρών

Μπορεί το ντόμινο των εξελίξεων σε ενεργειακό επίπεδο να μην γίνεται εμφανές στα ράφια των σούπερ μάρκετ της Ευρώπης, γίνεται όμως όλο και περισσότερο στο ταμείο, ενώ οι φωνές που υποδηλώνουν ανησυχία για την επόμενη μέρα αυξάνουν.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η άνευ προηγουμένου έκκληση προς τους Γερμανούς πολίτες, στην οποία προχώρησε τη Δευτέρα η υπουργός Εσωτερικών της χώρας, καλώντας τους να «αποθηκεύσουν» φαγητό και υγρά, χωρίς πανικό, σε μία προσπάθεια να είναι προετοιμασμένοι απέναντι σε κάθε ενδεχόμενο. «Οι Γερμανοί πολίτες θα πρέπει να κάνουν βασικές προμήθειες σε τρόφιμα» είπε σε συνέντευξή της στη Handelsbatt η Νάνσι Φέζερ. «Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις πολλαπλές κρίσεις: τις πανδημίες, τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγές, τους κινδύνους πολέμου».

Δίνοντας συνέχεια στο «προσκλητήριο» εγρήγορσης των Γερμανών πολιτών, η Φίσερ απαρίθμησε τις προμήθειες έκτακτης ανάγκης, στις οποίες θα πρέπει να προβούν τα γερμανικά νοικοκυριά, συνιστώντας ταυτόχρονα ψυχραιμία: «10 λίτρα σε νερό και υγρά, 3,5 κιλά σιτηρά, ψωμί, πατάτες, ρύζι, ζυμαρικά, 1,5 κιλό κρέας, ψάρι, αυγά».

Οι προμήθειες αυτές αρκούν σε μία πρώτη φάση για δέκα ημέρες στο σπίτι, χωρίς να χρειάζονται επιπλέον ψώνια.

Προειδοποίησε μάλιστα για το ενδεχόμενο κυβερνοεπιθέσεων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν καταστροφές σε βασικές υποδομές ύδρευσης και παροχής ηλεκτρικού ρεύματος.

Οι συστάσεις περιλαμβάνουν επίσης οδηγίες για τη σωστή αποθήκευση και συντήρηση των τροφίμων, βασικές πληροφορίες για τις ανάγκες του ανθρώπινου σώματος σε θρεπτικά συστατικά, αλλά και πληροφορίες για την κάλυψη βιοτικών αναγκών των κατοικίδιων. Οι Αρχές συστήνουν στους πολίτες να δημιουργήσουν αποθέματα σταδιακά και όχι να πάνε μαζικά για ψώνια και δημιουργηθεί πανικός και ελλείψεις στις αγορά.

Το εναλλακτικό σχέδιο της Γαλλίας

Την ίδια στιγμή οι γαλλικές εταιρείες τροφίμων έλαβαν άδεια να αλλάξουν συνταγές για πατατάκια, μπισκότα και έτοιμα γεύματα λόγω της μεγάλης έλλειψης ηλιελαίου. Η γαλλική κυβέρνηση επέτρεψε στους κατασκευαστές τροφίμων να αλλάξουν προσωρινά τις συνταγές τους χωρίς να αλλάξουν συστατικά στη συσκευασία, λόγω της έλλειψης που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Μετά από διαβούλευση μεταξύ των κατασκευαστών τροφίμων και της κυβέρνησης, οι αρχές δήλωσαν ότι οι κατασκευαστές τροφίμων όπως η μαργαρίνη, τα πατατάκια, οι σάλτσες, τα μπισκότα ή τα έτοιμα γεύματα μπορούν για έξι μήνες να αντικαταστήσουν στις συνταγές τους το ηλιέλαιο με έλαια τροφίμων από άλλες, πηγές χωρίς να αλλάξουν τις επιγραφές στη συσκευασία τους.

Όλες οι αλλαγές στις συνταγές θα αναφέρονται στον ιστότοπο της Γενικής Διεύθυνσης Συμφωνίας, Συντονισμού και Καταστολής της Απάτης (DGCCRF). Οι πελάτες θα πρέπει να αναμένουν σύντομα να δουν αυτοκόλλητα στα επηρεαζόμενα προϊόντα όπου θα αναγράφεται η αλλαγή των συστατικών, χωρίς πάντως να απαιτείται από τους κατασκευαστές να αναφέρουν ποιο συστατικό έχει αντικατασταθεί.

Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομίας της χώρας, έως και 1.000 προϊόντα θα μπορούσαν να υποβληθούν σε αιτήματα εξαίρεσης, ανάμεσά τους τηγανητά και παναρισμένα προϊόντα, μαργαρίνη, σάλτσες, ζυμαρικά και αρτοσκευάσματα. Τα γαλλικά σούπερ μάρκετ έχουν ήδη καλέσει τους πελάτες να αποφεύγουν τον πανικό, καθώς υπάρχουν αποθέματα για αρκετούς μήνες.

Στην «αναμονή» εκατομμύρια τόνοι σιτηρών στην Ουκρανία

Κι ενώ οι χώρες αναζητούν βιώσιμες λύσεις, ο διευθυντής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών στη Γερμανία προειδοποιεί ότι εκατομμύρια τόνοι σιτηρών «έχουν κολλήσει» στην Ουκρανία λόγω του αποκλεισμού των λιμανιών.

