Η ιταλική πόλη που «υποδύεται» την Ιερουσαλήμ στις βιβλικές ταινίες

Η Ματέρα είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές πόλεις της Ιταλίας και πολύ γνωστή στους περισσότερους από μας, όμως όχι ως αυτό που είναι, αλλά ως αυτό που υποδύθηκε σε πολλές ταινίες με βιβλικό περιεχόμενο: Την αρχαία Ιερουσαλήμ.

Η πολύ ιδιόμορφη κατασκευή της Ματέρα, με το δίκτυο των σπηλαιοκατοικιών αλλά και την αρχιτεκτονική της, την έκαναν ιδανική ως επιλογή για την αναπαράσταση αυτή.

Η Ματέρα βρίσκεται σε μια από τις πιο φτωχές περιοχές της Ιταλίας, τη Μπαζιλικάτα. Ειναι γνωστή, λόγω των σπηλαίων, και ως «Καππαδοκία της Ιταλίας» και είναι μια από τις παλαιότερες πόλεις του κόσμου.

Η Ματέρα τη δεκαετία του 1950, μια φτωχή και ξεχασμένη πόλη της Ιταλίας.

Το 1964, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι επέλεξε τη Ματέρα για τα γυρίσματα τη ασπρόμαυρης ταινίας του «Το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο». Ο σπουδαίος σκηνοθέτης προσέλαβε τους πολύ φτωχους κατοίκους της πόλης αντί για γνωστούς ηθοποιούς, δίνοντας έτσι ακόμα καλύτερα την ατμόσφαιρα που ήθελε στην ταινία του: το όραμα του ευαγγελιστή Ματθαίου για τη φτώχεια μέσα από τα Ευαγγέλια.

Ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι με τους συνεργάτες του στη Ματέρα.

Η Ματέρα άρχισε να μεταμορφώνεται σε αυτό που είναι σήμερα όταν η ιταλική κυβέρνηση αποφάσισε -στις δεκαετίες του '70 και του '80- να βγάλει τους κατοίκους από τις σπηλιές μέσα στις οποίες έμεναν. Το 1993 η Ματέρα εντάχθηκε στον κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Δέκα χρόνια αργότερα, ένας άλλος αμφιλεγόμενος σκηνοθέτης, ο Αυστραλός Μελ Γκίμπσον, ακολούθησε τα βήματα του Παζολίνι, στη δική του εκδοχή των Παθών του Χριστού. Η ταινία του «Τα Πάθη του Χριστού», του 2004, γυρίστηκε σε μεγάλο μέρος της στη Ματέρα.

Ο Μελ Γκίμπσον καθοδηγεί τον κινηματογραφικό του Ιησού στη Ματέρα.

Η πόλη των τρωγλοδυτών

Η περιοχή κατοικήθηκε από τον 6ο αιώνα πΚΕ και ήταν τμήμα της Μεγάλης Ελλάδας. Τρεις αιώνες αργότερα οι Ρωμαίοι οχύρωσαν την πόλη και κάτω από τα τείχη δημιουργήθηκαν δύο συνοικίες, σκαμμένες στον μαλακό, ασβεστώδη βράχο: το Sasso Caveoso και το Sasso Barisano.

Οι κάτοικοι εφάρμοσαν ένα σύστημα αντίστοιχο με τη Σαντορίνη χρησιμοποιώντας τις ήδη υπάρχουσες σπηλιές τις οποίες επεξέτειναν σκάβοντας τόσο οριζόντια όσο και κάθετα.

Με την κατάρρευση της Δυτικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και την επέλαση των βαρβαρικών φυλών η περιοχή τέθηκε υπό τον έλεγχο της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όμως η περίοδος της Εικονομαχίας (726-843 μ.Χ.) αποτέλεσε καταλύτη για τη φυσιογνωμία της περιοχής. Χιλιάδες μοναχοί, οι Βασιλειανοί, μετανάστευσαν στην περιοχή από τη Συρία και την Καππαδοκία ενισχύοντας τόσο την ελληνικότητα της περιοχής όσο και την εικονολατρεία.

Η Ματέρα σήμερα @AP Photo

Η χρυσή εποχή της Ματέρα υπήρξε η περίοδος από το 1663 ως το 1803, όταν ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα της επαρχίας της Μπαζιλικάτα. Με τη μεταφορά του κέντρου της επαρχίας στην Ποτέντσα ξεκίνησε μια παρατεταμένη περίοδος παρακμής που οδήγησε τους κατοίκους της πόλης στα όρια της εξαθλίωσης. Οι σπηλιές μεταβλήθηκαν από αποθηκευτικούς χώρους σε σπίτια πολυμελών οικογενειών.

Eπίσης, περισσότερες από 100 εκκλησίες της πόλης ήταν κατά ένα τμήμα τους εντελώς μέσα στους βράχους.

Η εκκένωση των σπηλαίων διήρκεσε από το 1953 μέχρι το 1968, οπότε και η ιδιοκτησία των σπηλαιωδών κατοικιών πέρασε στο κράτος.

Σήμερα, η Ματέρα σφύζει από ζωή ως σημαντικός τουριστικός προορισμός.