Πώς ο ακτιβισμός νίκησε την απληστία: Η εκπληκτική ιστορία δύο γυναικών από τη Ν.Αφρική

Τρίτη, 24 Απριλίου 2018 09:49

Ήταν η απόλυτη μάχη Δαβίδ εναντίον Γολιάθ. 'Οπως το θέλει η παράδοση... ο Δαβίδ επικράτησε. Δύο ακτιβίστριες τα έβαλαν με την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής και κατάφεραν να ακυρώσουν μία πυρηνική συμφωνία με τη Ρωσία, ύψους 76 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Για την ηρωική τους προσπάθεια, η 52χρονη Makoma Lekalakala και η 55χρονη Liz McDaid έλαβαν το Περιβαλλοντικό Βραβείο Goldman για το 2018. Το εν λόγω βραβείο απονέμεται κάθε χρόνο σε έξι άτομα από έξι ηπείρους που έχουν καταβάλει «σημαντικές προσπάθειες για να προστατεύσουν το φυσικό περιβάλλον, βάζοντας συχνά σε κίνδυνο τον εαυτό τους».

Οι ακτιβίστριες οδήγησαν την υπόθεση στα δικαστήρια υποστηρίζοντας πως οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία έγιναν εν κρυπτώ και η κυβέρνηση έκανε δεκτή τη ρωσική πρόταση, δίχως να φέρει το ζήτημα στο Κοινοβούλιο.

Στις 26 Απριλίου του 2017, το Ανώτατο Δικαστήριο του Κέιπ Τάουν απεφάνθη πως η συμφωνία δεν πρέπει να υλοποιηθεί, κρίνοντας την παράνομη και αντισυνταγματική. Μάλιστα το δικαστήριο ακύρωσε και τις πυρηνικές συμφωνίες που είχε υπογράψει η κυβέρνηση με επιχειρήσεις στις ΗΠΑ και τη Νότια Κορέα.

Η κυβερνητική προσπάθεια να οριστεί η κρατική επιχείρηση διαχείρισης ενέργειας Eskom επικεφαλής της διαδικασίας που θα ακολουθούσε μετά την οριστικοποίηση της συμφωνίας, αντί να λάβει τον ρόλο η επιχείρηση ηλεκτρικής ενέργειας, κρίθηκε επίσης παράνομη.

Τέλος, το δικαστήριο, η απόφαση του οποίου θεωρείται ιστορική, σύμφωνα με το CNNi, αποφάσισε πως στο εξής κάθε προσφορά που θα δέχεται η χώρα αναφορικά με την πυρηνική ενέργεια θα πρέπει να τίθεται σε δημόσια διαβούλευση και να επικυρώνεται από το κοινοβούλιο.

Πώς ξεκίνησαν όλα

Το 2014, η Νότια Αφρική, υπό την κυβέρνηση του Ζούμα, συμφώνησε με τη ρωσική εταιρία ενέργειας Rosatom να χτίσει πυρηνικά εργοστάσια αξίας περίπου 80 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Οι ακτιβιστές θορυβήθηκαν ύστερα από τις πληροφορίες που ανακάλυψε η ρωσική περιβαλλοντική οργάνωση Ecodefense αναφορικά με τα σχέδια της Rosatom για το έργο. Τα σχέδια είχαν αναρτηθεί στο σάιτ της Rosatom.

«Επικοινώνησαν μαζί μας, ρωτώντας αν έχουμε λάβει γνώση», είπε η Lekalakala, επικεφαλής της μκο Earthlife Africa.

Η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής αρνήθηκε πως είχε λάβει γνώση των σχεδίων των Ρώσων ύστερα από τον σάλο που προκλήθηκε μετά τη δημοσίευση άρθρου σχετικά με τα επόμενα βήματα της ρωσικής εταιρίας, που πλέον είχε κατεβάσει από την ιστοσελίδα της όλες τις λεπτομέρειες. «Αυτό μας έδειξε ότι κάτι βρωμάει».

Ακτιβισμός

Το τελευταίο πράγμα που σκέφτονταν να κάνουν οι δύο γυναίκες όταν ανακάλυψαν τη μυστική συμφωνία το 2014, ήταν να μηνύσουν την κυβέρνηση. Όμως, η απροθυμία των κυβερνώντων να απαντήσουν στις επίμονες ερωτήσεις τους, οδήγησε την υπόθεση στις δικαστικές αίθουσες.

«Έπρεπε να πάρουμε έναν άλλο δρόμο», είπε η Lekalakala. Για περίπου δύο χρόνια η 52χρονη και η McDaid, συντονίστρια κλιματικής αλλαγής της μκο SAFCEI, έστησαν μία πολύ καλά οργανωμένη καμπάνια, διοργανώνοντας συχνά διαμαρτυρίες από μία καλή ομάδα, αποτελούμενη κυρίως από ακτιβίστριες.

