Έρση Σωτηροπούλου: Η Ελληνίδα συγγραφέας που είναι υποψήφια για Νόμπελ Λογοτεχνίας

Η Έρση Σωτηροπούλου είναι μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες Ελληνίδες συγγραφείς, γνωστή για το τολμηρό και πολυεπίπεδο συγγραφικό της έργο που έχει επηρεάσει τη σύγχρονη ελληνική και ευρωπαϊκή λογοτεχνία.

• Διαβάστε επίσης: Bookreads: O Δημήτρης Αλιμπέρτης μας ξεναγεί στα αστικά και φανταστικά του ερείπια

Η Έρση Σωτηροπούλου «φλερτάρει» με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, 61 χρόνια μετά το θρίαμβο του Σεφέρη και 45 χρόνια από την ημέρα που ο Ελύτης στέφθηκε με την ίδια δάφνη. Ανάμεσα στα φαβορί για το βραβείο του 2024, η παρουσία της μοιάζει με υπόσχεση, σαν να γεννιέται μια νέα εποχή για την ελληνική λογοτεχνία.

Με κείμενα που αναδεικνύουν βαθιά υπαρξιακά ζητήματα, περίπλοκους χαρακτήρες και κοινωνικά φαινόμενα, η Σωτηροπούλου έχει καθιερωθεί ως μία από τις πιο δυναμικές φωνές της σύγχρονης πεζογραφίας.

Η Έρση Σωτηροπούλου έρχεται αντιμέτωπη με μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όπως τον Χαρούκι Μουρακάμι, την Can Xue και τη Μάργκαρετ Άτγουντ. Αν οι προβλέψεις επιβεβαιωθούν, η Ελληνίδα συγγραφέας θα είναι η πρώτη πεζογράφος από τη χώρα μας που θα λάβει αυτή την τιμή, καθώς και η πρώτη γυναίκα συγγραφέας.

Στο παρελθόν, υπήρξαν και άλλοι Έλληνες πεζογράφοι υποψήφιοι για το Νόμπελ Λογοτεχνίας, οι οποίοι όμως δεν κατάφεραν να κερδίσουν το βραβείο. Ανάμεσά τους ήταν ο Γιάννης Ρίτσος, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Γεώργιος Σουρής, ο Κωστής Παλαμάς, ο Γιώργος Θεοτοκάς, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Στρατής Μυριβήλης και ο Ηλίας Σιμόπουλος.

Ποια είναι η Έρση Σωτηροπούλου;

Η Έρση Σωτηροπούλου γεννήθηκε το 1953 στην Πάτρα και σπούδασε φιλοσοφία και ιστορία τέχνης. Παρόλο που ξεκίνησε από τον χώρο των γραμμάτων με διαφορετική κατεύθυνση, σύντομα ανακάλυψε το πάθος της για τη συγγραφή, το οποίο την οδήγησε να δημιουργήσει ένα εξαιρετικό έργο, γεμάτο με τόλμη και καινοτομία.

Η γραφή της χαρακτηρίζεται από την αποδόμηση κοινωνικών στερεοτύπων, τη βαθιά ανάλυση της ανθρώπινης ψυχής και τη δημιουργία ατμοσφαιρικών σκηνών που αντανακλούν την ανθρώπινη περιπέτεια και τελικά τον ανθρώπινο πόνο αλλά και τη χαρά.

Τα σημαντικότερα έργα της

Μεταξύ των πιο γνωστών της έργων είναι τα μυθιστορήματα «Ζιγκ-ζαγκ στις νεραντζιές» (1999), το οποίο έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, καθώς και το «Εύα» και «Πουλάμε για τους φίλους», που αναδεικνύουν τις κοινωνικές και υπαρξιακές της ανησυχίες. Ειδικά το «Ζιγκ-ζαγκ στις νεραντζιές» έλαβε διεθνή αναγνώριση και αναδεικνύει την ικανότητα της Σωτηροπούλου να χειρίζεται με μαεστρία τη γλώσσα, τη δομή και τον ρεαλισμό για να δημιουργεί έντονα συναισθηματικές και συμβολικές ιστορίες.

Το µυθιστόρηµά της «Τι µένει από τη νύχτα» ακολουθεί τον νεαρό Κωνσταντίνο Καβάφη στο Παρίσι του 1897 και παρουσιάζει τα εμπόδια που συναντά ο ποιητής στην πορεία προς την προσωπική και ποιητική του ωρίμανση, απέσπασε στη Γαλλία το Βραβείο Μεσόγειος (Prix Mediterranee Etranger 2017) και στις ΗΠΑ το Εθνικό βραβείο ALTA 2019 (µετάφραση Karen Emmerich). Η Έρση Σωτηροπούλου έχει τιμηθεί και µε το βραβείο ποίησης Dante Alighieri στην Ιταλία.

