Ο Γιώτης Παρασκευαΐδης και το Studio Aux επιμένουν «αναλογικά» στην ψηφιακή εποχή του ήχου

Η παραγωγή μουσικής στις μέρες μας τείνει προς τον ψηφιακό ήχο και την ευκολία των υπολογιστών, κανείς πλέον δεν έχει την όρεξη ή το χρόνο, την πολυτέλεια ή τελικά το βίτσιο να «παλεύει» με πύργους από προενισχύσεις, μαγνητοταινίες, εφέ, σκονισμένα κουμπάκια και απαρχαιωμένα ποτενσιόμετρα.

Υπάρχει όμως ακόμη ένα στούντιο στο κέντρο της Αθήνα όπου (κάτι σαν το τελευταίο Γαλατικό χωριό που ακόμη επιμένει) που πιστεύει ακόμη στον αναλογικό, ζεστό ήχο και στις ηχογραφήσεις που κανείς πρέπει να ιδρώσει λίγο παραπάνω για να τις πετύχει.

• Διαβάστε επίσης: Ο Νάσος Νομικός είναι ο άνθρωπος που κάνει το πιο λεπτομερές audio mastering στην Αθήνα

Το Studio Aux στην οδό Ζωοδόχου Πηγής 17 στο κέντρο της Αθήνας λειτουργεί με μία εξαιρετική ομάδα ανθρώπων, ειδικών πάνω στον ήχο, οι οποίοι οριακά κάνουν κοινωνικό έργο όσο αφορά τα αυτιά μας, μιας και δουλεύουν αποκλειστικά με πρακτικές που μας έρχονται πίσω από τις χρυσές εποχές της δισκογραφίας.

Μαγνητόφωνα, κονσόλες από την δεκαετία του ΄80 και του ‘70, συσκευές ήχου και παραγωγής που πλέον μόνο ένας νοσταλγός του παρελθόντος γνωρίζει και ξέρει τι πραγματικά κάνουν.

Κι όμως όλα αυτά δεν γίνονται μόνο για την νοσταλγία μιας και ο εμπνευστής του Studio Aux, Γιώτης Παρασκευαΐδης μαζί με τον Κίμωνα Βλαχάκη και τον Χρήστο, μας εξήγησαν γιατί πρέπει κανείς να πάει λίγο πίσω το χρόνο όσο αφορά την παραγωγή της αγαπημένης μας μουσικής.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη με τον Γιώτη Παρασκευαΐδη:

Πόσο καιρό υπάρχει το AUX Studio; Τι το ιδιαίτερο προσφέρει; Γιατί κάποιος να έρθει σε εσάς για να φτιάξει τη μουσική του;

Γιώτης Παρασκευαΐδης: Μπορούμε να πούμε ότι είναι σε πλήρη λειτουργική μορφή από το 2013, αλλά υπάρχει από το 2011 σε πρώιμο στάδιο. Δεν προσφέρει κάτι το ιδιαίτερο. Προσφέρει την ικανή και κατάλληλη μεθοδολογία και εξοπλισμό, ώστε οι άνθρωποι που γνωρίζουν να παράγουν ηχητικά έργα να μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους. Δεν μπορώ να γνωρίζω γιατί κάποιος έρχεται σ εμάς για να φτιάξει τη μουσική του. Αντιλαμβανόμενος εκ των αποτελεσμάτων, πιθανόν να είναι ικανοποιημένοι με το αισθητικό αποτέλεσμα που προκύπτει.

Ασχολείστε με ηχογράφηση, μίξη μουσικής και post production ταινιών, σωστά; Υπάρχει ζήτηση στην Αθήνα; Οι καλλιτέχνες έχουν τα χρήματα να στηρίξουν κάτι τόσο ακριβό;

