«Χαλεπάς»: Μια παράσταση για το σπουδαίο Έλληνα γλύπτη στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση

Ο Γιαννούλης Χαλεπάς, η ασκητική μορφή της ελληνικής γλυπτικής που κάποιοι τον αποκάλεσαν «Ροντέν της Ελλάδας» και κάποιοι άλλοι «άγιο, τρελό και καταραμένο καλλιτέχνη», συναντά το σκηνοθετικό βλέμμα της Αργυρώς Χιώτη και τη γραφή του The Boy στην παράσταση «Χαλεπάς» της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Η ζωή και το έργο του γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά γίνονται σύγχρονη μουσική τραγωδία, ένα ονειρικό αφήγημα για τον άνθρωπο που συντρίφτηκε στη νιότη του και αναγεννήθηκε δημιουργικά στην πλήρη ωριμότητά του. Η Στέγη μεταμορφώνεται για τις ανάγκες τις παράστασης «Χαλεπάς»: αληθινά δέντρα ξεφυτρώνουν πάνω στη σκηνή, ανάμεσα στα καθίσματα και σε όλα τα επίπεδα της Κεντρικής Σκηνής, όπου γιορτάζεται η άγρια φύση ενός μοναδικού δημιουργού, από τις 10 έως τις 27 Φεβρουαρίου.

Από τη γέννησή του στον Πύργο της Τήνου μέσα στα μάρμαρα και στις σκόνες του πατρογονικού εργαστηρίου έως τη θρυλική Κοιμωμένη στο Α΄Νεκροταφείο. Κι από την κατάρρευση, τον ψυχιατρικό εγκλεισμό και την πολύχρονη απομόνωση στα βουνά του νησιού έως την πνευματική αφύπνιση και την ορμητική αναγέννηση που τον καθιέρωσε στα γεράματα. «Ο νέος (γέρος) Χαλεπάς ξεπέρασε τον παλιό (νεαρό)» έλεγε ο ίδιος.

Μέσα από τις αισθήσεις του ονείρου, η Αργυρώ Χιώτη περπατά τον δύσβατο δρόμο του γλύπτη, ανάμεσα στη σιωπή και στο παράλογο, στην αδράνεια και στη δημιουργία, παραδίδοντας μια σύγχρονη μουσική τραγωδία σε λιμπρέτο του The Boy, μουσική του Jan Van, σκηνικό χώρο της Έφης Μπίρμπα και με μια εξαιρετική ομάδα ερμηνευτών.

Ο Σίμος Κακάλας και ο Αντώνης Μυριαγκός στους ρόλους του καλλιτέχνη και της σκιάς, του σάτυρου και του δαιμόνιού του, και οι Χαρά Κότσαλη, Γιώργος Νικόπουλος, Δημήτρης Σωτηρίου, Αργυρώ Χιώτη και Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη σε ρόλους κομβικών προσώπων της ζωής του.

Αργυρώ Χιώτη @Στέγη Ιδρύματος Ωνάση - Ανδρέας Σιμόπουλος

Ο βιότοπος του «Χαλεπά», ένα ιδιότυπο θερμοκήπιο με διάσπαρτα δέντρα που εκτείνεται εντός και εκτός σκηνής, διασαλεύει την αίθουσα, δημιουργώντας έναν φυσικό κυπαρισσώνα - που θα μεταφυτευτεί μετά το τέλος των παραστάσεων σε διάφορα πάρκα της Αθήνας. Και όλα μέσα σε ένα ηχητικό τοπίο που διαφεντεύουν ο άνεμος της Τήνου, η βοή και ο ήχος του λαξεύματος των μαρμάρων, καρφιτσωμένα στον νου του Χαλεπά, να ξυπνούν τους εφιάλτες και τα όνειρά μας.

«Τι είναι μια ψυχική κατάρρευση σήμερα; Πόσοι άνθρωποι γύρω μας -δες και μέσα στην πανδημία του Covid- δεν μπορούν να διαχειριστούν την "κανονικότητα";», αναρωτιέται η Χιώτη. «Βλέπεις τη ζωή του Χαλεπά: τα πάντα κρέμονταν από μια κλωστή. Και το βλέπεις κι εσύ στη ζωή σου, τι σημαίνει να βρεθείς σε μια αδύναμη στιγμή και τι σημαίνει να σου πει κάποιος: "Έλα, μπορείς"».

@Στέγη Ιδρύματος Ωνάση - Ανδρέας Σιμόπουλος

Παράλληλες δράσεις

Λίγες μέρες πριν, στις 2 Φεβρουαρίου, στις 21:00, κάνει πρεμιέρα στο Onassis Channel στο YouTube η μικρού μήκους ταινία «ΧΑΛΕΠΑΣ», διά χειρός The Boy και Αργυρώς Χιώτη. Η ταινία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο καλλιτεχνικής υποτροφίας έρευνας και ανάπτυξης της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Στο διάστημα της έρευνας η καλλιτεχνική ομάδα ταξίδεψε στο άγρια μαγευτικό τοπίο του κυκλαδίτικου νησιού της Τήνου, όπου βούτηξε στο σύμπαν του θρυλικού καλλιτέχνη, παράγοντας μια πρώτη εκδοχή του λιμπρέτου, τις πρώτες παρτιτούρες και την ταινία μικρού μήκους, με πρωταγωνιστές τον Σίμο Κακάλα, τη Μαρία Πανουργιά και την Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη.

Το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, σε συμπαραγωγή με το Onassis Culture, εγκαινιάζει στις 18 Φεβρουαρίου 2022 την έκθεση: «Γιανούλης Χαλεπάς: Δούναι και Λαβείν».

Αφετηρία της μεγάλης έκθεσης-ρετροσπεκτίβας στη ζωή και το έργο του καλλιτέχνη (επιμέλεια Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, σχεδιασμός Παύλος Θανόπουλος) είναι η πρόσφατη απόκτηση ενός σημαντικού συνόλου γλυπτών και σχεδίων από το Ίδρυμα Ωνάση - που συγκροτούν την πιο ολοκληρωμένη συλλογή για το έργο και τη ζωή του Χαλεπά, με δημιουργίες της πρώτης, της δεύτερης και, κυρίως, της τρίτης περιόδου της καλλιτεχνικής του παραγωγής.

Στην έκθεση θα παρουσιαστούν περισσότερα από 150 έργα (γλυπτά, σχέδια, κατάστιχα), από τη Συλλογή Ιδρύματος Ωνάση και δάνεια από άλλους οργανισμούς, συλλέκτες και μουσεία. Η έκθεση στη Θεσσαλονίκη θα διαρκέσει έως και την Κυριακή 5 Ιουνίου 2022. Η συνοδευτική δίγλωσση έκδοση που θα είναι διαθέσιμη στη Στέγη, στο Τελλόγλειο και στα βιβλιοπωλεία είναι μια παραγωγή του τμήματος Εκδόσεων του Ιδρύματος Ωνάση σε σχεδιασμό του Grid Office.