Ιράν: ξεχειλίζει η λαϊκή οργή - τι αποκαλύπτουν τα βίντεο και τα συνθήματα

Σε αντίθεση με την εξέγερση του 2009 που είχε ως επίκεντρο την Τεχεράνη, οι τωρινές οργισμένες διαδηλώσεις εξελίσσονται σε ολόκληρη τη χώρα. Σε αντίθεση, επίσης, μ' εκείνη την έκφραση λαϊκής διαμαρτυρίας, η οποία είχε ηγεσία και μάλιστα εντός του ιρανικού κατεστημένου γι' αυτό και δεν επιθυμούσε τη διασάλευσή του, πολιτικός πυρήνας, τώρα, δεν φαίνεται να υπάρχει. Επιπροσθέτως, διαφορές εντοπίζονται και στη σύνθεση όσων έχουν κατέβει στους δρόμους. Αν τότε στο επίκεντρο ήταν οι ελίτ και η μεσαία τάξη, τώρα είναι η εργατική, η οποία -βαθιά απογοητευμένη καθώς βλέπει το χάσμα που τη χωρίζει από τους προνομιούχους- στρέφεται κατά της θεοκρατίας με φλογερά συνθήματα που καλούν σε ανατροπή των μουλάδων.

Τι δείχνουν τα βίντεο και τα συνθήματα

• Τα πλήθη στρέφονται κατά του κλήρου αλλά και του πολιτικού συστήματος συλλήβδην, εξισώνοντας τους μεταρρυθμιστές με τους συντηρητικούς. Καταγγέλλεται η ανάμιξη του Ιράν στα εσωτερικά άλλων χωρών και οντοτήτων και η διαφυγή προς αυτά οικονομικών πόρων. Το πιστοποιούν συνθήματα όπως:

- «Θάνατος στους κληρικούς - Θάνατος στον Χαμενεϊ - Θάνατος στον δικτάτορα»

- «Παράσιτα οι συντηρητικοί, παράσιτα οι μεταρρυθμιστές. Ποια η διαφορά; Και οι δυο πρέπει να διαγραφούν»
- «Ούτε Γάζα ούτε Λίβανος, η ζωή μου είναι για το Ιράν»
- «Αφήστε τη Συρία και νοιαστείτε για μας»

• Η οργή κατευθύνεται στα σύμβολα του 'συστήματος'. Πυρπολούνται κρατικές τράπεζες, κυβερνητικά κτίρια, περιπολικά, καταστρέφονται αφίσες των Χομεϊνί, Χαμενεϊ και του επικεφαλής των στρατιωτικών επιχειρήσεων εκτός Ιράν, Κασέμ Σολεϊμάνι. Με άλλα λόγια -ό,τι συμβολίζει το θεοκρατικό καθεστώς που θεμελίωσε ο Αγιατολάχ Χομεϊνί.

Χαρακτηριστικά, και εδώ, τα συνθήματα:

- «Δεν θέλουμε μια Ισλαμική Δημοκρατία, δεν θέλουμε, δεν θέλουμε»
- «Ανεξαρτησία, Ελευθερία, Ιρανική Δημοκρατία»
- «Εμείς φτωχαίνουμε και οι κληρικοί οδηγούν ακριβά αυτοκίνητα»
- «Θα πεθάνουμε αλλά θα ανακτήσουμε το Ιράν»

• Η βία και το μένος προς το 'σύστημα' έχουν ξεπεράσει εκείνα της 'Πράσινης Επανάστασης' του 2009. Οι τωρινές κινητοποιήσεις δείχνουν να είναι οι μαζικότερες από το 1979 και την ισλαμική επανάσταση που ανέτρεψε τον Σάχη, υπέρ του οποίου τώρα ακούγονται συνθήματα, όπως: «Σάχη Ρεζά αναπαύσου εν ειρήνη».

• Στις κινητοποιήσεις παίρνουν μέρος άνδρες και γυναίκες όλων των ηλικιών, των εθνοτικών, των θρησκευτικών και μη, ομάδων, από τα χαμηλά και μεσαία στρώματα.

• Έχουν καταγραφεί περιστατικά με αστυνομικούς οι οποίοι αρνούνται να στραφούν κατά του πλήθους.

Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι

Στις 19 Δεκεμβρίου η κυβέρνηση στην Τεχεράνη ανακοίνωσε νέο πακέτο λιτότητας. Τα μέτρα περιλαμβάνουν 50% αύξηση της τιμής των καυσίμων και διακοπή του προγράμματος οικονομικής ενίσχυσης εκατομμυρίων αδυνάμων πολιτών. Παράλληλα, όμως, εξαγγέλθηκε ότι θα αυξηθούν οι δαπάνες για εξοπλισμούς, με τη μερίδα του λέοντος να πηγαίνει στους Φρουρούς της Επανάστασης οι οποίοι δεν δραστηριοποιούνται μόνον εντός αλλά έχουν εμπλοκή στην Υεμένη, τη Συρία, το Ιράκ και αλλού στο εξωτερικό. Οι μικρές σε όγκο διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που ξέσπασαν την Τετάρτη 27 Δεκεμβρίου στην πόλη Μασχάντ, τη δεύτερη μεγαλύτερη του Ιράν, κλιμακώθηκαν ραγδαία την επομένη, και επεκτάθηκαν σαν φωτιά σε δεκάδες άλλες σε όλη τη χώρα -της Κομ συμπεριλαμβανομένης, η οποία θεωρείται σύμβολο του σιιτικού Ισλάμ. Παρότι, αρχικώς, τα αιτήματα ήταν οικονομικά, πολύ γρήγορα μετατράπηκαν σε πολιτικά, εκπέμποντας μεγάλο θυμό και αγανάκτηση για την αβίωτη καθημερινότητα: κοινωνική ασφάλιση υπό διάλυση, αποταμιεύσεις που χάθηκαν μετά τη χρεωκοπία κρατικών χρηματοπιστωτικών θεσμών, απολύσεις, εκτεταμένη διαφθορά, κακοδιαχείριση.

Η Τεχεράνη δεν έχει, για την ώρα, αντιμετωπίσει τις οργισμένες αυτές διαδηλώσεις με τη σιδηρά πυγμή που συνηθίζει. Θα το κάνει; Ή θα αναζητήσει άλλους τρόπους για να επιστρέψει η χώρα στην ομαλότητα; Σε κάθε περίπτωση πάντως, όπως κι αν εξελιχθούν τα πράγματα, το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή, την πιο σοβαρή, ενδεχομένως, στην ιστορία του. Βεβαίως, όπως εύστοχα παρατηρεί ο δημοσιογράφος Borzou Daragahi «η εξέγερση του 2009 απέτυχε εν μέρει διότι δεν κατάφερε να προσελκύσει τους αδυνάμους και την εργατική τάξη. Οι διαμαρτυρίες του 2017-18 πρέπει να βρουν έρεισμα στη μεγάλη και δυνατή μεσαία τάξη/ιντελιγκέντσια του Ιράν. Η επανάσταση του 1978-9 είχε προσελκύσει αμφότερα τα μέρη αυτά».