Μαρία Φιλίππου: «Η σκηνογραφία δεν είναι μόνο ταλέντο είναι και διάθεση για επικοινωνία»

Το θέατρο έχει πολλές εκφάνσεις και πλευρές που μπορεί κάποιος να μελετήσει και να βρει ενδιαφέρουσες. Μία από αυτές τις πλευρές είναι η σκηνογραφία, μία τέχνη που είναι το ίδιο σημαντική και παλιά όσο και η δραματική τέχνη ή η σκηνοθεσία.

Η Μαρία Φιλίππου, σκηνογράφος που υπογράφει τη σκηνογραφία σε πολλές επιτυχημένες θεατρικές παραγωγές (Η τρελή του Σαγιό στο Παλλάς, Όλιβερ Τουίστ, Οι Άθλιοι, η Ετυμηγορία στον Ελληνικό Κόσμο, Ανάμεσα σε δύο κόσμους στο Άνεσις κ.ο.κ.) είναι μία σκηνογράφος που έχει αφιερώσει τη ζωή της στην τέχνη της.

• Διαβάστε επίσης: Ποιος είναι ο πιο φημισμένος «κακός» του ιαπωνικού κινηματογράφου

Το CNN Greece βρέθηκε με την γνωστή σκηνογράφο Μαρία ΦΙλίππου στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», όπου και ανεβαίνει η τελευταία της παράσταση

Η Μαρία Φιλίππου είναι σκηνογράφος, ενδυματολόγος, ηθοποιός. Γεννήθηκε το 1983 στην Καστοριά. Υποψηφιότητα για 1ο βραβείο σκηνογραφίας (παριζιανα)2020 στα βραβεία αθηνοραματος. 1ο βραβείο σκηνογραφίας και ενδυματολογιας στο διαβαλκανικό φεστιβάλ θεάτρου 2019 υπό την αιγίδας της UNESCO.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη με τη σκηνογράφο Μαρία Φιλίππου:

Πόσο καιρό ασχολείσαι με τη σχεδίαση σκηνικών για το θέατρο;

Μαρία Φιλίππου: Εάν συμπεριλάβουμε και τη χρονιά που έκανα το μεταπτυχιακό μου στο Λονδίνο, στο Royal Central School of Speech and Drama, κλείνω 16 χρόνια φέτος. Είχαμε θέατρο μέσα στο πανεπιστήμιο, όπως επίσης και Black Box και ανεβάζαμε κανονικές παραστάσεις οπότε νομίζω ότι μπορούμε να το συμπεριλάβουμε κανονικά.
Τα πρώτα τρία χρόνια που επέστρεψα στην Ελλάδα δούλεψα ως βοηθός σκηνογράφου (το οποίο κομμάτι θεωρώ και πολύ σημαντικό) και μετά ξεκίνησα σιγά σιγά να έχω τις δικές μου συνεργασίες. Μπορώ να πω ότι ήμουν πολύ τυχερή καθώς τα πρώτα τηλέφωνα που χτύπησαν ήταν από τον Θοδωρή Αθερίδη και την Ελένη Γκασούκα.

Ποιο είναι το πιο δύσκολο πράγμα στο επάγγελμά σου;

Μαρία Φιλίππου: Η δουλειά του σκηνογράφου, όπως συνηθίζω να λέω και στους μαθητές μου είναι 20% ταλέντο και σχεδίαση, και το υπόλοιπο 80% είναι επικοινωνία και διαπραγμάτευση.

Μπορεί να ακούγεται παράξενο αλλά ισχύει. Ο σκηνογράφος θα δεχτεί μια πρόταση από τον σκηνοθέτη του με ένα συγκεκριμένο κείμενο, το οποίο θα διαβάσει, θα κάνει την ερευνά του και μετά θα κάνει κάποιες προτάσεις σε επόμενη συνάντηση.

Ακούγεται απλό ή και όχι, αλλά οι παράγοντες σχεδίασης είναι αρκετοί.

