Η Κέιτ Μος, ένα σακάκι και μια σημαία: Μια ιστορία για το στιλ και όχι μόνο

Όταν είχα πρωτοδεί την Κέιτ Μος να φοράει αυτό το σακάκι, το 2007, πρώτα έμεινα αποσβολωμένη να το κοιτάω στο εξώφυλλο της Vogue. Μετά είπα στον εαυτό μου «αυτό πρέπει να το πάρεις ο κόσμος να χαλάσει».

Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, η Κέιτ φόρεσε ξανα το σακάκι στο Ιωβηλαίο της Ελισάβετ κι εγώ το έχω στη ντουλάπα μου. Και η βρετανική σημαία παραμένει ένα από τα πιο διαχρονικά fashion items.

Ένα fashion item που πέρασε και περνάει από τα χέρια όλων των μεγάλων οίκων μόδας, που έχουν φορέσει όλοι οι σπουδαίοι Βρετανοί μουσικοί, που θα πήγαινε κανείς στην άκρη του κόσμου για να το αποκτήσει... Πώς έγινε, όμως, αυτό;

Κυνηγώντας το σακάκι της Κέιτ

Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του περιοδικού είχα βρει τότε το σακάκι στον οδηγό αγοράς. Και παρά το γεγονός ότι το εντιτόριαλ της Κέιτ ήταν με ρούχα και στάιλινγκ του εκλειπόντως θεού της μόδας Αλεξάντερ ΜακΚουίν, το σακάκι ήταν εκεί και με κοιτούσε, με τη λεζάντα να γράφει Top Shop...

Μια φωτογραφία ιστορική για τη μόδα: Η Κέιτ, το σακάκι και το πανταχού παρόν πνεύμα του Αλεξάντερ ΜακΚούιν.

Τα καλά νέα ήταν ότι το Top Shop δεν είναι Αλεξάντερ ΜακΚουίν. Ούτε ποιοτικά ούτε όμως και από την άποψη του κόστους.

Τα κακά νέα ήταν ότι τότε το Top Shop δεν έστελνε ρούχα σε άλλες χώρες. Όταν, λοιπόν, δεν πάει το σακάκι στον πελάτη, πάει ο πελάτης στο σακάκι.

Τελικά βρέθηκα στο υπόγειο του Top Shop στο Λονδίνο, όπου περίπου 10.000 αφηνιασμένες γυναίκες αναζητούν ανάμεσα σε διάφορα βουνά, διάφορα αντικείμενα και διάφοροι υπάλληλοι περιφέρονται αλλόφρονες σε έναν αχανή χώρο· αυτή ήταν γενικά η εικόνα του συγκεκριμένου μαγαζιού.

Τρεις ώρες αργότερα, δεν έβρισκα πουθενά το σακάκι, βρήκα όμως έναν υπάλληλο και το απαίτησα. Δεν το ζήτησα. Του έδειξα τη φωτογραφία και του είπα «δις ιν σμολ».

Ο υπάλληλος εξαφανίστηκε για τρεις αιώνες στην αποθήκη και επέστρεψε κάνοντας το λάθος να μου πει «δεν το έχουμε σε σμολ». Λέω δεν πειράζει, θα το βρείτε, εγώ ήρθα από την άλλη άκρη της Ευρώπης γι αυτό το σακάκι, δεν κουνάω χωρίς αυτό.

Όταν επιτέλους ξαναεμφανίστηκε με το σακάκι σε μίντιουμ και πολύ ταλαιπωρημένο, τον έκανα εικόνα να το αρπάει από τα χέρια κάποιας άλλης πελάτισσας με την οποία έπρεπε να παλέψει προκειμένου να ξεφορτωθεί εμένα.

Ο άνθρωπος που ήταν μαζί μου, πιάνει το βαμβακερό και όχι καλής ποιότητας και ραφής σακάκι με αποτροπιασμό και με περισσότερο αποτροπιασμό ακόμη κοιτάει την τιμή: «Με κουβάλησες στο Λονδίνο για ένα σακάκι που κάνει 70 λίρες;», μου είπε κι έφυγε να πάει στη Σάβιλ Ρόου να ηρεμήσει.

«Δεν καταλαβαίνετε οι άντρες από μόδα», είπα μέσα μου, άσχετο που είχε δίκιο ο άνθρωπος...

God Save the Queen και άλλες ιστορίες ποπ κουλτούρας

Χρόνια αργότερα έκανα μια άλλη αγορά, πιο εύκολη: Ένα τζιν D&G, για το οποίο ο πρώην μου θα ήταν περήφανος, τόσο για την ετικέτα όσο και για την τιμή, άλλο που εγώ το πήρα σκοτωμένο σε μπαζάρ. Το ύφασμά του είναι ολόκληρο η αμερικανική σημαία.

