Ρομάν Προτάσεβιτς: Ποιος είναι ο δημοσιογράφος που εξόργισε τον «τελευταίο δικτάτορα της Ευρώπης»;

Η ιστορία του έχει όλα τα στοιχεία της πλοκής της ταινίας «Τελεσίγραφο του Μπορν»: Μία εμπορική πτήση που μεταφέρει έναν αντιφρονούντα δημοσιογράφο παρεμποδίζεται από ένα μαχητικό τζετ MiG-29 κατόπιν εντολής του ισχυρότερου ανθρώπου της Λευκορωσίας, ο οποίος αποκαλείται από πολλούς ο «τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης».

Ο πρωταγωνιστής όμως της ιστορίας είναι πέρα για πέρα αληθινός.

Ονομάζεται Ρόμαν Προτάσεβιτς είναι δημοσιογράφος και την Κυριακή έγινε ο ίδιος παγκόσμιο δημοσιογραφικό θέμα, καθώς η κυβέρνηση και ο αυταρχικός ηγέτης της χώρας του, της Λευκορωσίας, έφτασαν σε δυσθεώρητα ύψη προκειμένου να τον σταματήσουν.

Ο 26χρονος Προτάσεβιτς ταξίδευε με πτήση της Ryanair από την Αθήνα στο Βίλνιους της Λιθουανίας όταν το λευκορωσικό μαχητικό εξέτρεψε το αεροσκάφος ώστε να προσγειωθεί στο Μινσκ, την πρωτεύουσα της Λευκορωσίας, όπου ο επικριτής του Λουκασένκο τέθηκε υπό κράτηση.

Αυτή η ευρέως καταδικασθείσα κίνηση ήταν η νεότερη προσπάθεια του Αλεξάντρ Λουκασένκο, του αυταρχικού ηγέτη της χώρας, να καταπνίξει την επιδραστική φωνή του Προτάσεβιτς.

Γιατί τέτοια εμμονή;

Μετά τις αμφιλεγόμενες προεδρικές εκλογές του 2020 υπάρχουν λίγες εναπομείνασες ανεξάρτητες δημοσιογραφικές πηγές στη Λευκορωσία. Τα περισσότερα ΜΜΕ αναγκάστηκαν να κλείσουν μετά τις μαζικές διαδηλώσεις που ακολούθησαν των εκλογών.

Ο Προτάσεβιτς είναι συνιδρυτής και πρώην συντάκτης στο κανάλι NEXTΑ στην πλατφόρμα κοινωνικών μέσων Telegram, η οποία έχει εξελιχθεί σε ένα δημοφιλές βήμα για τους εχθρούς του Λουκασένκο ώστε να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να διοργανώνουν διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης.

Τώρα εργάζεται για το Belamova, ένα διαφορετικό κανάλι του Telegram.

Έφυγε από τη χώρα το 2019, φοβούμενος τη σύλληψή του.

Όμως συνέχισε να «πολεμά» το καθεστώς του Λουκασένκο ενώ ζούσε στην εξορία στη Λιθουανία, σε βαθμό που κατηγορήθηκε τον Νοέμβριο για υποκίνηση δημόσιας αναταραχής και κοινωνικού μίσους.

Ως έφηβος, ο Προτάσεβιτς έγινε αντιφρονών, επιτηρώντας την επιβολή του νόμου.

Εκδιώχθηκε από ένα σχολείο με κύρος για συμμετοχή σε διαδήλωση διαμαρτυρίας το 2011 και αργότερα τον απέβαλαν από το δημοσιογραφικό πρόγραμμα του Κρατικού Πανεπιστημίου του Μινσκ.

Το 2012 είχε συλληφθεί ως διαχειριστής αντιπολιτευόμενων ομάδων στα κοινωνικά μέσα. Τότε ήταν μέλος του «Νέου Μετώπου» (Young Front), μιας κεντροδεξιάς φιλοευρωπαϊκής οργάνωσης που διοργάνωνε διαμαρτυρίες κατά του Λουκασένκο.

Επιπλέον αγωνιζόταν για την εξάπλωση της χρήσης της λευκορωσικής γλώσσας, αντί των ρωσικών.

Το 2013-2014 πήρε μέρος στις διαδηλώσεις στο Μαϊντάν το Κίεβο ενώ έχει καταγραφεί σε φωτογραφία να συμμετέχει σε καταστροφή του αγάλματος του Λένιν φέροντας επάνω του την λευκορωσική σημαία.

Ο Πρωτάσεβιτς έχει και νεοναζιστικό και αντικομμουνιστικό υπόβαθρο. Είναι οπαδός του αποσπάσματος Pahonia4, μιας πολιτοφυλακής της Λευκορωσίας που έχει πολεμήσει παράλληλα με το νεοναζιστικό τάγμα Αζόφ στον εμφύλιο πόλεμο της Ουκρανίας μετά τον Μαϊντάν.

Η ομάδα περιγράφει τον εαυτό της ως «μη κυβερνητική οργάνωση που βοηθά τους Λευκορώσους εθελοντές στην Ουκρανία».

Την Κυριακή, ο Προτάσεβιτς επέστρεφε στη Λιθουανία από την Ελλάδα, όπου παραβρέθηκε προκειμένου να καλύψει τη συμμετοχή στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών της ηγέτιδας της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τιχάνοφσκαγια.

Η πτήση, η οποία μετέφερε περίπου 170 επιβάτες είχε κανονική διάρκεια τριών ωρών. Καθώς προσέγγιζε τα σύνορα μεταξύ Λευκορωσίας και Λιθουανίας, το μαχητικό τζετ μπήκε στη μέση.

Πόσο κινδυνεύει;

Σύμφωνα με το κύριο δίκτυο ασφαλείας της Λευκορωσίας, την K.G.B., το όνομα του δημοσιογράφου βρίσκεται στη λίστα των τρομοκρατών της χώρας.

Αν κατηγορηθεί και καταδικαστεί για τρομοκρατία, μπορεί να αντιμετωπίσει ακόμη και τη θανατική ποινή.

Οι κατηγορίες για υποκίνηση δημόσιας αναταραχής και κοινωνικού μίσους φέρουν ποινή φυλάκισης άνω των 12 ετών.