Η 55χρονη McDaid ανέφερε πως οι γυναίκες καταλάβαιναν πολύ γρήγορα πως δεν είναι δυνατόν τα νοικοκυριά, που ήδη αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα και δεν μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ρεύματος, να χρεωθούν με επιπλέον επιβαρύνσεις αν τελικώς οριστικοποιηθεί η συμφωνία.

Πηγή: Goldman Environmental Prize

«Ήταν υπέροχο που ο κόσμος αναγνώριζε ότι οι γυναίκες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο σε μία τέτοια καμπάνια», σημείωσε. «Συγκεντρώσαμε λίγα χρήματα γιατί ο κόσμος υποστήριζε πως αυτό που κάναμε είναι ριψοκίνδυνο, κανείς δεν ήθελε να συνδεθεί με αυτή την υπόθεση», είπε η Lekalakala.

Βρήκαν έναν δικηγόρο που αποφάσισε να μην τις χρεώσει για τις υπηρεσίες του, πράγμα που βοήθησε ιδιαιτέρως στην καμπάνια τους. «Η κυβέρνηση επιχείρησε να μας κουράσει και ήλπιζε να ξεμείνουμε από χρήματα για τις πληρωμές των δικηγόρων», δήλωσε η McDaid, συμπληρώνοντας πως «σε κάθε βήμα της νομικής διαδικασίας, ζητούσε αναβολές».

Η απληστία των λίγων

Μετά την καταστροφή που σημειώθηκε στη Φουκουσίμα της Νότιας Κορέας, πολλές ήταν οι χώρες που άρχισαν να αποχωρούν από την ιδέα της πυρηνικής ενέργειας. Όμως, η κυβέρνηση του Ζούμα δεν έπραξε το αντίστοιχο. Το αντίθετο, άσκησε πιέσεις για την ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος, παρότι οι μελέτες όριζαν πως η χώρα δεν το χρειαζόταν.

«Αυτό δεν έχει να κάνει με ενέργεια, αλλά με το ότι η όλη διαδικασία έχει αλλοιωθεί έτσι ώστε να εξυπηρετεί τα συμφέρονται των λίγων», εξήγησε η McDaid. «Έχει να κάνει με την απληστία των λίγων», σημείωσε, εκφράζοντας παράλληλα την εκτίμησή της πως η συμφωνία με τη Ρωσία θα οδηγούσε την Νότια Αφρική στη χρεοκοπία.

«Ο προϋπολογισμός του έργου είναι ίσος με τον ετήσιο προϋπολογισμό της χώρας». «Μπορείτε να φανταστείτε ότι δεν έχουμε τόσα χρήματα, άρα πρέπει να τα δανειστούμε».

Ακόμη ένα σημείο της συμφωνίας που έβρισε αντίθετη την McDaid ήταν η πιθανότητα να προκύψει κακοδιαχείριση. «Είναι πολύ απλό να εξαφανιστούν χρήματα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας», είπε. «Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να πάνε στην ανάπτυξη της χώρας μας».

Ο Ζούμα παραιτήθηκε από την προεδρία της Νότιας Αφρικής τον Φεβρουάριο, ύστερα από μία σειρά σκανδάλων διαφθοράς. Πλέον, είναι αντιμέτωπος με 16 κατηγορίες περί διαφθοράς σχετικά με συμφωνία παροχής όπλων που είχε υπογραφεί το 1990. Ο ίδιος έχει αρνηθεί επανειλημμένως τις κατηγορίες.

Πηγή: Goldman Environmental Prize

Νέες δικαστικές μάχες

Η μάχη των δύο γυναικών δεν έχει τελειώσει όμως. Παρά την απόφαση του δικαστηρίου, οι ακτιβίστριες συνεχίζουν τις προσπάθειές τους για την ακύρωση και άλλων, ανάλογων συμφωνιών που μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο το φυσικό περιβάλλον της Νότιας Αφρικής.

«Ο ρόλος μας είναι να συνεχίσουμε τη δουλειά μας και να βρούμε περισσότερους υποστηρικτές», δήλωσε η Lekalakala.

Οι ακτιβίστριες ζητούν από τη νέα κυβέρνηση να κλείσει και το Koeberg, το μοναδικό πυρηνικό εργοστάσιο της χώρας, λόγω φόβων που προκύπτουν από το πως διαχειρίζεται τα απόβλητά του.

Goldman Prize: Two South African activists win for halting secret Russian nuclear deal. by Nosmot Gbadamosi, CNN