Η Σωτηροπούλου έχει ασχοληθεί με διάφορα λογοτεχνικά είδη, από ποίηση και διήγημα μέχρι μυθιστόρημα και δοκίμιο, αναδεικνύοντας την πολυδιάστατη φύση της ως συγγραφέας. Το έργο της αναγνωρίζεται για την έντονη συναισθηματική του δύναμη, την πολυπλοκότητα των χαρακτήρων και τη ρεαλιστική απεικόνιση του εσωτερικού κόσμου των ανθρώπων.

Με τα δικά της λόγια

Η Έρση Σωτηροπούλου είχε πει στο «Βήμα» για την αγάπη της για το διάβασμα. Αναλυτικότερα, είχε αναφέρει μεταξύ άλλων:

«Κόντρα σε όλους και όλα, στην οικογένεια, στο σχολείο, στην πόλη, στη συντηρητική και κλειστή νοοτροπία, κόντρα σε καθετί που ήταν ιδεοληπτικό και αποπνικτικό στη μουντή Πάτρα της δικτατορίας, αυτά που διάβαζα δικαίωναν την εξέγερση μέσα μου. Διάβαζα από μικρή με αληθινό πάθος, με βουλιμία. Τα βιβλία, η ποίηση, μου άνοιγαν τον δρόμο. Οντας ακόμα αφελής αναγνώστρια, ένιωθα ότι μου έδιναν το ελεύθερο για οποιαδήποτε τρέλα μου κατέβαινε. Και με αναπτέρωναν, να συγκρουστώ, να ανατρέψω, να φύγω. Από πολύ νωρίς, λοιπόν, με ακολουθούν η αχόρταγη περιέργειά μου για το τι συμβαίνει έξω από το ατομικό μου σύμπαν αλλά, κυρίως, το δίπολο ζωής και τέχνης. Το τελευταίο, με μια ένταση οριακή και απροσμέτρητη, τολμώ να πω. Είναι μια αντίκρουση και μια συνέργεια, παράλληλα, ταυτόχρονα, ένα πινγκ πονγκ ανάμεσα στο ζωτικό εγώ και στην εξουθενωτική κοινωνία».

Υποψήφια για το Νόμπελ Λογοτεχνίας

Η Έρση Σωτηροπούλου είναι υποψήφια για το Νόμπελ Λογοτεχνίας λόγω της σημαντικής της συμβολής στη σύγχρονη λογοτεχνία, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Οι ιστορίες της είναι γεμάτες με διαχρονικά θέματα, όπως η ανθρώπινη μοναξιά, η απομόνωση, η συναισθηματική ένταση και η κοινωνική αλλοτρίωση.

Η ικανότητά της να συνδυάζει τον λυρισμό με τη σκληρή αλήθεια των χαρακτήρων της, καθώς και η δυνατότητά της να εξετάζει τις σκοτεινές πλευρές της ζωής με ευαισθησία, την καθιστούν μια ιδιαίτερη λογοτεχνική φωνή που αξίζει διεθνή αναγνώριση.

Επιπλέον, η Σωτηροπούλου διακρίνεται για το στυλ γραφής της, που χαρακτηρίζεται από λιτότητα, μεστότητα και βάθος. Έχει καταφέρει να σπάσει τα όρια του συμβατικού αφηγηματικού ύφους, δίνοντας έμφαση στη μορφή και τον διάλογο, καθώς και στη χρήση συμβολισμών. Η ικανότητά της να δημιουργεί πολυδιάστατους, αυθεντικούς και παράξενους χαρακτήρες που απεικονίζουν με ευαισθησία και ρεαλισμό το «μέσα» των ανθρώπων είναι ένα στοιχείο που την έχει τοποθετήσει στο προσκήνιο της διεθνούς λογοτεχνίας.

Η υποψηφιότητα της Έρσης Σωτηροπούλου για το Νόμπελ Λογοτεχνίας αποτελεί αναγνώριση μιας μακρόχρονης, σπουδαίας καριέρας, γεμάτης με δημιουργικότητα, τόλμη και λογοτεχνική ακεραιότητα. Μέσα από τα έργα της, καταφέρνει να αποκαλύπτει την ψυχολογία και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης με τρόπο που αγγίζει τον αναγνώστη και παραμένει επίκαιρος.

Η μοναδική της φωνή, η βαθιά συναισθηματική της ένταση και η προσεκτική ανάλυση του ανθρώπινου πόνου και της χαράς την καθιστούν άξια διεκδικήτρια ενός τόσο σημαντικού βραβείου.