3η Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Νότου: Τι επιδιώκει η Αθήνα

Η Σύνοδος της Μαδρίτης διεξάγεται λίγες ημέρες μετά την Σύνοδο της Ρώμης (25η Μαρτίου), της ανακοίνωσης εκ μέρους του Ηνωμένου Βασιλείου της πρόθεσης του να αποχωρήσει από την ΕΕ, και πριν από το έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (29η Απριλίου) που θα υιοθετήσει, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, τις κατευθύνσεις της Συμφωνίας αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ένωση.

Ψηλά στην ατζέντα της συζήτησης και στη Διακήρυξη που θα υιοθετήσει η Σύνοδος της Μαδρίτης θα είναι φυσικά το μέλλον της ΕΕ, το μεταναστευτικό-προσφυγικό, αλλά και το ζήτημα της ασφάλειας (Ενιαία Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας, Ένωση για την Μεσόγειο), το Brexit και το ζήτημα της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, στον απόηχο των εντεινόμενων τρομοκρατικών επιθέσεων και κρουσμάτων στην ΕΕ και στην περιφέρειά της, με πιο πρόσφατα αυτά στην Στοκχόλμη, στην Αγία Πετρούπολη και την Αίγυπτο.

Στη σκιά της δραματικής κατάστασης στη Συρία, όπως προαναγγέλλουν κυβερνητικές πηγές μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Αλέξης Τσίπρας στη σημερινή Σύνοδο θα αναλάβει πρωτοβουλία ώστε οι ευρωπαϊκές χώρες του Νότου να προτείνουν στην ΕΕ να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στο Συριακό.

Ικανοποίηση στην Αθήνα...

Η λεγόμενη Σύνοδος των ευρωπαϊκών χωρών του Νότου σχηματίστηκε με πρωτοβουλία του Αλέξη Τσίπρα κι εγκαινιάστηκε με τη Σύνοδο της Αθήνας, τον περασμένο Σεπτέμβριο. Για την ελληνική πλευρά, η επιτυχής συνέχιση αυτής της πρωτοβουλίας του Έλληνα πρωθυπουργού είναι μια ακόμη ένδειξη της σημαντικά ενισχυμένης παρουσίας της χώρας και του ενεργού ρόλου της στο ευρωπαϊκό και διεθνές πεδίο. Σηματοδοτεί παράλληλα έμπρακτα την αλλαγή του διεθνούς στάτους της Ελλάδας και την έξοδο της από την απομόνωση των προηγούμενων χρόνων.

Πηγές της κυβέρνησης, αξιολογώντας την πορεία της, δηλώνουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την ικανοποίηση τους για το πώς προχωρά η πρωτοβουλία.

Αλλαγή ισορροπίας στους συσχετισμούς των δυνατών

Εκτιμάται ότι ο ρόλος των χωρών του Νότου της ΕΕ έναντι των χωρών της Benelux και του Βίσεγκραντ είναι ενισχυμένος και ενισχύεται περαιτέρω και μέσω αυτής της πρωτοβουλίας (της Συνόδου των ευρωπαϊκών χωρών του Νότου), αλλά και σε συνέχεια του Brexit. Εκτιμάται ότι οι χειρισμοί της Πολωνίας, πέρυσι και έκτοτε, ως προς το μείζον ζήτημα της διαχείρισης των προσφυγικών ροών, δηλαδή οι συντονισμένες μονομερείς ενέργειες του «κλαμπ» του Βίσεγκραντ, αλλά και η στάση που τήρησε γενικότερα στο προσφυγικό απέναντι στο Βερολίνο, αποδυνάμωσε σημαντικά τη θέση της.

Σε αυτό το πλαίσιο καθίσταται σαφής η βαρύνουσα σημασία των ολοένα και πιο στενών σχέσεων που διαμορφώνονται -μέσα και από την «πλατφόρμα» της Συνόδου των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των Χωρών του Νότου της ΕΕ- ανάμεσα στην Ελλάδα και βασικούς «παίκτες» των λεγόμενων νότιων ευρωπαϊκών δυνάμεων.

Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και την εξής παράμετρο: Ο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ επέλεξε για δεύτερη επίσημη επίσκεψη του μετά την ανάληψη των καθηκόντων του την Αθήνα, ενώ διαχρονικά έως τώρα οι νέοι Πρόεδροι της Γερμανίας κατά την ανάληψη των καθηκόντων τους επισκέπτονται στα πρώτα τους ταξίδια στο εξωτερικό μετά την Γαλλία, την Πολωνία ή την Ολλανδία.

