«Μύθος» τα 10.000 βήματα την ημέρα – Πόσα χρειαζόμαστε πραγματικά για να ζήσουμε περισσότερο

Νέα έρευνα του London School of Economics δείχνει ότι το περπάτημα 5.000 βημάτων τρεις φορές την εβδομάδα, για περισσότερα από δύο χρόνια, προσθέτει 2,5 χρόνια στο προσδόκιμο ζωής των σωματικά αδρανών – εκείνων δηλαδή που κάνουν λιγότερα από 150 λεπτά μέτριας άσκησης την εβδομάδα – ανδρών και τρία χρόνια για τις γυναίκες.

Μάλιστα, τα οφέλη είναι πιο έντονα όσο πιο ηλικιωμένοι ήταν οι άνθρωποι. Οι άνω των 65 θα μπορούσαν δυνητικά να μειώσουν τον κίνδυνο θανάτου τους κατά 72% εάν έκαναν 7.500 βήματα μερικές φορές την εβδομάδα. Διαπιστώθηκε επίσης ότι οι 55χρονοι με διαβήτη τύπου 2 θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο θανάτου τους κατά 40% αν άρχιζαν να περπατούν μόλις 5.000 βήματα τρεις φορές την εβδομάδα.

Άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στο British Journal of Sports Medicine έδειξε ότι τα 4.000 βήματα καθημερινά μειώνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου κατά 20% και ότι κάθε βήμα πάνω από 2.200 βήματα την ημέρα βελτιώνει την υγεία και μειώνει τη θνησιμότητα. Μήπως όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι τα «10.000 βήματα την ημέρα» ήταν εξ αρχής ένας μύθος;

Ποιος «ανακάλυψε» τα 10.000 βήματα

Ο αριθμός αυτός προέκυψε αρχικά το 1964, όταν μια ιαπωνική διαφημιστική καμπάνια χρησιμοποίησε την ιδέα για να προωθήσει ένα βηματόμετρο με την ονομασία «manpo-kei» που μεταφράζεται ως «μετρητής 10.000 βημάτων». Από τότε, έχει γίνει παγκόσμιο πρότυπο και ενώ είναι ένας σπουδαίος στόχος, δεν σημαίνει ότι μόνο επιτυγχάνοντάς τον μπορείς να αποκομίσεις οφέλη.

Μετά από εκείνη την ιαπωνική καμπάνια, οι ερευνητές μελετούν τον αριθμό των βημάτων τις τελευταίες έξι δεκαετίες. Ενώ η έρευνα δείχνει ότι οποιαδήποτε άσκηση είναι καλύτερη από την καθόλου άσκηση, και ότι όσα περισσότερα βήματα κάνει κάποιος τόσο το καλύτερο για εκείνον, χρειάστηκε να οριστεί και ένας ελάχιστος αριθμός βημάτων από τον οποίο και πάνω ενισχύεται η υγεία.

Η έρευνα του British Journal of Sports Medicine διαπίστωσε ότι κάθε επιπλέον βήμα πάνω από τα 2.200 την ημέρα, μείωνε τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και πρόωρου θανάτου∙ ενώ ο χαμηλότερος κίνδυνος ήταν μεταξύ των ατόμων που έκαναν 9.000 έως 10.500 βήματα ημερησίως. Ο χαμηλότερος κίνδυνος καρδιακής προσβολής διαπιστώθηκε σε όσους έκαναν περίπου 9.700 βήματα την ημέρα.

Σημασία έχει η ένταση

Αν περπατάμε πιο γρήγορα, μπορεί να χρειάζονται λιγότερα βήματα. Το να περπατάμε γρήγορα σε μια δύσκολη επιφάνεια είναι πιο ωφέλιμο από το να περπατάμε πολύ αργά σε μια επίπεδη επιφάνεια. Μάλιστα, δεν θα πρέπει να εστιάζουμε τόσο στον αριθμό των βημάτων, όσο στον ρυθμό. Συνίσταται, για παράδειγμα, να στοχεύουμε στο να περπατάμε ζωηρά κάθε μέρα για τουλάχιστον 10 λεπτά.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Νοέμβριο διαπίστωσε ότι το περπάτημα με έναν «αρκετά ζωηρό» ρυθμό 5-6,5 χλμ/ώρα θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 κατά 24%. Το περπάτημα με ρυθμό άνω των 6,5 χλμ/ώρα μειώνει τον κίνδυνο κατά 39%.

