Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για την τεχνητή νοημοσύνη αλλά φοβόσασταν να ρωτήσετε

Οι υποστηρικτές της τεχνητής νοημοσύνης προβάλλουν τις δυνατότητες της τεχνολογίας να αυξήσει την παραγωγικότητά μας, δημιουργώντας μια νέα εποχή με καλύτερες θέσεις εργασίας, καλύτερη εκπαίδευση και καλύτερες θεραπείες για ασθένειες. Οι σκεπτικιστές έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με τη δυνατότητα της τεχνολογίας να καταργήσει θέσεις εργασίας, να παραπλανήσει τους ανθρώπους και ενδεχομένως να επιφέρει το τέλος της ανθρωπότητας όπως την ξέρουμε. Πολλοί υποστηρίζουν και τις δύο θέσεις ταυτόχρονα.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη έχει έρθει για να μείνει – αλλά αλλάζει πολύ γρήγορα και οι εξελίξεις τρέχουν. Ιδού όσα πρέπει να γνωρίζετε για να μη μείνετε πίσω.

Τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη;

Στη συνείδηση του κοινού, ο όρος «τεχνητή νοημοσύνη» (Artificial Intelligence, AI – ΤΝ για συντομία στο υπόλοιπο κείμενο) μπορεί να φέρει στο μυαλό εικόνες δολοφονικών μηχανών που είναι πρόθυμες να επιβληθούν στον άνθρωπο και ικανές να το κάνουν. Όμως, στη βιομηχανία της τεχνολογίας, είναι ένας ευρύς όρος που αναφέρεται σε διαφορετικά εργαλεία που εκπαιδεύονται για να εκτελούν ένα ευρύ φάσμα πολύπλοκων εργασιών, οι οποίες στο παρελθόν μπορεί να απαιτούσαν τη συμβολή ενός αληθινού ανθρώπου.

Αν χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο, τότε σχεδόν σίγουρα χρησιμοποιείτε υπηρεσίες που βασίζονται στην ΤΝ για να ταξινομούν δεδομένα, να φιλτράρουν περιεχόμενο και να κάνουν προτάσεις, μεταξύ άλλων.

Είναι η τεχνολογία που επιτρέπει στο Netflix να προτείνει ταινίες, και που βοηθά στην αφαίρεση των ανεπιθύμητων μηνυμάτων, της ρητορικής μίσους και άλλου ακατάλληλου περιεχομένου από τις ροές σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Βοηθά στην λειτουργία των πάντων, από τον αυτόματο διορθωτή στο πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου που χρησιμοποιείται και το Google Translate, μέχρι τις υπηρεσίες αναγνώρισης προσώπου.

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί επίσης να βοηθήσει στην επίλυση ενός ευρέος φάσματος προβλημάτων του κόσμου μας, όπως η προσαρμογή των φωτεινών σηματοδοτών σε πραγματικό χρόνο για τη διαχείριση προβλημάτων κυκλοφορίας ή ανάλυση εικόνων προκειμένου οι επαγγελματίες της υγείας να κάνουν σωστή διάγνωση. Η ΤΝ έχει επίσης βασικό ρόλο στην ανάπτυξη αυτοοδηγούμενων οχημάτων με το να επεξεργάζεται τεράστιες ποσότητες οπτικών δεδομένων, ώστε τα οχήματα να μπορούν να κατανοήσουν το περιβάλλον τους.

Γιατί όλοι μιλούν τώρα για την ΤΝ;

Η σύντομη απάντηση: ChatGPT. Για χρόνια, η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργούσε σε μεγάλο βαθμό στο παρασκήνιο των υπηρεσιών που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Αυτό άλλαξε μετά την κυκλοφορία τον περασμένο Νοέμβριο του ChatGPT, ενός chatbot που έγινε viral κάνοντας τη δύναμη του AI γνωστή σε όλους.

Ο κόσμος έχει ήδη χρησιμοποιήσει το ChatGPT, δημιούργημα της OpenAI, για να συντάξει νομικές αγωγές, να γράψει στίχους τραγουδιών και να δημιουργήσει περιλήψεις ερευνητικών εργασιών τόσο καλές που ξεγέλασαν ακόμη και ορισμένους επιστήμονες. Και αυτή τη στιγμή υπάρχει έντονος ανταγωνισμός μεταξύ τεχνολογικών εταιρειών για την ανάπτυξη παρόμοιων εργαλείων.