Γιώτης Παρασκευαΐδης: Ασχολούμαστε με την ηχογράφηση και μίξη ήχου. Όλες οι ηχητικές πηγές αποτελούν αντικείμενο που μας απασχολεί (π χ. μουσική, λόγος, θέατρο, κινηματογράφος, θόρυβος). Ζήτηση προφανώς και υπάρχει -ακόμα- αλλιώς δε θα μιλούσαμε αυτή τη στιγμή. Αυτό που δεν υπάρχει πια καθόλου, είναι η αγορά η οποία θα υποδεχτεί τα ηχητικά έργα-με ελάχιστες εξαιρέσεις, που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Το αποτέλεσμα της ανυπαρξίας της αγοράς, είναι ότι κατά κανόνα παράγουμε έργα που δεν φτάνουν στους πιθανούς αποδέκτες ή και αν φτάνουν ,φτάνουν αποκλειστικά δωρεάν. Είναι δηλαδή απαξιωμένα απ’ τη φύση τους, διότι όταν η πρόσβαση στα έργα είναι αποκλειστικά δωρεάν, κανένας δεν μπορεί έμπρακτα να δηλώσει την προτίμηση του σε κάτι, ούτε δίνει αντίτιμο για να ακούσει κάτι που φτιάχτηκε με κόστος, κόπο, γνώση και πιθανώς αισθητική. Όλοι πλέον τ’ ακούνε όλα και….τίποτα. Καταλήγουμε δυστυχώς στο συμπέρασμα ότι ο κλάδος της παραγωγής ήχου ζει πλέον σε μια κατάσταση ματαιότητας εκ πρωίμου. Εμείς θα θέλαμε να φτιάχνουμε έργα, που να τα καταναλώνουν οι άνθρωποι, να τα κρίνουν και αν δεν τους αρέσουν να τα απορρίπτουν. Αν όμως τους αρέσουν, θα θέλαμε να εισπράττουμε σε ψυχολογικό, σε ανθρώπινο αλλά και οικονομικό επίπεδο την υποστήριξη τους. Να ξέρουμε δηλαδή ότι κάτι γίνεται. Αντιθέτως η αίσθηση που έχουμε αυτή τη στιγμή είναι αυτή του χάους και της αταξίας.

Μίλησε μας λίγο για τον εξοπλισμό σας εδώ στο στούντιο. Ξέρουμε πως έχετε μία πολύ αξιόλογη συλλογή από παλιά αλλά και καινούργια μηχανήματα.

Γιώτης Παρασκευαΐδης: Το στούντιο αυτό, κατά τη γνώμη μου, έχει τον απαραίτητο εξοπλισμό, ώστε να μπορείς -εάν γνωρίζεις τι θέλεις - να παράξεις τον ήχο που θέλεις, με επαγγελματικού επιπέδου προδιαγραφές. Εμείς, για την ηχογράφηση και το μιξάζ, ακολουθούμε αποκλειστικά την υβριδική αναλογική μεθοδολογία. Θεωρούμε ότι τα πλεονεκτήματα της αναλογικής μίξης τόσο σε επίπεδο ήχου όσο και σε επίπεδο ταχύτητας επίτευξης του επιθυμητού αποτελέσματος, αντισταθμίζουν στο έπακρο τα δύο βασικά μειονεκτήματα -σύμφωνα με την αντίθετη σχολή (ψηφιακή μίξη-in the box): το υψηλότερο κόστος του αναλογικού εξοπλισμού και τη μη δυνατότητα ανάκλησης (recall-save project-export κλπ). Χρησιμοποιούμε τον υπολογιστή μόνο ως μέσο καταγραφής και αναπαραγωγής του ήχου, και όχι ως μέσο επεξεργασίας και μίξης. (Ιδανικό για την ποιότητα του ήχου, θα ήταν να χρησιμοποιούμε πολυκάναλο μαγνητόφωνο, αλλά αυτό πια δεν το αντέχει οικονομικά και ψυχολογικά κανένας). Η μίξη του ήχου γίνεται από αναλογικές κονσόλες και η επεξεργασία από εξωτερικές αναλογικές μονάδες. Η επιλογή του εξοπλισμού είναι θέμα αναγκών και γούστου με κοινό παρονομαστή, δυστυχώς, το κατά κανόνα υψηλό κόστος τους. Έχουμε αναλογικά μηχανήματα από τη δεκαετία του ΄70 και του ΄80, αλλά και αναλογικά μηχανήματα υψηλής ποιότητας ήχου που κατασκευάζονται κατά κόρον σήμερα. Με τη χρήση αυτής της μεθοδολογίας ο ήχος διατηρεί τις αρχικές ιδιότητες του, έχει πολύ πιο τρισδιάστατη υφή (απ΄ τον αντίστοιχο ψηφιακό), και ευτυχώς για εμάς δεν υπάρχει κάποιος αλγόριθμος-μαθηματικό μοντέλο (βλέπε ψηφιακή μίξη) που να αποφασίζει το πως θα ακούγεται στο τέλος της διαδικασίας αυτό που ηχογραφήθηκε. Ισχύουν για εμάς οι νόμοι της φυσικής, της ακουστικής και του ηλεκτρισμού-ηλεκτρονικής. Το τελικό προϊόν, ιδανικά ,τυπώνεται σε master tape σε μαγνητόφωνο 2 track Studer A807,σε διαφορετική περίπτωση «τυπώνεται», μέσω Α/D κονβέρτορα, στον υπολογιστή σε μορφή wav. Είναι εξάλλου γνωστό ότι τα περισσότερα στούντιο που παράγουν έργα ήχου επαγγελματικής ποιότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, (δεν αναφέρομαι στην Ελλάδα-εδώ στις περισσότερες περιπτώσεις τα πράγματα είναι διαφορετικά)-,ακολουθούν εδώ και πολλά χρόνια τη μεθοδολογία της υβριδικής αναλογικής μίξης.