Είναι το εναλλασσόμενο ρεπερτόριο στις αίθουσες, που σημαίνει λιγότερος χώρος αποθήκευσης, το budget της παραγωγής το οποίο δεν πρέπει να ξεπεραστεί, το τεχνικό κομμάτι το οποίο απαιτεί πολλή δουλειά και συνεχόμενη επικοινωνία με τον κατασκευαστή, η ιδέα που πρέπει να υπηρετεί το κείμενο και το σκηνοθετικό όραμα, και φυσικά στο τέλος, όταν όλα είναι έτοιμα η σκηνογραφία να φέρει την υπογραφή του σχεδιαστή της, να μην έχουν καταφέρει όλοι οι παραπάνω παράγοντες να επηρεάσουν το όραμα του σκηνογράφου. Αυτό θεωρώ ότι είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στη δουλειά μας. Πρέπει να κάνουμε ένα συνεχόμενο update ώστε να βλέπουμε που βρισκόμαστε σε σχέση με την αρχική μας ιδέα. Να μην χάσουμε αυτή την επαφή.

Είναι απαραίτητο να έχει κάποιος γνώσεις αρχιτεκτονικής ή σχεδίου για να ασχοληθεί με τη σκηνογραφία;

Μαρία Φιλίππου: Ναι, φυσικά. Για εμένα προσωπικά είναι καθοριστικό. Πρέπει να μπεις στον χώρο που θα σχεδιάσεις, να έχεις τη γνώση να τον αποτυπώσεις, ώστε όταν σχεδιάσεις την ιδέα σου να μπορούν τα σκηνικά να σταθούν σωστά στον χώρο, να έχουν αέρα, ώστε να μπορούν να φωτιστούν σωστά, να μην φαίνονται οι ηθοποιοί όταν περνούν από την κουΐντα, και γενικά να μην δημιουργήσουν πρόβλημα στις άλλες ειδικότητες. Αντιθέτως, πρέπει να δημιουργούμε λύσεις μέσω της σκηνογραφίας.

Πώς είναι ο κλάδος στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή;

Μαρία Φιλίππου: Ξεκίνησα να δουλεύω ως σκηνογράφος με το που ξεκίνησε η κρίση, οπότε δεν γνώρισα τα budget παραγωγής και τις αμοιβές που ακούω από ιστορίες των παλαιότερων.

Λίγο πριν τον κορονοϊό είχαν αρχίσει να ανεβαίνουν, αλλά μετά από αυτή την περίοδο νομίζω ότι έχει γίνει ένα βήμα πίσω. Φταίει φυσικά η αύξηση των τιμών σε πρώτες ύλες, ένα σκηνικό για παράδειγμα μπορεί να στοιχίζει ως και τριπλάσια τιμή σε σχέση με πριν 6 χρόνια, όπως επίσης και η αύξηση του ρεύματος. Εμείς, ως ένωση κάνουμε κάποιες κινήσεις, καθώς προσπαθούμε να προστατεύσουμε τις αμοιβές μας, προς το παρόν σε κρατικούς φορείς, αλλά πιστεύω ότι είναι και ατομική ευθύνη το όριο που βάζουμε. Το κομμάτι της διαπραγμάτευσης πρέπει να το δουλεύουμε λίγο παραπάνω.

Μίλησε μας για τα σκηνικά και κοστούμια στους Άθλιους, ήταν challenging και γιατί.

Μαρία Φιλίππου: Οι «Άθλιοι» στον «Ελληνικό Κόσμο» αποτέλεσαν ένα μεγάλο κεφάλαιο στη μέχρι τώρα πορεία μου. Και αυτό γιατί συζητάμε για περίπου 90 κοστούμια σε μια ομάδα 20 ηθοποιών, και περίπου 20 εναλλαγές σκηνών σε μια αίθουσα εναλλασσόμενου ρεπερτορίου. Οπότε καταλαβαίνεις για τι όγκο δουλειάς συζητάμε. Η σχεδίαση διήρκησε 6 μήνες περίπου, με πολλή μεγάλη έρευνα για το ίδιο το έργο και την εποχή του, ώστε το ύφος των κοστουμιών και των σκηνικών να μπορούν να μας μεταφέρουν στο 1830 μ.Χ. στην εξεγερμένη Γαλλία. Ταυτόχρονα, έπρεπε να συμπεριληφθεί και ο μέσος θεατής ο οποίος στην προκειμένη είναι το παιδί, οπότε όλη η εικόνα έπρεπε να είναι ελαφρώς πειραγμένη, στο χρώμα αλλά και στην αρχιτεκτονική.