Είναι πάρα πολύ ωραίο, εγώ αγαπώ πολύ τους D&G έτσι κι αλλιώς, αλλά συχνά με κάνει να αναρωτιέμαι γιατί οι Βρετανοί κατάφεραν να κάνουν την πολύ μισητή από τους περισσότερους λαούς στον κόσμο σημαία τους το απόλυτο fashion μοτίβο, ενώ οι Αμερικάνοι -και όλοι οι άλλοι, ημών συμπεριλαμβανομένων- προσπάθησαν πολύ, αλλά τελικά δεν τα κατάφεραν.

Το κάπως παράδοξο είναι ότι η βρετανική σημαία, Union Jack για τους φίλους, έγινε της μόδας στη δεκαετία του '70 και τις αρχές του '80 από τους πανκ και συγκροτήματα όπως οι The Jam και οι The Sex Pistols, οι οποίοι μισούσαν βαθιά τόσο τη βασίλισσα, όσο και ο,τιδήποτε βρετανικό.

Με λίγα λόγια η βρετανική σημαία έγινε «της μόδας» ως αντίδραση σε όλα όσα συμβολίζει.

God save the Queen, το εντελώς αντιμοναρχικό τραγουδι των Sex Pistols που όμως δεν ενόχλησε καθόλου την Ελισάβετ

Χρόνια αργότερα ο Πολ Γουέλερ, τοτε τραγουδιστής των The Jam λέει: «δεν θέλω άλλες σημαίες, βαρέθηκα τις σημαίες "βρωμάνε" εθνικισμό και δεν τις θέλω καθόλου».

Ο Γουέλερ, που φορούσε τη σημαία σχεδόν σε κάθε συναυλία ή φωτογράφιση των The Jam, σήμερα λανσάρει τη δική του σειρά ρούχων με την παραδοσιακή βρετανική φίρμα Sunspel, και ανάμεσα στα πολλά κομμάτια που έχει σχεδιάσει, δεν υπάρχει ουτε μισό με σημαία.

Ο Πολ Γουέλερ λέει σήμερα «φτάνει με τις σημαίες»

Η εταιρεία είναι αμιγώς βρετανική και τα ρούχα παράγονται στη Βρετανία, κάτι που αρέσει στον Γουέλερ, αλλά «δεν κουνάω καμία σημαία για κανένα έθνος. Ο κόσμος είναι πολύ μικρός για τέτοιες ανοησίες», όπως λέει.

Η σημαία υπερκαταναλώθηκε από το πανκ, ατόνησε για λίγο ως fashion μοτίβο και επανήλθε στη μόδα τη δεκαετία του '90 και πάλι από τον κόσμο του θεάματος:

Η Τζίντζερ Σπάις, κατά κόσμον Τζέρι Χάλιγουελ, τη φόρεσε ως φόρεμα σε μια συναυλία και έγινε πανικός. Η τραγουδίστρια είχε φτιάξει μόνη της το φόρεμα, από πετσέτες του φαγητού, όπως εξήγησε αργότερα.

Η Τζίντζερ Σπάις ξανακάνει τη βρετανική σημαία σούπερ in fashion

Έκτοτε η σημαία έγινε συνώνυμη στιλιστικά με το κίνημα της Britpop σκηνής και πλέον διείσδησε για τα καλά τόσο στην ποπ κουλτούρα όσο και στη μέινστριμ μόδα.

Την ίδια χρονιά η Ναόμι Κάμπελ φόρεσε τη σημαία στην πασαρέλα, σε επίδειξη του σχεδιαστή Κλέμενς Ριμπέριο. Νέος πανικός και ατελείωτα σχετικά εντιτόριαλ για το πώς ένα τρίχρωμο πανί μπορεί να κάνει τόσο μπαζ.

Το 1997 ο Λίαμ Γκάλαχερ, ο ταλαντούχος αδελφός Oasis, με την τότε σύζυγό του Πάτσι Κένζιτ φωτογραφήθηκαν για το αμερικάνικο Vanity Fair σε ένα πάπλωμα-αγγλική σημαία και με τον τίτλο «London Swings Again».

Λίαμ και Πάτσι

Από κει και πέρα δεν υπήρχε σταματημός, η αγγλική σημαία κυρίευσε απόλυτα τη μόδα και δεν υπήρχε πασαρέλα που να μην περιλαμβάνει τουλάχιστον μια με κάποια μορφή ενδύματος. Κι αυτήν τη φορά έγινε μόδα όχι ως αντίδραση, αλλά ακριβώς για όσα συμβολίζει.

Και μετά ήρθε ο Αλεξάντερ ΜακΚουίν, ο οποίος σχεδίασε με το δικό του μοναδικό τρόπο ένα σακάκι για τον έτερο τεράστιο Βρετανό, τον Ντέιβιντ Μπάουι.