Από την Αθήνα στη Μαδρίτη

Ενδεικτικό της θετικής απήχησης της πρωτοβουλίας του Αλέξη Τσίπρα για την Σύνοδο των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου, είναι εξαρχής το γεγονός ότι δρομολογήθηκαν σύντομα οι επόμενες «συναντήσεις» των «7»: με τη Σύνοδο της Λισαβόνας στις 28 Ιανουαρίου και στη συνέχεια με τη Σύνοδο στην ισπανική πρωτεύουσα, αφού εξέφρασε την επιθυμία ο Μαριάνο Ραχόι.

Παρότι πρόκειται για μια μεταβατική περίοδο, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές παραπέμποντας στις εκλογικές αναμετρήσεις σε κρίσιμες χώρες (Γαλλία-ολοκλήρωση θητείας Φρανσουά Ολάντ), εκτιμάται από την ελληνική πλευρά ότι το «σχήμα» δεν επηρεάζεται αρνητικά, ούτε χάνει τη δυναμική του ανάλογα με τις ενδεχόμενες διαφοροποιήσεις στη σύνθεση του. Αντιθέτως.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός -ο οποίος ανήκει στην πολιτική οικογένεια του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος- που απουσίασε από την Σύνοδο της Αθήνας εξαιτίας του γεγονότος ότι η κυβέρνηση στη χώρα του ήταν υπηρεσιακή, είχε, αντίθετα, ιδιαίτερα «δυναμική» παρουσία στη Λισαβόνα και ήταν τότε που πρότεινε η επόμενη Σύνοδος να διεξαχθεί στη χώρα του. Στην κατ' ιδίαν συνάντηση που είχαν Τσίπρας-Ραχόι (σ.σ. στην πρώτη που είχαν ποτέ μεταξύ τους) στο Πολιτιστικό Κέντρο της Λισαβόνας, όπου διεξήχθη η Σύνοδος και σε μια δύσκολη συγκυρία για την Ελλάδα δεδομένων των εξελίξεων τότε στη διαπραγμάτευση για την β' αξιολόγηση, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να έχουν σταθερή επικοινωνία.

Ζητούμενο για την Αθήνα και των παρεμβάσεων του Έλληνα πρωθυπουργού τότε, στη δεύτερη Σύνοδο στην πορτογαλική πρωτεύουσα, ήταν να υπάρξουν σαφείς διατυπώσεις στην Διακήρυξη της Λισαβόνας στην κατεύθυνση της κοινωνικής Ευρώπης, όπως και τελικά έγινε. Χαρακτηριστικά διπλωματικές πηγές σχολίαζαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι αναμένεται η Διακήρυξη της Μαδρίτης να είναι ακόμα πιο ενισχυμένη ως προς το ζητούμενο της «κοινωνικής Ευρώπης».

Σύμφωνα με την διοργανώτρια: «Με το βλέμμα προς το μέλλον, η ισπανική κυβέρνηση εκτιμά ότι η Ευρώπη οφείλει να συνεχίσει να εργάζεται για να ανταποκριθεί στα ερωτήματα που απασχολούν περισσότερο τους πολίτες και να ενδυναμώσει το σχέδιο ολοκλήρωσης της». Επίσης «στον οικονομικό τομέα, ο κύριος στόχος είναι η διασφάλιση ότι η κοινή αγορά και το ευρώ λειτουργούν αποτελεσματικά και ότι τα οφέλη τους αγγίζουν όλους τους πολίτες».

Επισημαίνει δε ότι «η γεωγραφική ιδιαιτερότητα των συμμετεχουσών χωρών, σε σχέση με την οποία μοιράζονται κοινά συμφέροντα και γεωπολιτικές προκλήσεις, τις τοποθετεί σε καλή θέση ώστε να επιφέρουν προστιθέμενη αξία στις εξελισσόμενες συζητήσεις για τα ανωτέρω ζητήματα».
Υπενθυμίζεται ότι η τέταρτη κατά σειρά Σύνοδος έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί στην Κύπρο.

Το πρόγραμμα

Το πρόγραμμα της Συνόδου της Μαδρίτης (ώρα Ισπανίας) :
-13.45 Άφιξη των ηγετών στο Palacio Real de El Pardo
-14.05 Οικογενειακή φωτογραφία
-14.15 Έναρξη εργασιών Συνόδου
-16.45 Συνέντευξη Τύπου