Κατά τη γνώμη σου, ποιο είναι το βασικό λάθος που γίνεται σε μια μουσική παραγωγή στην Ελλάδα;

Γιώτης Παρασκευαΐδης: Δυστυχώς στις μέρες μας, για πολλούς λόγους κατανοητούς και μη, οι περισσότεροι άνθρωποι που κάνουν μουσικές παραγωγές στην Ελλάδα, θέλουν να καταβάλουν το λιγότερο δυνατό κόπο αλλά ταυτόχρονα να πάρουν ένα αναντίστοιχα καλό αποτέλεσμα. Αυτό όπως καταλαβαίνετε δεν μπορεί να συμβεί. Απαιτείται σκληρή δουλειά, προετοιμασία και γνώση στις μουσικές παραγωγές. Είτε αυτό λέγεται πρόβα, είτε αυτό λέγεται ενορχήστρωση, είτε αυτό λέγεται σύνθεση, είτε αυτό λέγεται τραγούδι, είτε αυτό λέγεται τραγουδοποιεία, ο κόπος που καταβάλλεται και η προετοιμασία είναι στο ελάχιστο δυνατό μέτρο. Αυτό συνήθως οδηγεί σε μέτρια αποτελέσματα τα οποία μάλλον, όπως φαίνεται , ικανοποιούν αυτούς που τ’ ακούνε όλα και τίποτα (βλ. ερώτηση 2). Το σημαντικότερο λάθος που μπορεί να κάνει κάποιος που κάνει μουσικές παραγωγές, πέρα από το να μη θέλει να δουλέψει σκληρά, είναι να παρακάμψει κάποιον από τους οργανικούς - αναγκαίους ρόλους που απαιτούνται ώστε να γίνονται οι μουσικές παραγωγές. Συνήθως στην Ελλάδα ,παρακάμπτεται ο πιο σημαντικός ρόλος: αυτός του ίδιου του μουσικού παραγωγού. Όσο θα γίνονται μουσικές παραγωγές χωρίς μουσικό παραγωγό, τα πραγματα τεινουν να είναι συνήθως εκτός ελέγχου, να στερούνται καλλιτεχνικής διεύθυνσης και αρτιότητας, το αποτέλεσμα να είναι αμφίβολο. Να εξηγήσουμε ότι τη δουλειά του μουσικού παραγωγού δεν μπορεί να την κάνει ο καθένας, ούτε μπορεί ο καθένας να δηλώνει ότι είναι μουσικός παράγωγος -με την ίδια έννοια που δεν μπορεί ο καθένας να δηλώνει ότι είναι αστροναύτης, γιατί απλά δεν είναι. Είναι ένα εξειδικευμένο επάγγελμα που σπουδάζεται, μαθαίνεται, καλλιεργείται. Απαιτούνται ταυτόχρονα γνώσεις, σε υψηλό επίπεδο, σε όλα τα αντικείμενα που συνδυάζονται: σπουδές μουσικής, οργανοπαιξία, οργανογνωσία, ενορχήστρωση, ηχοληψία, γνώση της παγκόσμιας δισκογραφίας, αισθητική, μάρκετινγκ, οργάνωση και εκτέλεση παραγωγής, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και πολλά ακόμη…

Ξέρω πως είσαι έμπειρος μουσικός και εργάζεσαι στο χώρο για χρόνια. Πώς βλέπεις τη μουσική σκηνή στην Αθήνα;