Η Microsoft και η Google έχουν εισαγάγει λειτουργίες που βασίζονται στη δημιουργική ΤΝ (generative AI), την τεχνολογία πίσω από το ChatGPT, στα πιο διαδεδομένα εργαλεία παραγωγικότητας που χρησιμοποιούν. Η Meta, η Amazon και η Alibaba έχουν δηλώσει ότι εργάζονται επίσης σε εργαλεία δημιουργικής ΤΝ. Και πολλές ακόμα επιχειρήσεις θέλουν να μπουν στο κόλπο.

Είναι σπάνιο να βλέπεις μια τεχνολογία αιχμής να γίνεται τόσο διαδεδομένη σχεδόν εν μία νυκτί.

Πώς λειτουργεί η δημιουργική ΤΝ;

Η δημιουργική τεχνητή νοημοσύνη επιτρέπει στα εργαλεία να δημιουργούν γραπτό έργο, εικόνες, ακόμη και ήχο, ανταποκρινόμενα σε προτροπές των χρηστών.

Για να το πετύχουν αυτό, αρκετές Big Tech εταιρείες έχουν αναπτύξει τα δικά τους ευρέα γλωσσικά μοντέλα που έχουν εκπαιδευτεί με τεράστιες ποσότητες διαδικτυακών δεδομένων. Το εύρος και ο σκοπός αυτών των συνόλων δεδομένων μπορεί να ποικίλλει. Για παράδειγμα, η έκδοση του ChatGPT που κυκλοφόρησε πέρυσι ήταν εκπαιδευμένη σε δεδομένα που έφταναν μόνο μέχρι το 2021 (τώρα το εργαλείο είναι πιο ενημερωμένο).

Αυτά τα μοντέλα λειτουργούν μέσω μιας μεθόδου που ονομάζεται βαθιά μάθηση (deep learning), η οποία μαθαίνει μοτίβα και σχέσεις μεταξύ των λέξεων, ώστε να μπορεί να απαντά σαν άνθρωπος στις ερωτήσεις των χρηστών.

Σε τι διαφέρει η δημιουργική ΤΝ από την γενική ΤΝ;

Όσο εντυπωσιακές και αν φαίνονται ορισμένες υπηρεσίες δημιουργικής ΤΝ, ουσιαστικά κάνουν απλώς αντιστοίχιση μοτίβων. Αυτά τα εργαλεία μπορούν να μιμηθούν τη γραφή άλλων ή να κάνουν προβλέψεις σχετικά με το ποιες λέξεις μπορεί να είναι σχετικές στις απαντήσεις τους με βάση όλα τα δεδομένα στα οποία έχουν προηγουμένως εκπαιδευτεί.

Η γενική τεχνητή νοημοσύνη (Artificial General Intelligence, AGI), από την άλλη πλευρά, υπόσχεται κάτι πιο φιλόδοξο - και τρομακτικό.

Η ΓΤΝ είναι η τεχνολογία που μπορεί να εκτελεί ευφυείς εργασίες όπως η μάθηση, η συλλογιστική και η προσαρμογή σε νέες καταστάσεις με τον τρόπο που το κάνουν οι άνθρωποι. Ο διευθύνων σύμβουλος της OpenAI Σαμ Άλτμαν έχει μιλήσει για την πιθανότητα μιας υπερ-ευφυούς ΓΤΝ που θα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο ή να γυρίσει μπούμερανγκ και να καταστρέψει την ανθρωπότητα. Προς το παρόν, ωστόσο, η ΓΤΝ παραμένει κάτι καθαρά υποθετικό, οπότε μην ανησυχείτε πολύ γι' αυτήν.

Θα μου κλέψει τη δουλειά;

Αυτό που φοβούνται όλοι είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα καταργήσει εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Αυτό που ελπίζουν είναι ότι θα βοηθήσει στη βελτίωση του τρόπου με τον οποίο εκατομμύρια άνθρωποι κάνουν τη δουλειά τους. Η σημερινή πραγματικότητα βρίσκεται κάπου στο ενδιάμεσο.

Οι εταιρείες πιθανότατα θα χρειαστούν νέους εργαζόμενους για να τις βοηθήσουν να εφαρμόσουν και να διαχειριστούν εργαλεία ΤΝ. Η ζήτηση για επιστήμονες και αναλυτές δεδομένων, ειδικών στη μηχανική μάθηση και την κυβερνοασφάλεια, προβλέπεται να αυξηθεί κατά 30% έως το 2027, σύμφωνα με μια πρόσφατη εκτίμηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.

Αλλά η διάδοση της ΤΝ θα θέσει επίσης πιθανότατα πολλές δουλειές σε κίνδυνο. Θα μπορούσαν να υπάρξουν 26 εκατομμύρια λιγότερες θέσεις εργασίας που σχετίζονται με την τήρηση αρχείων και τις διοικητικές υπηρεσίες μέχρι το 2027, προέβλεψε το ΠΟΦ.

