Μαρσέλ Ντουσάμ: Αυτός είναι ο βασικός σκοπός της τέχνης
Ο καλλιτέχνης Marcel Duchamp (1887-1968)
WikipediaΣτην καρδιά της σύγχρονης τέχνης, η φιλοσοφία του Μαρσέλ Ντουσάμ προκαλεί διαρκώς συζητήσεις για τον σκοπό της δημιουργίας. Με αμφισβητούμενα έργα που ανατρέπουν τις παραδοσιακές έννοιες, ο Duchamp αναδεικνύει την τέχνη ως μέσο αναζήτησης ταυτότητας και πνευματικής ελευθερίας.
Ο Πικάσο θεωρούσε ότι η τέχνη χρησιμεύει για να «ξεπλένει τη σκόνη της καθημερινής ζωής από τις ψυχές μας». Σε αυτό το πλαίσιο, η φιλοσοφία του Μαρσέλ Ντουσάμ, ενός από τους πιο πρωτοπόρους καλλιτέχνες της αφηρημένης τέχνης, προσθέτει μια ακόμη διάσταση.
Η προσέγγιση του Ντουσάμ είναι συχνά αντιφατική, ιδίως λόγω του γεγονότος ότι υπήρξε κυρίαρχη μορφή του ντανταϊσμού και του κυβισμού—δύο σχολές που αμφισβητούν την παραδοσιακή αντίληψη της τέχνης. Ο Ντουσάμ έπαιξε με την έννοια του αφηρημένου και του νοήματος, προχωρώντας σε μια αναμόρφωση της τέχνης που προκαλεί αναστάτωση και προβληματισμό. Στη σύγχρονη τέχνη, πολλοί επισκέπτες γκαλερί, βλέποντας έργα όπως το διάσημο ουρητήριο του Ντουσάμ, αναρωτιούνται: «Τι ακριβώς είναι αυτό;».
Για κάποιους, η τοποθέτηση ενός ουρητηρίου ως έργο τέχνης αποτελεί μια επαναστατική δήλωση, ενώ για άλλους δεν είναι παρά μια ανόητη πρόκληση. Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι ο Ντουσάμ, ανεξαρτήτως μορφής τέχνης, εξέφραζε μια βαθιά ανησυχία για την έννοια του σκοπού και του νοήματος στη δημιουργία.
Σε μια από τις πιο ενδεικτικές δηλώσεις του, υποστήριξε ότι η τέχνη είναι η μοναδική δραστηριότητα στην οποία ο άνθρωπος μπορεί να επιβεβαιώσει την ατομικότητά του και να υπερβεί την ζωώδη του κατάσταση. Στη δική του οπτική, η τέχνη δεν είναι απλώς μια μορφή έκφρασης, αλλά και ένα μέσο που μας απομακρύνει από την καθημερινότητα και μας οδηγεί σε ανώτερες διαστάσεις.
«Η τέχνη είναι μια διέξοδος προς περιοχές που δεν κυβερνώνται από τον χρόνο και τον χώρο», δήλωσε, υποδηλώνοντας ότι η έμπνευση και η δημιουργία είναι σχεδόν θεϊκές πράξεις. Για τον Ντουσάμ, η ενασχόληση με την τέχνη είναι μια πνευματική αναζήτηση, ένα Ντουσάμσε μέρη που ξεπερνούν τα φυσικά και τα υλικά φαινόμενα.
Η φιλοσοφία του Ντουσάμ καλεί τον καλλιτέχνη και το κοινό να επαναξιολογήσουν τη σχέση τους με την τέχνη, προωθώντας την ιδέα ότι η δημιουργικότητα είναι ένα μοναδικό και σχεδόν ιερό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης.
Εξετάζοντας το έργο του, γίνεται σαφές ότι η τέχνη μπορεί να είναι και ένα εργαλείο ανατροπής των παραδοσιακών αξιών, ενθαρρύνοντας τους θεατές να αναρωτηθούν και να αναστοχαστούν για τον πραγματικό σκοπό της ύπαρξής τους.