Τα οικονομικά δεινά που πυροδοτούν τις διαμαρτυρίες στο Ιράν

Από την Πέμπτη, πολίτες από διάφορες περιοχές της χώρας έχουν βγει στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για τις οικονομικές πολιτικές, τις συνεχώς αυξανόμενες τιμές αλλά και να απαιτήσουν μεγαλύτερες ελευθερίες.

Τα τελευταία χρόνια, και μετά τη συμφωνία για τα πυρηνικά το 2015, η οικονομία του Ιράν έχει αρχίσει να βαδίζει σε πιο στέρεο έδαφος. Η ανάπτυξη έχει επιστρέψει και ο πληθωρισμός έχει πέσει από την εκλογή του Ρουχανί το 2013.

Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι πολλοί Ιρανοί δεν έχουν βιώσει αυτή τη βελτίωση στην καθημερινή τους ζωή, με αποτέλεσμα η οργή να ξεχειλίσει και να ξεκινήσουν οι διαμαρτυρίες.

Ιράν: ξεχειλίζει η λαϊκή οργή - τι αποκαλύπτουν τα βίντεο και τα συνθήματα

Η ανεργία βρίσκεται στα ύψη και ο επόμενος προϋπολογισμός δείχνει ότι τα επιδόματα προς τους φτωχούς θα μειωθούν. Όπως αναφέρει το CNNi, η ανάπτυξη που περίμεναν πολλοί πολίτες μετά τη συμφωνία για τα πυρηνικά δεν έχει γίνει ακόμη ορατή.

«Σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων και στα μάτια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η κυβέρνηση Ρουχανί λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για να ενισχύσει την ιρανική οικονομία» είπε ο Adnan Tabatabai, συνιδρυτής του CARPO – ενός Think Tank με έδρα τη Γερμανία. «Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι μπορούμε να μιλήσουμε για κοινωνική δικαιοσύνη» συμπλήρωσε ο ίδιος.

Και γιατί έχουν αρχίσει να χάνουν την υπομονή τους οι Ιρανοί;

Δεν υπάρχουν αρκετές δουλειές

Οι μορφωμένοι νέοι στο Ιράν είναι αρκετοί και έχουν μεγάλες δυνατότητες. Δεν υπάρχουν, όμως, πολλές ευκαιρίες για αυτούς. Τα ποσοστά ανεργίας ανάμεσα στους νέους 15 έως 29 ετών είναι πάνω από το 24%, όπως αποκαλύπτουν τα επίσημα στατιστικά στοιχεία. Το ποσοστό αυτό είναι ακόμη υψηλότερο για τους νέους που ζουν σε αστικές περιοχές αλλά και τις γυναίκες. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) έχει αποκαλέσει τις γυναίκες «αναξιοποίητη πηγή ανάπτυξης και παραγωγικότητας».

Τη Δευτέρα, ο Ρουχανί παραδέχτηκε ότι η ανεργία είναι η μεγαλύτερη πρόκληση με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η χώρα. «Η οικονομία μας απαιτεί μεγάλη διορθωτική επέμβαση» είπε ο ίδιος, όπως ισχυρίζεται ιρανική εφημερίδα.

Όπως είναι λοιπόν αναμενόμενο, το Ιράν βρίσκεται αντιμέτωπο με το δικό του «brain drain». Μάλιστα το 2014, ο υπουργός Επιστημών Reza Faraji Dana δήλωσε ότι 150.000 μορφωμένοι Ιρανοί εγκαταλείπουν κάθε χρόνο τη χώρα.

Αυξάνονται οι τιμές του πετρελαίου και των προϊόντων

Ο Cliff Kupchan, διευθυντής του Eurasia Group, εξέφρασε την πεποίθηση ότι πίσω από την οργή των πολιτών κρύβεται έντονη ενόχληση των Ιρανών για τη στασιμότητα του επιπέδου ζωής τους.

Ο Ρουχανί, μάλιστα, αποκάλυψε στους πολίτες τον περασμένο μήνα ότι έρχονται και άλλα «κακά μαντάτα».

Η κυβέρνηση πρότεινε την περικοπή επιδοτήσεων σε βασικά αγαθά - τρόφιμα αλλά και υπηρεσίες για τις ευαίσθητες κοινωνικές τάξεις- αλλά και την αύξηση των καυσίμων κατά 50%.

Όταν κάποιες κυρώσεις, μεταξύ των οποίων και η απαγόρευση εξαγωγών πετρελαίου, ήρθησαν τον Ιανουάριο του 2016, οι πολίτες του Ιράν περίμεναν να ενισχυθεί σημαντικά η οικονομία, να μειωθεί η ανεργία και να βελτιωθεί αισθητά η ζωή τους.

REUTERS/Tony Gentile

Τα έσοδα από το πετρέλαιο έχουν αυξηθεί και ορισμένοι τομείς, όπως ο τουρισμός, έχουν επωφεληθεί σημαντικά. Αλλά εκτός από μερικές μεγάλες ενεργειακές συμφωνίες, δεν εμφανίστηκαν ξένες επενδύσεις τα τελευταία δύο χρόνια.

Ο Tabatabai εξηγεί ότι οι προσδοκίες ήταν υψηλές και σε αυτό φταίει εν μέρει και ο Ρουχανί επειδή τις καλλιέργησε για να κερδίσει πολιτική στήριξη για τη συμφωνία.

Άλλοι ειδικοί ισχυρίζονται ότι μπορεί η συμφωνία αυτή να ήταν ένα πρώτο βήμα για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων αλλά η χώρα θα πρέπει πρώτα να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Διαφορετικά δεν θα καταφέρει να κεντρίσει το ενδιαφέρον των επενδυτών. «Για αυτούς που διαδηλώνουν σήμερα, η συμφωνία για τα πυρηνικά δεν έχει μεγάλη σημασία. Αυτό που έχει σημασία για αυτούς είναι να αποκτήσουν μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη, να δημιουργηθούν περισσότερες δουλειές και να μην αυξηθούν οι τιμές των τροφίμων» εξήγησε ο Tabatabai.

Με πληροφορίες από: The economic forces driving protests in Iran

By Ivana Kottasová