Η στιγμή που ο Jim Jarmusch γνώρισε τον Tom Waits: «Δεν υπάρχει άλλο είδος σαν αυτόν»

«Ο Tom κι εγώ έχουμε μια συγγενική αισθητική», είπε κάποτε ο Jarmusch για τον καλό του φίλο Tom Waits. «[Και οι δύο έχουμε] ενδιαφέρον για μη φιλόδοξους ανθρώπους, τους περιθωριακούς ανθρώπους».

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, τόσο ο Jim Jarmusch όσο και ο Waits βρέθηκαν σε σημαντικές πορείες καριέρας: ο Jarmusch πέτυχε την αναγνώριση με την indie επιτυχία Stranger Than Paradise, εκτοξεύοντας την καριέρα του, ενώ ο Waits μετατράπηκε από έναν τραγουδοποιό σε μία underground μορφή της μουσικής Ο Jarmusch γρήγορα αντιλήφθηκε την ικανότητα του Waits στην υποκριτική - που χαρακτηρίζεται από τη χαρακτηριστική φωνή του και την ικανότητά του να ενσαρκώνει αντισυμβατικά αουτσάιντερ και εκκεντρικούς χαρακτήρες - που οδήγησε στο cast του στην ταινία του 1986 Down by Law.

Από τότε, ο Waits διατήρησε μια παράλληλη χολιγουντιανή αναζήτηση, χάρη σε μια ποικιλία ταινιών, συμπεριλαμβανομένων του Δράκουλα του Coppola, και το The Ballad of Buster Scruggs των Αδρεφών Κοέν. Μέσα σε αυτή την τροχιά, ο Jarmusch έχει αξιοποιήσει έξυπνα τις δυνατότητες του Waits ως ηθοποιού χαρακτήρων, καλλιεργώντας μια φανταστική συνεργασία με τον αινιγματικό τραγουδιστή που ξεπερνά αυτή κάθε άλλου κινηματογραφιστή.

«Αν δεν ξέρεις τη δουλειά του Tom Waits, χάνεις πολλά», είπε ο Jarmusch το 1996. «Δεν ξέρω πώς να περιγράψω τον Tom Waits γιατί για μένα είναι σαν κάποιο περίεργο, πολύ σπάνιο μανιτάρι ή κάτι τέτοιο, μεγαλώνει στο δάσος και δεν υπάρχει άλλο είδος σαν αυτόν. Ξέρετε, είναι ένα είδος ποιητή, μουσικού και τροβαδούρου».

Η αγάπη του Jarmusch για τον Tom Waits ξεκίνησε με μια κοινή αίσθηση «ετερότητας», μια κοσμοθεωρία που κανείς άλλος δεν είδε ή δεν κατάλαβε. Το ντουέτο στην πραγματικότητα συναντήθηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1980 σε ένα πάρτι που διοργάνωσε ο Jean-Michel Basquiat. Μέσα σε ένα πλήθος λαμπερών μορφών τέχνης, και οι δύο βρέθηκαν να παλεύουν με αισθήματα αδεξιότητας και ντροπαλότητας. Για να απαλλαγούν από την ταλαιπωρία, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τη σκηνή του πάρτι και να πάνε μαζί σε ένα μπαρ.

Όπως συμβαίνει με πολλές συγγενικές σχέσεις, είναι συχνά πολύ δύσκολο να περιγράψεις ακριβώς τι σε τραβάει σε ένα άτομο. Αντί να προσπαθεί να εξηγήσει τη γοητεία του Waits με ευθύ τρόπο, ο Jarmusch αναφέρεται σε ένα ανέκδοτο για να συνοψίσει τον χαρακτήρα του Waits: «Όταν ζούσε στη Νέα Υόρκη το 1985, φαντάζομαι, ζούσε σε ένα είδος σοφίτας. στην 14η οδό και ανέβηκα να τον επισκεφτώ», είπε.

«Είχε ένα μαύρο κοστούμι απλωμένο σε εφημερίδες στο πάτωμα και ένα σπρέι με κίτρινη μπογιά και έβαφε κίτρινες ρίγες στο κοστούμι», πρόσθεσε. «Και ενώ το έκανε αυτό, η μικρή του κόρη Kelly Simone σχεδίαζε όλους τους τοίχους. Γύρω λοιπόν από το πατάρι, όποιο κι αν ήταν το ύψος της εκείνη την εποχή, υπήρχαν σχέδια μέχρι εκείνο το ύψος. Και θυμάμαι να μπαίνω μέσα και τον Waits να ζωγραφίζει κίτρινες ρίγες σε ένα μαύρο κοστούμι που αγόρασε στην 14η οδό, και την κόρη του να λέει, «Κοίτα, μπαμπά, έφτιαξα ένα άλογο», ή ένα σκυλί ή κάτι τέτοιο, και «Ω, αυτό είναι καλό, Μέλι. Ρίγες στο κοστούμι».

Και κατέληξε: «Μπορεί να χρησιμοποιήσει την αφήγηση με έναν πολύ όμορφα απλό, ποιητικό τρόπο. Σε ένα από τα τραγούδια του, η φράση είναι: «Αγόρασα ένα μεταχειρισμένο Nova από έναν Κουβανο-Κινέζο και έβαψα τα μαλλιά μου στο μπάνιο ενός Texaco.» Και αυτό είναι σαν, ω ουάου, αυτή είναι η αρχή της ταινίας, ξέρεις, ή μια ολόκληρη μικρή ταινία ακριβώς εκεί, σε λίγες μόνο γραμμές. Δεν ξέρω πώς να τον περιγράψω. Πρέπει απλώς να τον ακούσεις και γίνεται πολύ προφανές ότι έχει ένα πολύ σπάνιο βλέμματος για τον κόσμο».

Ένα από τα έργα που αναδεικνύει καλύτερα τη βαθιά συντροφικότητα του ζευγαριού είναι το The Garage Tapes, το οποίο προσφέρει μια ματιά σε μια χαλαρή πλευρά του Waits, ακόμη και όταν ασχολείται με τον Jarmusch, ο οποίος εξερευνά χαρακτηριστικά το περιβάλλον με μια κάμερα στο χέρι.