Το σακάκι, που είναι όνειρο, εμφανίζεται και στο εξώφυλλο του δίσκου Earthling:

Ο ΜακΚουίν χρησιμοποίησε πολύ τη σημαία και δεν ήταν ο μόνος. Ακολούθησαν η Βίβιαν Γουέστγουντ, ο οίκος Burberry, ο Ζαν Πολ Γκοτιέ και ο Μοσκίνο, ανάμεσα σε άλλους.

To clutch Britania, με τα δύο χαρακτηριστικά πάτερν του Αλεξάντερ ΜακΚουίν, το κρανίο και τη βρετανική σημαία, είναι ακόμη ένα αντικείμενο για το οποιο αξίζει να πας στην άλλη άκρη του κόσμου

Το 2017 ο οίκος Gucci αφιέρωσε ολόκληρη την Cruise συλλογή του στη «βρετανική κληρονομιά» και πιο πρόφατα ο οίκος Louis Vuitton έκανε το ίδιο, ενσωματώνοντας τη σημαία στις περίφημες τσάντες του.

Η συλλογές παραμένουν ανάρπαστες.

Μια νέα σημασία

Όλα αυτά έγιναν για τρεις λόγους:

Πρώτον, επειδή οι Άγγλοι είναι άνετοι και δεν τους πειράζει καθόλου να γίνεται η σημαία τους φορέματα, σακάκια ή βρακιά. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αγαπούν την πατρίδα τους, μάλλον την υπεραγαπούν, όμως οι έννοιες των συμβολισμών τούς είναι εξίσου οικείες με εκείνες της ποπ κουλτούρας. Την οποία εξάλλου οι ίδιοι δημιούργησαν.

Με τον ίδιον ακριβώς τρόπο και η βασίλισσά τους είναι ταυτόχρονα εθνικό σύμβολο, αλλά και κούπες του καφέ και αυτό είναι απόλυτα οκ, είναι ένα εθνικό προϊόν που με κάποιον τρόπο πρέπει να πουληθεί κιόλας.

Δεύτερον, επειδή οι Άγγλοι έχουν showbiz. Την κανονική, την αυθεντική, όχι μια που προσποιείται ότι είναι. Και η showbiz είναι πολύ βαριά βιομηχανία για τη χώρα, συνεπώς ό,τι κι αν κάνει, της συγχωρείται.

Τρίτον επειδή οι Άγγλοι δεν ντρέπονται που είναι Άγγλοι, αλλά ακόμη κι αν ντρέπονται βρίσκουν τρόπο να το ξεπεράσουν με ομοιοπαθητική: Τη σημαία τους την κάνουν ότι θέλουν· σύμβολο υπερηφάνειας ή και αντίθεσης, με τη ίδια ευκολία.

Όμως... Με το πλατινένιο Ιωβηλαίο της βασίλισσας, στο οποιο η Κέιτ ξανάβαλε το περίφημο σακάκι, αλλά και με το Brexit και τις αποσχιστικές τάσεις της Σκωτίας όπως και το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος στη Β. Ιρλανδία που ήρθε πιο κοντά μετά τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών, η βρετανική σημαία φαίνεται να αποκτά ένα νέο νόημα.

Ξαναγίνεται κατά κύριο λόγο ένα εθνικό σύμβολο με όλο το βάρος που φέρει αυτό. Μια σημαία που πέρασε από τα στάδια του πατριωτισμού (μετά τον πόλεμο), της αντίδρασης (με το πανκ) και της ποπ κουλτούρας, τώρα αρχίζει να συμβολίζει πιο πολύ από ποτέ στην ιστορία της το βρετανικό εθνικισμό. Γι αυτό και η Dua Lipa, που τη φόρεσε πρόσφατα, δέχτηκε σφοδρή κριτική.

Θα επιβιώσει η σημαία των Άγγλων ως fashion item, αυτής της αλλαγής και αναγκαιότητας; Πιθανώς ναι, καθώς έχει περάσει πλέον για πάντα στο συλλογικό ασυνείδητο της μόδας και του στιλ, ως ένα αντικείμενο που μας συνδέει με τη βρετανική κουλτούρα στα καλύτερά της: Τη μουσική, την αντισυμβατικότητα, την ικανότητα να κάνεις ό,τι θέλεις με ό,τι θέλεις και όλο αυτό να το μετατρέπεις σε τέχνη.

Το σακάκι από το Top Shop, πάντως, παρά την κακή του ποιότητα, κρέμεται ακόμη στην ντουλάπα μου, όπως προφανώς και της Κέιτ. Το αν θα ξαναφορεθεί, είναι μια άλλη κουβέντα.