Προς το παρόν, υπάρχουν σαφή όρια στο πόσο καλά μπορεί η ΤΝ να κάνει τη δουλειά ενός ανθρώπου από μόνη της. Όταν η ενημερωτική ιστοσελίδα τεχνολογίας CNET πειραματίστηκε με τη χρήση ΤΝ για τη συγγραφή κειμένων, επικρίθηκε για τη δημοσίευση άρθρων με ψευδείς πληροφορίες. Παρομοίως, τον περασμένο Μάιο ένας δικηγόρος βρέθηκε στα πρωτοσέλιδα επειδή επικαλέστηκε μπροστά στον δικαστή ψευδείς δικαστικές υποθέσεις, που τις είχε λάβει από το ChatGPT.

Είναι η ΤΝ επικίνδυνη;

Κορυφαία στελέχη στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης έχουν προειδοποιήσει ότι η ΤΝ θα μπορούσε ενδεχομένως να επιφέρει την εξαφάνιση του ανθρώπου. Αλλά τα ίδια αυτά στελέχη ανταγωνίζονται μεταξύ τους προκειμένου να ενσωματώσουν την τεχνολογία στα προϊόντα τους.

Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι αν επικεντρωθούμε σε σενάρια ολικής καταστροφής στο μακρινό μέλλον, μπορεί να διαφύγουν της προσοχής μας οι πιο άμεσες βλαβερές συνέπειες που μπορεί να έχει η ΤΝ, όπως η διάδοση παραπληροφόρησης και η διαιώνιση προκαταλήψεων που υπάρχουν στα δεδομένα εκπαίδευσης.

Για παράδειγμα, η δημιουργική ΤΝ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία deepfakes (ψεύτικων βίντεο) για τη διάδοση προπαγάνδας κατά τη διάρκεια των εκλογών ή να κάνει πιο πειστικές κάθε είδους απάτες.

Ακόμη και πριν από την άνοδο του ChatGPT, υπήρχαν ανησυχίες σχετικά με την χρήση της ΤΝ σε διαδικασίες πρόσληψης προσωπικού, για παράδειγμα. Τα συστήματα αναγνώρισης προσώπου με TN έχουν επίσης οδηγήσει σε ορισμένες άδικες συλλήψεις, ενώ έρευνες έχουν δείξει ότι αυτά τα συστήματα είναι πολύ πιο επιρρεπή σε λάθη όταν προσπαθούν να ταιριάξουν τα πρόσωπα πιο σκουρόχρωμων ανθρώπων.

Όσο περισσότερα εργαλεία ΤΝ ενσωματώνονται σε βασικά τμήματα της κοινωνίας, τόσο μεγαλύτερα περιθώρια υπάρχουν για απρόβλεπτες συνέπειες.

Πού πάει η ΤΝ από εδώ και πέρα;

Οι αρχές στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη πιέζουν για τη θέσπιση νομοθεσίας που θα ρυθμίζει την τεχνητή νοημοσύνη, κάτι που θα επηρεάσει τη μελλοντική ανάπτυξη της τεχνολογίας. Αλλά δεν είναι σίγουρο ότι οι νομοθέτες μπορούν να συμβαδίσουν με τις ταχείες εξελίξεις στην ΤΝ.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι τους επόμενους μήνες, η δημιουργική ΤΝ θα προχωρήσει στη επίτευξη ακόμη πιο ρεαλιστικών εικόνων, βίντεο και ήχου που θα μπορούσαν να διαταράξουν περαιτέρω τα μέσα ενημέρωσης, την ψυχαγωγία, την τεχνολογία και άλλες βιομηχανίες. Η τεχνολογία πιθανότατα θα γίνεται όλο και πιο εξατομικευμένη.

Τον Μάρτιο, η OpenAI παρουσίασε το GPT-4, την επόμενη γενιά της τεχνολογίας που τροφοδοτεί το ChatGPT. Σύμφωνα με την εταιρεία και τις πρώτες δοκιμές, το GPT-4 είναι σε θέση να παρέχει πιο λεπτομερείς και ακριβείς γραπτές απαντήσεις, να περνάει ακαδημαϊκές εξετάσεις με υψηλή βαθμολογία και να κατασκευάσει μία λειτουργική ιστοσελίδα βασισμένη σε ένα σκίτσο που έχει γίνει με το χέρι.

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ενσωματωθεί σε πολλά περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες τους επόμενους μήνες. Αυτό σημαίνει ότι όλοι μας θα πρέπει να μάθουμε πώς να ζούμε μαζί της.

Με πληροφορίες από: Everything you need to know about AI but were too afraid to ask by Samantha Murphy Kelly, CNN