Τι νέο θα δούμε από εσένα στη νέα χρονιά;

Μαρία Φιλίππου: Φέτος, προμηνύεται μια γεμάτη χρονιά. Ξεκινώντας με την «Ετυμηγορία» του Barry Reed, μία πολύ μεγάλη παραγωγή, σε σκηνοθεσία του Πέτρου Ζούλια, που θα ανέβει στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», ακολουθούν δυο νέες συνεργασίες. Η πρώτη με τον Γιώργο Παπαγεωργίου που θα σκηνοθετήσει το νέο έργο του Γιάννη Τσίρου, «Κανόνια και Τρομπέτες», στο Εμπορικόν και η άλλη με την Κίρκη Καραλη που θα σκηνοθετήσει στο Μικρό Χορν το «White Straight Men».

Επίσης, ο Νίκος Γραμματικός θα σκηνοθετήσει στον Μικρό Κεραμεικό, το τελευταίο έργο του Σκούρτη «Ο Σαιξπηρ ζει στο καταφύγιο», και αυτή είναι μια νέα συνεργασία για την οποία χαίρομαι πολύ. Με την επί χρόνια πια συνεργάτιδά μου, τη σκηνοθέτιδα Κωνσταντίνα Νικολαΐδη, θα δουλέψουμε και πάλι μαζί, αυτή την φορά στη συμπρωτεύουσα, στο θέατρο Αυλαία, στην παράσταση «Εκτός Ύλης».

Φυσικά, συνεχίζονται για δεύτερη χρονιά «Οι Άθλιοι» σε σκηνοθεσία της ίδιας, παραγωγή του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, και πάλι στον «Ελληνικό Κόσμο», ο «Θρύλος της Μουλάν», καθώς επίσης και «Ο Παππούς έχει Πίεση» της Δήμητρας Παπαδοπούλου, σε σκηνοθεσία και παραγωγή του Χρήστου Τριπόδη, που παρουσιάζεται στο Αίθριο του «Ελληνικού Κόσμου».

Τι συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο που ξεκινάει τώρα σκηνογραφία;

Μαρία Φιλίππου: Θα πω αυτά που λέω και στη σχολή που διδάσκω, γιατί το πιστεύω.
Πρέπει να αγαπάς πολύ τη σκηνογραφία για να την ακολουθήσεις. Απαιτεί πάρα πολλές ώρες δουλειάς. Και πολύ άγχος γιατί φυσικά εκθέτεις ένα κομμάτι σου.
Πολύ σημαντικά βήματα είναι το κομμάτι της σχεδίασης, το αρχιτεκτονικό σχέδιο, δισδιάστατο και τρισδιάστατο, το post production, η κατασκευή πλαστικής μακέτας, και όλα αυτά ώστε να μπορείς να επικοινωνήσεις στο 100% το σχέδιο με τον σκηνοθέτη.
Από εκεί και πέρα ένα άλλο σημαντικό κομμάτι είναι τα πρώτα χρόνια στον χώρο να δουλέψεις ως συνεργάτης. Να μάθεις τα θέατρα, τους τεχνικούς, πώς λειτουργεί η παραγωγή στην Ελλάδα, να έχεις τριβή με το επάγγελμα.
Από εκεί και πέρα πιστεύω ότι όποιος δουλεύει πολύ και με καρδιά, η επιτυχία είναι μονόδρομος.

Έχεις δουλέψει ποτέ για το σινεμά ή την τηλεόραση;

Μαρία Φιλίππου: Για τον κινηματογράφο δεν έχω δουλέψει δυστυχώς ακόμα, είναι κάτι που θέλω πολύ.

Για την τηλεόραση ναι, έχω σχεδιάσει κάποιες εκπομπές τα τελευταία χρόνια, κάποιες από αυτές είναι η μεσημεριανή εκπομπή του Νίκου Μουτσινά, η σχεδίαση της οποίας ήταν πολύ διασκεδαστική καθώς είχα μεγάλη ελευθέρια κινήσεων λόγω της πολύχρονης συνεργασίας μας στο θέατρο και της εμπιστοσύνης που έχει χτιστεί.

Μια ακόμα εκπομπή ήταν με περιεχόμενο μόδας, την οποία παρουσίαζε η Δούκισσα Νομικού. Μπορώ να πω ότι ο κόσμος της τηλεόρασης και του θεάτρου είναι τελείως διαφορετικοί.