Κωνσταντίνος Βολανάκης: ο πατέρας της ελληνικής θαλασσογραφίας στο Ίδρυμα Θεοχαράκη

Ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της περίφημης Σχολής του Μονάχου, ο οποίος παρέκαμψε τα ηθογραφικά θέματα και τις προσωπογραφίες, που αποτελούν την κυρίαρχη τάση της συγκεκριμένης σχολής, και με το χρωστήρα του αποτύπωσε τη βαθειά του αγάπη για τη θάλασσα και τα πλοία ο Βολανάκης πλημμύρισε τον κόσμο των τεχνών με ταλέντο τρικυμιώδες.

Ιστιοφόρα, ατμόπλοια, καΐκια και βάρκες,αποτυπωμένα με το προσωπικό του ύφος σφραγίζουν τον γνώριμο ζωγραφικό του κόσμο. Πολύτιμα έργα της συλλογής Πάνου Λασκαρίδη μαζί με την "Πυρπόληση του τουρκικού δικρότου στην Ερεσσό" (1882) και τη "Ναυμαχία του Ναβαρίνου κατά Garneray" του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδας, τη "Ναυμαχία της Σαλαμίνας" (1882) του Αρχηγείου Ναυτικού, τα "Ιστιοφόρα" (1886-1890) της Εθνικής Τράπεζας, το "Λιμάνι του Βόλου" και η "Βάρκα με πανί" της Συλλογής Μαριάννας Λάτση, η "Έξοδος του Άρεω"» (1894) και η "Άφιξη της πριγκίπισσας Σοφίας στο Φάληρο" και άλλα αριστουργήματα αποκαλύπτουν το προσωπικό ύφος ενός μεγάλου θαλασσογράφου.

"O Κωνσταντίνος Βολανάκης σε όλη την καλλιτεχνική του διαδρομή (1856-1907), με βαθειά ζωγραφική αίσθηση καιαμείωτο ενθουσιασμό, έστρεψε το βλέμμα του στην απόδοση της θάλασσας, σαν να αποζητούσε να αποκαλύψει τα μυστικά της, την αυθεντική αλήθεια που αντιστέκεται στην αδυσώπητη ροή του χρόνου και κερδίζει την αιωνιότητα" αναφέρει ο επιμελητής της έκθεσης, Τάκης Μαυρωτάς, αναφέρει στον πολυσέλιδο κατάλογό της.

"Η ζωή των πλοίων,τα λιμάνια με τις συναθροίσεις των ιστιοφόρων, παρασύρουν το θεατή σε ένα φανταστικό ταξίδι. Η θάλασσα, με τις αισθητικές και ερωτικέςσυμμετρίες της, προκάλεσε τη δημιουργική του δράση, αγγίζοντας με τον χρωστήρα του την οπτική, αλλά και τη μεταφυσική της διάσταση. Η θαλασσογραφία και η τοπιογραφία του έχουν τον δικό τους λόγο και αντίλογο στην ιστορία της τέχνης. Πιστός στην ακαδημαϊκή παράδοση, ο Βολανάκης τονίζει τις επιμέρους λεπτομέρειες των θεμάτων δίνοντας έμφαση στην πιστή αναπαράσταση της οπτικής πραγματικότητας. Η ευκρίνεια, οι μεταβολές του φωτός, ηπολύμορφη και διαφορετική απόδοση των σύννεφων, η φευγαλέα κίνηση του καπνού των φουγάρων αποτελούν γνώριμα στοιχεία του έργουτου. Εκείνο που τον απασχόλησε κυρίως ήταν η απεραντοσύνη της φύσης, η σχέση της θάλασσας με τον ουρανό και η ζωή των αγαπημένωντου πλοίων, που αποτελούν την ταυτότητα του ζωγραφικού του κόσμου. Έτσι, επιστρατεύονται μύριες τονικότητες του γαλάζιου και του γκριέως του καφέ και του κόκκινου για να αποτυπώσει κάθε φορά μια διαφορετική ατμόσφαιρα, μια διαφορετική συγκίνηση".

