Τι είναι η «Γονεϊκή Αποξένωση» που βιώνουν εκατομμύρια οικογένειες

Ο όρος «Γονεϊκή Αποξένωση», ήταν -και πιθανότατα παραμένει-, άγνωστη για τους περισσότερους. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, είναι ένα ουσιαστικό πρόβλημα, πασίγνωστο και υπαρκτό στη ζωή εκατομμυρίων οικογενειών.

Τι είναι όμως η Γονεϊκή Αποξένωση; Ο νομικός Μάριος Ανδρικόπουλος, ο οποίος ξεκίνησε αυτήν την κοινωνική προσπάθεια, ίδρυσε και διαχειρίζεται τη μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ιστοσελίδα για την Γονεϊκή Αποξένωση, δίνει την απάντηση μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και την Αλίκη Σκουντριδάκη.

«Η Γονεϊκή Αποξένωση είναι παιδική κακοποίηση και μπορεί εύστοχα να οριστεί ως μία κατάσταση, όπου ο αποξενωτής γονέας «διαβάλλει, δημιουργεί ψευδείς αναμνήσεις, υποσκάπτει, συκοφαντεί ασύστολα τον αποξενωμένο γονέα, προκειμένου να κάνει το παιδί του να τον μισήσει». (ορισμός Δρ. Αρ. Θεοδοσίου Τρυφωνίδου)», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ανδρικόπουλος.

Και συνεχίζεται υποστηρίζοντας ότι «η Γονεϊκή Αποξένωση είναι παραβατική συμπεριφορά και εκφράζεται αρχικά μέσω της άμεσης ή έμμεσης παρεμπόδισης επικοινωνίας του "στοχοποιημένου γονέα" (targeted parent). Δεν σταματάει όμως εκεί. Στην πράξη το αποξενωμένο παιδί, όχι απλά χάνει την επικοινωνία με το στοχοποιημένο γονέα, αλλά βαθμιαία αναπτύσσει με "υποβολιμότητα", την οποία προκαλεί ο αποξενωτής γονέας, αρνητικά συναισθήματα για τον "στοχοποιημένο γονέα" δίχως να υπάρχει αιτία και με τελικό στόχο του αποξενωτή γονέα τη διαγραφή του στοχοποιημένου/αποξενωμένου γονέα από την ίδια τη συνείδηση του παιδιού (erased parent)».

Τότε προκαλείται το λεγόμενο σύνδρομο των «ψευδών αναμνήσεων», όπου μέσω της διακοπής της επικοινωνίας, καθώς και λοιπών πρακτικών αποξένωσης, «σβήνουν» οι εικόνες του αποξενωμένου γονέα και αντικαθίστανται από την ψευδή εικόνα που περνάει ο αποξενωτής γονέας.

«Τα παιδιά καθίστανται "όμηροι" του αποξενωτή γονέα και προέκταση του εις βάρος του αποξενωμένου, παρά πάσα λογική σεβασμού της παιδικής ψυχής. Η Γονεϊκή Αποξένωση είναι εξελικτική συμπεριφορά και σκόπιμο είναι να προληφθεί και να περισταλεί στο αρχικό στάδιο. Αυτός είναι ζήτημα αποτελεσματικού νομικού πλαισίου και αποφασισμένων θεσμών απονομής Δικαιοσύνης» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ανδρικόπουλος.

Το Σύνδρομο Γονεϊκής Αποξένωσης (Parental Alienation Syndrome - PAS) είναι ένας όρος που αρχικά δημιούργησε ο Richard A. Gardner στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Όμως η Γονεϊκή Αποξένωση δεν πρέπει να συγχέεται με αυτό, καθώς είναι η πράξη και το σύνδρομο αυτής το αποτέλεσμα.

«Στη γονεϊκή πραγματικότητα το ζητούμενο είναι η αντιμετώπιση της πράξης της Γονεϊκής Αποξένωσης, η οποία είναι απολύτως νοσηρή και απαράδεκτη κατάσταση», τονίζει ο κ. Ανδρικόπουλος. Συχνά συνυπάρχει με σύστοιχες διαταραχές όπως το «Malicious Parent Syndrome» (βλ. σχετικά Ira Daniel Turkat). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) το Μάιο του 2019, αποδέχθηκε την ένταξη της Γονεϊκής Αποξένωσης στην τρέχουσα έκδοση ICD-11 στον Κωδικό QE.52 Problem Caregiver-Child Relationship.

Σύμφωνα με τον κ. Ανδρικόπουλο «η Γονεϊκή Αποξένωση αφορά χιλιάδες γονείς και παιδιά και τρέφεται από τη σιωπή, αλλά και από την καθυστέρηση στην επέμβαση της Δικαιοσύνης.»