Ο Μάρτιν Φρικ είπε ότι περίπου 4,5 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών σε εμπορευματοκιβώτια στα λιμάνια της Ουκρανίας δεν μπορούν να μεταφερθούν λόγω μη ασφαλών ή κατειλημμένων θαλάσσιων διαδρομών, καθώς και απρόσιτων λιμανιών. «Κανένα από τα σιτηρά δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτή τη στιγμή. Απλώς μένουν εκεί», είπε ο Φρικ στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa.

Η Ουκρανία είναι ένας από τους κορυφαίους παραγωγούς σιταριού στον κόσμο, καθώς και σημαντικός παραγωγός καλαμποκιού. Περίπου 30 εκατομμύρια τόνοι καλαμποκιού και περίπου 25 εκατομμύρια τόνοι σιταριού συγκεντρώθηκαν στη χώρα το 2020, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Πολλές χώρες της βόρειας Αφρικής, ειδικότερα, εξαρτούν τη βασική τους διατροφή από το σιτάρι χαμηλού κόστους που φθάνει από την Ουκρανία.

«Ο κόσμος χρειάζεται επειγόντως τα τρόφιμα από την Ουκρανία», είπε ο Φρικ.

Τη δραματική κατάσταση, στην οποία έχει περιέλθει η αγροτική παραγωγή της Ουκρανίας, και η οποία θα συμπαρασύρει μοιραία και άλλο προς τα πάνω τις τιμές των τροφίμων διεθνώς, περιέγραψε χθες, Δευτέρα, ο πρόεδρος της χώρας, Βολοντιμίρ Ζελένσκι.

«Ο κόσμος αντιμετωπίζει τώρα επισιτιστική κρίση, καθώς η Ρωσία αποκλείει ζωτικής σημασίας ουκρανικά σιτηρά» μέσω του αποκλεισμού των λιμανιών στη Μαύρη Θάλασσα, δήλωσε χθες ο Ουκρανός Πρόεδρος, με συνέπεια να προκληθεί επισιτιστική κρίση που θα επηρεάσει την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. Υπολογίζεται, άλλωστε, ότι περίπου 4,5 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών βρίσκονται αυτή τη στιγμή αποκλεισμένοι στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και ενώ παράλληλα οι ρωσικές δυνάμεις πλιατσικολογούν τα ουκρανικά γεωργικά μηχανήματα.

Για παράδειγμα, 27 αγροτικά μηχανήματα (σπαρτικές και θεριζοαλωνιστικές μηχανές) κλάπηκαν από Ρώσους στρατιώτες από την Μελιτόπολη και μεταφέρθηκαν στην Τσετσενία, όπου διαπιστώθηκε ότι ήταν κλειδωμένα. «Το χειρότερο θα είναι η πείνα, η οποία πλησιάζει για πολλές χώρες. . . δεν ξέρουμε τι σοδειά θα έχουμε και αν θα μπορέσουμε να την εξάγουμε. Οι τιμές ήδη αυξάνονται», προειδοποιεί ο Πρόεδρος Ζελένσκι.

Επάρκεια μεν, ακρίβεια δε

Στην περίπτωση της ΕΕ, τα τρόφιμα δεν αναμένεται να λείψουν από τα ευρωπαϊκά ράφια, αλλά για σημαντική μερίδα καταναλωτών δεν αποκλείεται να φαίνονται απροσπέλαστα λόγω της ακρίβειας, όπως εκτιμούν κορυφαίοι ευρωπαίοι παράγοντες. Σε επίπεδο επάρκειας, με δεδομένο ότι η ΕΕ συνιστά διαχρονικό εξαγωγέα αγροδιατροφικών προϊόντων, οι ελλείψεις αναμένονται περιορισμένες, αλλά οι τιμές ιδιαίτερα αυξημένες.

Τον πρώτο «λογαριασμό» θα κληθούν να πληρώσουν οι ευρωπαίοι αγρότες και κτηνοτρόφοι, αφού η ΕΕ εισάγει το 30% των συνθετικών αζωτούχων λιπασμάτων της από τη Ρωσία και το 27% των λιπασμάτων ποτάσας της από τη Λευκορωσία. Ταυτόχρονα, όμως, εγείρονται ζητήματα προσβασιμότητας σε βασικά αγαθά για τα φτωχότερα, ευρωπαϊκά νοικοκυριά, γεγονός που άρχισε να ανησυχεί τα 27 κράτη -μέλη σοβαρά, από τα τέλη του περασμένου Μαρτίου.

Πόσο ανησυχεί η Ελλάδα

Αν μερικούς μήνες πριν μια σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου με θέμα την επισιτιστική επάρκεια της χώρας μας θα θεωρούνταν αδιανόητη, αυτή βρίσκεται πλέον τακτικά στην πρωθυπουργική ατζέντα. Η κυβέρνηση καθησυχάζει με κάθε ευκαιρία, ωστόσο, όπως τόνιζε την Κυριακή ο υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης, η επισιτιστική κρίση είναι ένα σενάριο που δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Το γεγονός ότι, όσον αφορά στην εισαγωγή δημητριακών, η Ουκρανία δεν συγκαταλέγεται στους βασικούς προμηθευτές και ο εφοδιασμός της αγοράς από τους βασικούς προμηθευτές συνεχίζεται απρόσκοπτα, λειτουργεί καθησυχαστικά.