Η τέχνη του Βολανάκη εξακολουθεί να συγκλονίζει τους λάτρεις της κλασικής ζωγραφικής και του θαύματος της ομορφιάς

"Η υγρή φωτεινότητα, τα λαμπυρίζοντα χρώματα της θάλασσας, το μυστηριακό σκοτάδι στο λιμάνι του Βόλου προκάλεσαν το ενδιαφέρον του για το φως και τοχρώμα, τη σχεδιαστική ακρίβεια και τη δομημένη σύνθεση. Το έργο του χαρακτηρίζεται από την αίσθηση της κίνησης, αλλά και της ακινησίας,την απόδοση του στιγμιαίου, αλλά και του φευγαλέου. Η τέχνη του Βολανάκη εξακολουθεί να συγκλονίζει τους λάτρεις της κλασικής ζωγραφικής και του θαύματος της ομορφιάς, αφού με τα θέματά της αγγίζει την ευαισθησία και λυτρώνει τηνανθρώπινη ζωή από τη φθορά και τη μιζέρια της καθημερινότητας. Η ζωγραφική του έχειπροσωπικό ύφος, δύναμη παραστατικής ενάργειας, εύρος και αυθεντικότητα που ορίζει τοκαλλιτεχνικό του μέγεθος με τις ρεαλιστικές, αλλάκαι ρομαντικές-ποιητικές του αποτυπώσεις, εδραιώνοντας τη φήμη του ως 'ο πατέρας της ελληνικής θαλασσογραφίας'".

Νικηφόρες ναυμαχίες

Κωνσταντίνος Βολανάκης (Αρχείο Νεοελληνικής Τέχνης)

Ο Βολανάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 17 Μαρτίου 1837. Φοίτησε στο Ελληνικό Σχολείο Ερμούπολης Σύρου και πήρε τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής από τον σπουδαίο ζωγράφο, Ανδρέα Κριεζή.

Στη συνέχεια, ταξίδεψε και εργάστηκε στην Τεργέστη. Σε ηλικία 27 ετών γράφεται στη Βασιλική Ακαδημία των Τεχνών στο Μόναχο, όπου σπούδασε κοντά στον Karlvon Piloty. Η σημαντική εκθεσιακή του δραστηριότητα σημαδεύτηκε από πολλές επιτυχίες και διακρίσεις.

Έλαβε μέρος στο διαγωνισμό που προκήρυξε το 1866 η αυστριακή κυβέρνηση, με θέμα την απεικόνιση της "Ναυμαχίας της Λίσσας". Ο πίνακας παρουσιάστηκε το 1868 στην Καλλιτεχνική Έκθεση της Βιέννης και αγοράστηκε από τον αυτοκράτορα Φραγκίσκο Ιωσήφ.

Συμμετείχε, επίσης, στις εκθέσεις της Καλλιτεχνικής Εταιρίας του Μονάχου κατά τα έτη 1868, 1869, 1872, 1873, 1877 και 1878. Το 1877, μάλιστα, το έργο του "Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ", το οποίο είχε εκτεθεί στο Λονδίνο, αγοράστηκε από το Υπουργείο Ναυτικών της Αγγλίας. Το 1893 επέστρεψε στην Ελλάδα και διορίστηκε καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, ενώ, παράλληλα, δίδαξε στο Καλλιτεχνικό Κέντρο, το οποίο ίδρυσε ο ίδιος το 1895 στον Πειραιά.

Τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις, όπως με το αργυρό βραβείο στη Διεθνή Έκθεση των Αθηνών το 1903, με βραβείο στη Διεθνή Έκθεση του Μπορντό το 1907, ενώ του απενεμήθη και ο Αργυρός Σταυρός του Σωτήρος το 1889. Το 1883 παρουσίασε στα Ανάκτορα τον περίφημο πίνακά του μνημειακών διαστάσεων, η "Ναυμαχία της Σαλαμίνας".

Απεβίωσε στον Πειραιά το 1907.

Την έκθεση "Κωνσταντίνος Βολανακάκης: ο πατέρας της ελληνικής θαλασσογραφίας" που εγκανιάζεται την Τετάρτη, 7 Φεβρουαρίου 2018, στις 20:00 συνοδεύει ομότιτλος κατάλογος με χαιρετισμό του κ. Βασίλη Θεοχαράκη, Προέδρου του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, και με κείμενα του καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης, Μανόλη Βλάχου και του επιμελητή της έκθεσης και Διευθυντή του Εικαστικού Προγράμματος του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, Τάκη Μαυρωτά.

Διάρκεια έκθεσης: Έως 13 Μαΐου 2018. Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα – Τετάρτη & Παρασκευή - Κυριακή: 10.00-18.00 Πέμπτη: 10.00-20.00

PHOTO 1 / 8

Photo 1/8

Photo 2/8

Photo 3/8

Photo 4/8

Photo 5/8

Photo 6/8

Photo 7/8

Photo 8/8