Αναφορικά με την παρουσία της ιστοσελίδας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο κ. Ανδρικόπουλος σημείωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «σκοπός της σελίδας είναι πρωτίστως να αναδείξει την κοινωνική αυτή μάστιγα, με μόνο γνώμονα την προστασία της παιδικότητας, το σεβασμό στο Νόμο και τα δικαιώματα των γονέων ανεξαρτήτως φύλου.

Στόχος η κοινωνική εγρήγορση και η συνδρομή στην υιοθέτηση καινοτόμων και αποτελεσματικών λύσεων και προτάσεων για την πάταξη του βαθιά αντικοινωνικού αυτού φαινομένου.

Η Δράση κατά της Γονεϊκής Αποξένωσης προσεγγίζει το θέμα μέσα από διεθνή οπτική και αναδεικνύει τον παγκόσμιο χαρακτήρα του ζητήματος αυτού, παρουσιάζοντας άρθρα, τραγούδια, βίντεο κλιπς και συνεντεύξεις από όλο τον κόσμο. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιώντας εμβληματικά ελληνικά και διεθνή hashtags καθημερινά αναδεικνύει τη σημασία του αγώνα κατά της Γονεϊκής Αποξένωσης και ενισχύει την κοινωνική εγρήγορση πάνω σε αυτή τη μάστιγα. Ο αγώνας κατά της Γονεϊκής Αποξένωσης βρίσκει το δρόμο μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με hashtags όπως: #dontgiveuponme #parental_alienation_is_child_abuse #parentalalienation #parentalalienationawareness #erased#never_give_up #ως_εδω #γονεικηαποξενωση #equalparenting #κρατος_δικαιου #νεαροι_Ελληνες_πολιτες #γιατιδεναντιδρας #actagainst_pa_gr».

Η «Δράση» δεν είναι όμως φωνή διαμαρτυρίας, λέει ο κ. Ανδρικόπουλος, αλλά προβαίνει και σε συγκεκριμένες προτάσεις, όπως η καθιέρωση επιβαρυντικής περίστασης ως προς την παραβίαση αποφάσεων επικοινωνίας γονέα-τέκνου, η θέσπιση θέσης Εισαγγελέα Γονεϊκής Αποξένωσης, μαζί με αυτή της υφιστάμενης θέσης Εισαγγελέα Ενδοοικογενειακής Βίας, με ταυτόχρονη αναμόρφωση του Νόμου περί ενδοοικογενειακής βίας, την αναμόρφωση του Νόμου ως προς την ανάθεση επιμέλειας προς τη σύγχρονη κατεύθυνση της ίσης επιμέλειας, την ίδρυση Δικαστηρίων Οικογενειακών Υποθέσεων. Προτείνει επίσης την εκκίνηση εκστρατείας επιμόρφωσης, τόσο των Δικαστών και Εισαγγελέων, όσο και των ειδικών ψυχικής υγείας και των Δικηγόρων.

Καταλήγοντας, ο κ. Ανδρικόπουλος σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «η Γονεϊκή Αποξένωση ΔΕΝ είναι ιδιωτική διαφορά. Είναι παιδική κακοποίηση. Είναι κακοποίηση της παιδικής ψυχής και αφορά τη δημόσια τάξη. Είναι προσβολή στον πολιτισμό μας. Είναι συνεπώς η καταστολή της συνταγματική υποχρέωση της Ελληνικής Δημοκρατίας περί προστασίας των νεαρών Ελλήνων πολιτών. Επιζητούμε και προσβλέπουμε στην κοινωνική εγρήγορση και στη δύναμη της φωνής της Κοινωνίας των Πολιτών».

Ως προς το μέλλον της Δράσης, ο Μ. Ανδρικόπουλος δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ αισιόδοξος πιστεύοντας ότι η κοινωνία, η Δικαιοσύνη και ο νομοθέτης είναι έτοιμοι και ώριμοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους.

«Η Δράση μετεξελίσσεται σε νομικό πρόσωπο και με μόνο στήριγμα την απήχησή της στους πολίτες και μόνο όπλο ένα σοβαρό, υπεύθυνο, συνετό και τεκμηριωμένο δημόσιο λόγο φιλοδοξεί να συνδράμει προς αυτήν την κατεύθυνση. Το παγκόσμιο Κοινωνικό Μήνυμα "Parental Alienation is Child Abuse / Η Γονεϊκή Αποξένωση είναι παιδική κακοποίηση"», πρέπει κατά τον Μ. Ανδρικόπουλο «να ακουστεί δυνατά και στη Χώρα μας».