Ακατάλληλο για ανηλίκους: η αμφίσημη ιστορία του γυμνού στο graphic design

"Παρατήρησα ότι υπήρχαν εκατοντάδες βιβλία για την απεικόνιση της γύμνιας στην τέχνη, στη φωτογραφία- σε όλα εκτός από το graphic design. Έχουμε δει γυμνές απεικονίσεις από τις πρώτες σπηλαιογραφίες στην Αλταμίρα αλλά, πέρα από τον χώρο των καλών τεχνών, η απεικόνιση γυμνών σωμάτων θεωρείται πορνογραφία" λέει ο Ilić, σε τηλεφωνική συνέντευξη με το CNNi.

Μάλιστα, το γεγονός ότι το γυμνό αποτελεί ακόμα ταμπού φαίνεται και από το γεγονός ότι το βιβλίο του Ilić δεν περιλαμβάνει καν την λέξη αυτή στον τίτλο, αλλά μόνο στον υπότιτλο του βιβλίου.

Εξηγώντας την απόφαση αυτή, ο Ilić δήλωσε: "δεν θέλαμε να απωθήσουμε τους ανθρώπους και, καθώς εν μέρει οι πωλήσεις του βιβλίου βασίζονται σε βιβλιοθήκες, ιδιαίτερα αυτές που βρίσκονται σε σχολεία και πανεπιστήμια, θα ρισκάραμε πιθανώς το να μην γίνουμε δεκτοί. Η γύμνια και το σεξ βρίσκονται ακόμα ανάμεσα στα τελευταία ταμπού στις ΗΠΑ, παρότι παράγουμε και καταναλώνουμε περισσότερο πορνό σε σύγκριση με κάθε άλλη χώρα".

Μεταβαλλόμενη κουλτούρα

Η ιστορία του γυμνού στο graphic design είναι περίπλοκη και αποτελεί μείξη μεταβαλλόμενων κουλτουρών καθώς και ηθικών κανόνων οι οποίοι εξελίσσονται συνεχώς.

Σύμφωνα με τον Ilić, η πουριτανική προσέγγιση ως προς την απεικόνιση του γυμνού άλλαξε όταν γύρω στα 1960-1970 οι λευκοί straigh άντρες που ήταν και οι ηγέτες στον τομέα του graphic design, μεταπήδησαν στον χώρο της διαφήμισης, επιτρέποντας την είσοδο σε άλλες παραγκωνισμένες και αποκλεισμένες ομάδες, όπως οι gay.

"Τώρα που υπάρχουν ακόμα λιγότερα χρήματα" προσέθεσε, "οι άντρες αυτοί mεταπηδούν και πάλι στο χώρο του branding και έτσι οι γυναίκες ξεκινούν να εισέρχονται στον χώρο. Καθεμία από τις ομάδες αυτές φέρνει κάτι ξεχωριστό, όχι μόνο από πλευράς αισθητικής αλλά ακόμα και τις ίδιες τους τις επιθυμίες".

Το βιβλίο, το οποίο αποτελεί συνεργασία μεταξύ του Ilić και του Steven Heller, χρησιμοποιεί περίπου 600 παραδείγματα από τον χώρο του graphic design, στα οποία περιλαμβάνονται περιοδικά, εξώφυλλα βιβλίων, πόστερ αλλά και αφίσες.

Τα έργα είναι κυρίως των τελευταίων δύο δεκαετιών και υπογραμμίζουν την διαφορά ανάμεσα στην απεικόνιση του γυμνού στο graphic design και στην απεικόνισή του στο χώρο της ζωγραφικής και του σχεδίου.

"Ήθελα να αναδείξω τα εξαιρετικά όμορφα πράγματα που προέρχονται από τόσες πολλές πηγές και χρησιμοποιούν το γυμνό. Στην σχολή καλών τεχνών σου βάζουν μπροστά σου μία γυμνή γυναίκα από τον πρώτο χρόνο. Στην σχολή design αυτό δεν συμβαίνει ποτέ. Είναι σαν να αποφασίζεις να ζωγραφίσεις αλλά να μην χρησιμοποιείς ούτε ένα χρώμα γιατί δεν είναι πρέπον" είπε ο Ilić.

Το μάτι του θεατή

Ο Ilić είναι γεννημένος στη Βοσνία και ξεκίνησε την καριέρα του ως σχεδιαστής κόμικ πριν μεταβεί στον χώρο του graphic design και μετακομίσει στην Νέα Υόρκη. Α

πό τότε έχει εργαστεί για το New York Times, το Wall Street Journal και το περιοδικό Time ως εικονογράφος και καλλιτεχνικός διευθυντής, ενώ 39 από τα έργα του εκτίθενται στην μόνιμη έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.

"Όταν δούλευα ως εικονογράφος στο New York Times, το κομμάτι της κριτικής βιβλίων χρησιμοποιούσε πολλές μακριές, οριζόντιες εικονογραφήσεις" δήλωσε ο Ilić. "Ξαφνικά, όλοι οι άρχισαν να μου λένε: 'αυτό μοιάζει με πέος!' απλά επειδή ήταν μακρύ και οριζόντιο. Ήταν απίστευτο να βλέπεις εκπαιδευμένους και κουστουμαρισμένους ανθρώπους να κοιτούν μια ζωγραφιά ομπρέλας και να αναρωτούνται αν μοιάζει υπερβολικά με πέος".

Το graphic design έχει εκμεταλλευτεί πολύ την δυνατότητα του ανθρώπινου νου να βλέπει παντού γεννητικά όργανα. Το βιβλίο προσφέρει ποικίλα παραδείγματα των εφευρετικών τρόπων με τους οποίους έχουν καταφέρει οι σχεδιαστές να υπονοήσουν το γυμνό χωρίς να το απεικονίσουν.

Η τέχνη του υπαινιγμού

"Στους ανθρώπους αρέσει να νιώθουν ότι είναι έξυπνοι" είπε ο Ilić, "ένα από τα πιο επιτυχημένα logo στην ιστορία είναι το 'I Love New Yor' του Milton Glaser, όχι μόνο επειδή είναι εξαιρετικά απλό αλλά και επειδή είναι ένα μικρό παζλ. Τώρα, βέβαια, όλοι το ξέρουν, αλλά όταν πρωτοεμφανίστηκε ο κόσμος ένιωθε πιο έξυπνος που κατάφερε να το καταλάβει. Το ίδιο συμβαίνει όταν βλέπεις αντικείμενα που υπαινίσσονται σεξουαλικά θέματα, χωρίς όμως να έχουν καμία σχέση με το σεξ" λέει.

Επιπλέον, το γυμνό μπορεί συχνά να προκαλέσει σοκ: η PETA το χρησιμοποιεί συχνά για να προωθήσει μηνύματα σχετικά με τις γούνες, ενώ καμπάνιες για τον καρκίνο του στήθους χρησιμοποιούν συχνά γυμνά σώματα, απεικονίζοντας ήταν το στήθος είτε την απουσία του λόγω μαστεκτομής. Όσο για το βιβλίο του Ilić, ο υπαινιγμός κρύβεται στη ράχη του βιβλίου, η οποία απεικονίζει ένα θηλυκό σώμα από πίσω.

Not safe for work... or is it? The complicated history of nudes in graphic design by Jacopo Prisco, CNNi

PHOTO 1 / 5