Είναι πραγματικά πίνακας του Ντα Βίντσι ο Salvator Mundi; Πώς οι αντίχειρες αποκάλυψαν την αλήθεια

Στο Salvator Mundi του Leonardo da Vinci, ο Ιησούς Χριστός κρατά μια διαφανή σφαίρα στο αριστερό του χέρι, με το δεξί ευλογεί.

Δεν υπάρχει τίποτα φαινομενικά περίεργο σε αυτή την απεικόνιση, εκτός από το ότι ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι τα μπράτσα ζωγραφίστηκαν σε μεταγενέστερη ημερομηνία. Και, πάλι, δεν υπάρχει τίποτα ιδιαίτερα λάθος σε αυτό - εκτός από αυτή τη σκέψη που έριξε μια σκιά αμφιβολίας και είχε ως αποτέλεσμα ο πίνακας να θεωρηθεί ψεύτικος.

Ο οίκος δημοπρασιών Christie's ισχυρίστηκε ότι απλώς «ανακαλύφθηκε, μεταμφιεσμένος σε αντίγραφο» σε μια τυχαία δημοπρασία στην Αμερική το 2005 (ένας πίνακας του Χριστού ως Salvator Mundi δεν καταγράφηκε ποτέ κατά τη διάρκεια της ζωής του ντα Βίντσι).

Η Dianne Modestini, μια ειδική συντηρήτρια των παλιών δασκάλων, επιφορτίστηκε με την εργασία αποκατάστασης. Ένας λόγος που θεωρήθηκε ότι ο πίνακας ήταν αντίγραφο ήταν ότι είχε βαφτεί με ένα πολύ βαρύ χέρι, λασπώνοντας τα χρώματα και σκουραίνοντας τον, έτσι ο Modestini άρχισε να δουλεύει με λίγο ασετόν για να τον διορθώσει με λεπτότητα.

Ήταν φυσικά ένα τεράστιο εγχείρημα. Η Modestini χρησιμοποίησε υπέρυθρη φωτογραφία ως μέρος των προσπαθειών της. Οι υπέρυθρες φωτογραφίες έδειξαν ότι ένα παλαιότερο στρώμα ενός αντίχειρα είχε ζωγραφιστεί. Για τους πιστούς του Da Vinci, αυτό θεωρήθηκε απόδειξη ότι ήταν γνήσιο.

Περιέργως, ο λανθασμένος αντίχειρας που ήταν κρυμμένος κάτω από ένα στρώμα χρώματος προκάλεσε σημαντική διαμάχη. Καθώς η Modestini άρχισε να δουλεύει για να ξαναβάψει τις πιο φθαρμένες περιοχές, είχε κάνει μια καλή δουλειά, πράγμα που σημαίνει ότι οι αναπαλαιώσεις της ξεπέρασαν το «πρωτότυπο». Σε ένα τυπικό σχόλιο του κόσμου της τέχνης, ένας ειδικός το αποκάλεσε «αριστούργημα της Modestini».

Ο κριτικός Martin Kemp ήταν τουλάχιστον πιο καλοπροαίρετος, λέγοντας ότι και οι δύο αντίχειρες του πρωτότυπου ήταν «καλύτεροι από αυτόν που ζωγράφισε η Dianne».

Ωστόσο, ήταν αρκετά καλό για την Εθνική Πινακοθήκη, η οποία το έδειξε το 2011 και το επικύρωσε ως έργο του Da Vinci.

Περίεργος και πρόθυμος να σταθμίσει το θέμα, το 2021, ο επιστήμονας υπολογιστών Steven Frank και η σύζυγός του, ιστορικός τέχνης Andrea Frank, χρησιμοποίησαν συνελικτικά νευρωνικά δίκτυα (που ονομάζονται εν συντομία CNN) για να προσπαθήσουν να προσδιορίσουν εάν το έργο ήταν πλαστό. Το σύστημά τους μοιράζει τα έργα σε τμήματα με πλακάκια προς επεξεργασία από το CNN, το οποίο μπορεί να εντοπίσει ένα ψεύτικο με ακρίβεια 97%.

Υπήρξε ετυμηγορία. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το κεφάλι ήταν πιθανό να είχε γίνει από τον Da Vinci, αλλά το χέρι και η παλάμη έγινε σαφώς από κάποιον άλλο.

Πολλές συζητήσεις αφορούσαν ποιος από τους μαθητές του Da Vinci θα μπορούσε να είχε αναλάβει το έργο.

Ένα ακόμη ευτράπελο εμφανίστηκε στην πορεία μιας αυτή η ανακάλυψη συνέβη χρόνια αφότου ο Σαουδάραβας διάδοχος, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, το είχε κρεμάσει στο πολυτελές γιοτ του.

Είχε αγοράσει τον πίνακα για το αστρονομικό ποσό των 450 εκατομμυρίων δολαρίων το 2017, κάτι που είναι προφανώς δικαιολογημένο όταν κοιτάζεις ένα χαμένο έργο ενός από τους πιο ταλαντούχους καλλιτέχνες της Αναγέννησης στην ιστορία.

Τι ισχύει, όμως, όταν μαθαίνεις ότι τελικά δημιουργήθηκε, έστω και εν μέρει, από κάποιον μαθητή του;