Γιώτης Παρασκευαΐδης: Ασχολούμαι με τη μουσική από παιδί και σταμάτησα να εργάζομαι ως επαγγελματίας μουσικός το 2011, λογω μη βιωσιμότητας του κλάδου του μουσικού εκτελεστή. Δεν νομίζω ότι μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτή την έννοια πλέον (μουσική σκηνή στην Αθήνα). Η έννοια της σκηνής δήλωνε κάποτε τη φυσική συνέχεια και τη συνάφεια των μουσικών ειδών και ιδιωμάτων, υπήρχαν μουσικές τάσεις, ρεύματα ήχου και κυρίως αδιάκοπη προβολή της μουσικής όλων των καλλιτεχνών σε τακτική βάση και για όλη τη χρονιά -σεζόν λέγονταν τότε- με την αντίστοιχη δισκογραφική παρουσία να προϋπάρχει. Έφτιαχναν δηλαδή δίσκους οι μουσικοί, τους άκουγαν οι ακροατές και μετά διάλεγαν σε ποιες σκηνές θα πάνε ώστε να ακούσουν τη μουσική που άκουσαν στο δίσκο, και τους άρεσε, ζωντανά. Εδώ και πολλά χρόνια η έννοια της σκηνής, αντικαταστάθηκε με αποσπασματικά και μικρής συχνότητας δρώμενα (events) που συνοδεύονται και από μουσικό περιεχόμενο. Κυρίως, οι άνθρωποι παρευρίσκονται εκεί για να μπορούν αργότερα να πουν και να δείξουν ότι παρευρέθηκαν εκεί, και όχι κατά κύριο λόγο για να ακούσουν την αγαπημένη τους μουσική. Όπως είπαμε και παραπάνω όλοι πάνε σε όλα οπότε δεν ξέρουμε πλέον σε ποιον αρέσει τι. Όλα αρέσουν σε όλους και άρα ίσως τίποτα σε κανέναν...

Πώς προέκυψε η ενασχόληση σου με τον ήχο; Ποιο ήταν το έναυσμα;

Γιώτης Παρασκευαΐδης: Η ενασχόληση μου με τον ήχο προέκυψε ως φυσική απόρροια της ενασχόλησης μου με τη μουσική. Η μουσική είναι ήχος, οπότε από πολύ μικρή ηλικία έψαχνα να καταλάβω πως λειτουργεί και να πειραματιστώ με τον ήχο. Πώς παράγεται, πώς ηχογραφείται πως μιξάρεται κλπ. Οπότε τα θεωρώ δυο πράγματα αλληλένδετα και εντελώς συνυφασμένα με την ίδια μου την ύπαρξη.

Πόσο δύσκολο είναι να «χτίσει» κάποιος ένα σωστό στούντιο σήμερα; Τι συμβουλή θα έδινες σε κάποιο νέο που θέλει να ξεκινήσει τώρα;

Γιώτης Παρασκευαΐδης: Δε γνωρίζω τι σημαίνει σωστό στούντιο. Υπάρχει κατάλληλο στούντιο για την εκάστοτε επιθυμητή χρήση και αποτέλεσμα. Οπότε μπορεί να είναι από πολύ εύκολο μέχρι πολύ δύσκολο, το να κατασκευάσεις ένα τέτοιο μέρος. Ένα στούντιο επαγγελματικών προδιαγραφών, ας πούμε, είναι αρκετά δύσκολο στην κατασκευή του, τόσο από οικονομικής άποψης, όσο και από τεχνικής άποψης, μιας και απαιτούνται συνδυαστικές γνώσεις για το σχεδιασμό και κατόπιν για την εκτέλεση. Δεν θα μπορούσα να δώσω κάποια ειδική συμβουλή σε έναν νεότερο που θέλει να ξεκινήσει τώρα. Όμως, μια γενική θεώρηση, την οποία και πιστεύω, είναι ότι οι άνθρωποι είναι καλύτερο να κάνουν πράγματα πάρα να μην κάνουν. Και αν αποτύχουν, να προχωρούν, με νέα προσπάθεια, σε κάτι άλλο.

Τελικά υπάρχει αυτό που λέμε διαφορά στον αναλογικό και στον digital ήχο ή μήπως είναι απλά ένας αστικός μύθος;

Γιώτης Παρασκευαΐδης: Ναι.