40χρονος ετών… 30; Κι όμως, έχουμε δύο ηλικίες

Στο γραφείο της Μόργκαν Λιβάιν (Morgan Levine), καθηγήτριας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Γέιλ δεσπόζουν αριθμοί και εξισώσεις. Η έρευνα της ομάδας της εστιάζει σε έναν αλγόριθμο που ανατρέπει με κάποιο τρόπο την αυστηρή λογική υπολογισμού μιας ηλικίας και μας ορίζει ηλικιακά. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως ένας 50χρονος με ποιότητα ζωής κι ένας 30χρονος με ζωή καταχρήσεων μπορεί βιολογικά να είναι… συνομήλικοι!

«Στο εργαστήριό μας εξετάζουμε πολλούς διαφορετικούς τύπους τρόπων γήρανσης», αναφέρει η Λιβάιν, εξηγώντας: «Ένας από τους πιο πρόσφατους βασίζεται στα αποτελέσματα των αιματολογικών εξετάσεων που κάνει κανείς σε ένα τυπικό ραντεβού με το γιατρό του. Παίρνουμε αυτά τα αποτελέσματα και τα συνδυάζουμε με διαφορετικούς αλγορίθμους, ώστε να διαπιστώσουμε αυτό που αποκαλούμε ‘φαινοτυπική’ ή βιολογική ηλικία».

Ουσιαστικά, όλοι μας έχουμε δύο ηλικίες: τη χρονολογική, κοινώς αυτή που ορίζει το ημερολόγιο τού χρόνου και την φαινοτυπική ή βιολογική ηλικία, δηλαδή αυτή που προκύπτει από τις λειτουργίες τού σώματός μας, βάσει δεικτών υγείας και ευεξίας.

QUIZ: Ποια είναι η πραγματική σας ηλικία;

«Άνθρωποι της ίδιας χρονολογικής ηλικίας δεν αντιμετωπίζουν τον ίδιο κίνδυνο εκδήλωσης καρδιαγγειακών νόσων, καρκίνου ή ακόμη και θανάτου. Αυτό που κάνει η βιολογική ηλικία είναι να μας δίνει μία καλύτερη ιδέα για την κατάσταση ενός ανθρώπου συγκεκριμένης ηλικίας», διευκρινίζει η Λιβάιν.

«Η χρονολογική ηλικία δεν μας δείχνει πραγματικά πόσο χρόνων είμαστε. Πρόκειται για έναν πλασματικό αριθμό», αναφέρει από την πλευρά του ο καθηγητής Ντέιβιντ Σινκλέρ, διευθυντής του κέντρου για τη Βιολογία της Γήρανσης Paul F. Glenn στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ: «Μεγαλώνουμε όλοι βιολογικά σε διαφορετικούς ρυθμούς βάσει των γονιδίων μας, της διατροφής, της άσκησης, των περιβαλλοντικών τοξινών στις οποίες εκτιθέμεθα. Η βιολογική ηλικία είναι αυτό που καθορίζει την υγεία μας και τελικά τη διάρκεια της ζωής μας. Η βιολογική ηλικία είναι ο αριθμός των κεριών που θα έπρεπε να σβήνουμε. Στο μέλλον, δεδομένης της προόδου στην ικανότητά μας να ελέγχουμε τη βιολογική μας ηλικία, ίσως με κάθε χρόνο που περνάει να έχουμε λιγότερα κεριά στην τούρτα μας».

Η Λιβάιν και η ομάδα της έχουν αναγνωρίσει εννέα βιολογικούς δείκτες που προκύπτουν από μία απλή εξέταση αίματος και που φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη σημασία για το προσδόκιμο ζωής. Μεταξύ των ‘βιοδεικτών’ αυτών, οι δείκτες σακχάρου, ήπατος, νεφρών και ανοσοποιητικού. Οι επιστήμονες εισάγουν τα ιατρικά αυτά δεδομένα σε πρόγραμμα υπολογιστή και ο αλγόριθμος αναλαμβάνει τα υπόλοιπα.

Πώς ένας αλγόριθμος ίσως ευθύνεται για τον θάνατο εκατοντάδων γυναικών

Άνθρωποι με βιολογική ηλικία μικρότερη εκείνη της χρονολογικής διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου ενώ οι «γηραιότεροι» βιολογικά αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο και έχουν την τάση εκδήλωσης ασθενειών που σχετίζονται με το γήρας.

Το σπουδαιότερο, ωστόσο, είναι πως σε αντίθεση με τη γενετική δομή μας, οι δείκτες αυτοί μπορούν να αλλάξουν. Οι επιστήμονες ενθαρρύνουν τους ασθενείς να βελτιώσουν τη βιολογική τους ηλικία, κάνοντας αλλαγές στον τρόπο ζωής τους, τη διατροφή, την άσκηση και τον ύπνο τους.

«Νομίζω πως το πιο συναρπαστικό σε αυτήν την έρευνα είναι πως τα δεδομένα δεν είναι οριστικά. Και, στην πραγματικότητα, γνωρίζουμε αρκετά για το πώς μπορούμε να αλλάξουμε αυτούς τους δείκτες. Νομίζω πως τα δεδομένα μάς παρέχονται αρκετά εγκαίρως - ακόμη και προτού κάποιος αναπτύξει κάποια ασθένεια - επιτρέποντάς μας να κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να βελτιώσουμε την υγεία μας, πριν να είναι πολύ αργά», υπογραμμίζει η Λιβάιν.

Η καθηγήτρια στο τμήμα Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Γέιλ εργάζεται με μία ομάδα ανθρώπων, φιλοδοξώντας να κάνει προσβάσιμο online τον αλγόριθμο, ώστε οποιοσδήποτε να είναι σε θέση να υπολογίσει τη βιολογική του ηλικία, να διαπιστώσει εγκαίρως ενδεχόμενους κινδύνους και να πάρει μέτρα βελτίωσης της υγείας του, μακροπρόθεσμα.

«Κανείς δε θέλει να ζει πολύ όταν είναι άρρωστος ή πάσχει από χρόνια ασθένεια», τονίζει η ίδια. Καθυστερώντας τα σωματικά και ψυχικά προβλήματα και τις ασθένειες «οι άνθρωποι μπορούν να παραμείνουν για πολύ λειτουργικοί κοινωνικά», επισημαίνει, καταλήγοντας: «Κι αυτό θεωρώ πως είναι το ιδανικό για να αγωνιζόμαστε».

You have two ages, chronological and biological. Here's why it matters, By Samantha Bresnahan