Η «μαύρη τρύπα» πυροδοτεί τα σενάρια για πολιτικές εξελίξεις

Το ζήτημα που προέκυψε με την Eldorado «ράγισε» την φιλοεπενδυτική εικόνα που οικοδόμησε ο πρωθυπουργός, ενώ η μεγάλη ολιγωρία στην αντιμετώπιση της πετρελαιοκηλίδας του Σαρωνικού έθεσε εκ νέου το ζήτημα της διοικητικής ανεπάρκειας αρκετών υπουργών. Το μείζον, όμως, ζήτημα είναι η επιβεβαίωση της «μαύρης τρύπας» στα έσοδα του προϋπολογισμού. Η υστέρηση των εσόδων μπορεί να φέρει νέα μέτρα για το 2018 και τα νέα μέτρα με τη σειρά τους μπορεί να πυροδοτήσουν πολιτικές εξελίξεις.

Δεν πληρώνω – δεν πληρώνω

Ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε στην εξουσία υποστηρίζοντας τα διάφορα κινήματα «δεν πληρώνω». Σε μια ειρωνεία της ιστορίας, βλέπει τώρα την εξουσία του να κλυδωνίζεται από το «δεν πληρώνω» των ελεύθερων επαγγελματιών. Η ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών ότι τα φορολογικά έσοδα το οχτάμηνο Ιανουαρίου - Αυγούστου του 2018 υπολείπονται κατά 1,7 δισ. του μνημονιακού στόχου, αποτέλεσε καμπανάκι κινδύνου για την κυβέρνηση. Ανεξάρτητα από τους συγκυριακούς παράγοντες (ο ΕΝΦΙΑ θα αρχίσει να πληρώνεται τέλη Σεπτεμβρίου), είναι σαφές ότι οι μειωμένες κατά 20% δηλώσεις εισοδήματος των ελευθέρων επαγγελματιών αποτελούν βασική αιτία για την υστέρηση των εσόδων.

Αυτή τη στιγμή δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο το ακριβές ύψος της «μαύρης τρύπας» των εσόδων –αρχές Νοέμβρη θα ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Οικονομολόγοι με τους οποίους επικοινώνησε το CNN Greece κάνουν λόγο για απόκλιση από τους στόχους του 2018 που θα κυμανθεί μεταξύ 600 εκατ. και 1 δισ. ευρώ! Όπως είναι προφανές, η «χασούρα» είναι πολύ μεγάλη για να καλυφθεί με «μερεμέτια».

Οι δύο δύσκολοι δρόμοι

Σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί, όπως όλα δείχνουν, ότι πάμε για τόσο μεγάλη υστέρηση εσόδων, ανοίγονται αναγκαστικά δύο επιλογές για την κυβέρνηση:

1. Δραστικές περικοπές των δημοσιών δαπανών, οι οποίες, όμως, κατά γενική ομολογία έχουν φτάσει στον «πάτο του πηγαδιού».

2. Νέες περικοπές στους κωδικούς μισθών και συντάξεων.

Οι δύο εναλλακτικές της κυβέρνησης (ιδιαίτερα η δεύτερη) είναι εξαιρετικά δύσκολες ή ακόμα και αδύνατες στην πολιτική διαχείριση τους, δεδομένων της εξάντλησης των κοινωνικών αντοχών καθώς και των πρωθυπουργικών δεσμεύσεων ότι δεν θα υπάρξουν άλλα μέτρα. Το πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση γίνεται οξύτερο από τις έμμεσες συνέπειες της «μαύρης τρύπας» των εσόδων του 2018. Αν δεν μπορεί να πιαστεί ο στόχος του 3,5% του 2018, καθίσταται εξίσου ανέφικτος και ο στόχος του 2019. Κατά συνέπεια, τα αντίμετρα του Ευκλείδη Τσακαλώτου παραπέμπονται στις ελληνικές καλένδες.

Τα σενάρια

Οι αρνητικές εξελίξεις στην εκτέλεση του προϋπολογισμού έδωσαν νέα επιχειρήματα στα κυβερνητικά στελέχη (με προεξάρχοντες τους Π. Σκουρλέτη και Ν. Φίλη) που ζητάνε σκλήρυνση της στάσης απέναντι στους δανειστές, ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται κατάρρευση των διαπραγματεύσεων και πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Στη συνέντευξή του στη Realnews o Πάνος Σκουρλέτης ήταν σαφής, αφήνοντας ταυτόχρονα αιχμές κατά του Ευκλείδη Τσακαλώτου: «Κάθε συζήτηση για νέα μέτρα ή βασίζεται σε νέες απαιτήσεις, εκτός όμως του συμφωνημένου προγράμματος ή προκύπτει λόγω της αστοχίας του ήδη εφαρμοζόμενου προγράμματος. Νέες απαιτήσεις δεν πρέπει να γίνουν δεκτές. Εάν πάλι δεν πιαστούν οι στόχοι που έχουμε ήδη συμφωνήσει, τότε θα πρέπει να συζητήσουμε για την ορθότητα του μείγματος πολιτικής που ακολουθούμε».

Προς το παρόν ο πρωθυπουργός επιμένει στο σενάριο της εξάντλησης της τετραετίας. Μένει να δούμε αν οι οικονομικές εξελίξεις τον αναγκάσουν να αλλάξει ρότα.