Ο ελάχιστος αριθμός βημάτων

Πολλοί άνθρωποι μπορεί να βλέπουν τον στόχο των 10.000 βημάτων ως ανέφικτο και έτσι δεν μπαίνουν στον κόπο να προσπαθήσουν, λέει ο Δρ. Νίκολας Μπέργκερ, ανώτερος λέκτορας στη φυσιολογία της άσκησης στο Πανεπιστήμιο Τίσαϊντ του Μίντλεσμπρο. Και σε ημέρες χαμηλής δραστηριότητας, είναι χρήσιμο να στοχεύουμε σε μια ελάχιστη δραστηριότητα.

«Το σύνολο των νεότερων ερευνών επιβεβαιώνει ότι ο αριθμός των βημάτων για κάποιον που θέλει να είναι καρδιαγγειακά και μεταβολικά υγιής είναι μεταξύ 9.000 και 10.500 καθημερινά. Αλλά αν ψάχνετε για έναν ελάχιστο ημερήσιο αριθμό βημάτων, τότε θα μπορούσατε να κάνετε μόλις 4.000 και να έχετε ακόμα κάποια οφέλη», λέει ο Δρ. Μπέργκερ.

«Το σώμα μας είναι σχεδιασμένο να λειτουργεί μεταβολικά και αυτό μπορείτε να το πετύχετε μόνο αν κινείστε», λέει ο Δρ. Μπεργκερ. «Οι μύες και τα οστά πρέπει να καταπονούνται και πρέπει να μεταβολίζετε τις τροφές που καταναλώνετε μέσα στη μέρα. Αν συνεχίσετε να το κάνετε αυτό, τότε το σώμα σας θα λειτουργεί σε υψηλό επίπεδο και θα έχετε λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξετε μεταβολικές και καρδιαγγειακές παθήσεις».

Πράγματι, για την υγεία της καρδιάς πρέπει να ελαχιστοποιήσουμε τον χρόνο που καθόμαστε. Ακριβώς όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη και το κάπνισμα, το καθισιό για μεγάλα χρονικά διαστήματα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για καρδιακές και κυκλοφορικές παθήσεις, καθώς μπορεί να οδηγήσει στη συσσώρευση λιπαρού υλικού στις αρτηρίες μας, το οποίο μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια καρδιακή προσβολή ή ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.

Τελικά, πόσα βήματα να κάνουμε;

Πόσα βήματα πρέπει να κάνουμε λοιπόν; Εξαρτάται από το τι θέλουμε. Αν το ζητούμενο είναι απλά να ζήσουμε περισσότερο, μπορούμε να μείνουμε στα 5.000 βήματα μερικές φορές την εβδομάδα. Αλλά για στόχους όπως η απώλεια βάρους, καταλήγουμε στον «μαγικό αριθμό» των Ιαπώνων. Έρευνα διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που έχασαν πάνω από το 10% του σωματικού τους βάρους σε διάστημα 18 μηνών έκαναν πράγματι 10.000 βήματα την ημέρα.

Αν όμως η υγεία της καρδιάς είναι ο στόχος μας, οτιδήποτε είναι πραγματικά καλύτερο από το τίποτα. Μια μελέτη του 2023 από την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία διαπίστωσε ότι στους άνω των 70 ετών κάθε επιπλέον 500 βήματα που πραγματοποιούνται ισοδυναμούσαν με 14% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακής νόσου, εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής ανεπάρκειας. Επιπλέον, οι ενήλικες που έκαναν μόλις 4.500 βήματα την ημέρα είχαν 77% λιγότερες πιθανότητες καρδιακής προσβολής από εκείνους που έκαναν λιγότερα από 2.000 βήματα. 

«Περπατήστε λίγο πιο μακριά ή αν δεν μπορείτε, τότε περπατήστε πιο γρήγορα μέχρι τη στάση του λεωφορείου ή ανεβείτε τις σκάλες με πιο γρήγορο ρυθμό», λέει ο Στίβεν Χάριτζ, καθηγητής φυσιολογίας στο King's College του Λονδίνου. «Αν δεν μπορείτε να διανύσετε την απόσταση, αυξήστε την ένταση. Ακόμα καλύτερα, κάντε και τα δύο. Αλλά μην κολλάτε στα 10.000 βήματα ημερησίως –απλώς κάντε κάτι περισσότερο από ό,τι κάνατε χθες».