Ο Τσίπρας και ο Μπελογιάννης: Μια κίνηση πολιτικού συμβολισμού

Η «αριστερή ψυχή»

Όσοι κάνουν την ερώτηση «μα πώς του ήρθε τώρα του Τσίπρα να θυμηθεί τον Μπελογιάννη», προφανώς δεν έχουν κατανοήσει σε βάθος τι εστί Αριστερά, λένε στην Κουμουνδούρου. Όπως εξηγούν για τους αριστερούς, η αναφορά στο ένδοξο μαρτυρικό παρελθόν της παράταξης δεν συνιστά απλώς μέρος ενός τελετουργικού τυπικού. Πρόκειται για κάτι πολύ παραπάνω: Για την πηγή ιδεολογικής νομιμοποίησης της τρέχουσας πολιτικής πράξης και την αφετηρία του «ηθικού πλεονεκτήματος» της Αριστεράς. Το «αριστερό μαρτυρολόγιο» είναι συγκρουσιακός παράγοντας της ταυτότητας κάθε αριστερού, και αυτό ισχύει τόσο για τον Τσίπρα όσο και για τον πρωτοετή φοιτητή που έχει στρατευτεί σε ένα σχήμα των ΕΑΑΚ. Όσο και αν ακούγεται παράξενο για κάποιον μη αριστερό, το «βουνό», οι εξορίες και οι εκτελέσεις συνιστούν ζώσες καταστάσεις για την Αριστερά σε όλες τις αποχρώσεις της. Ο Τσίπρας, λοιπόν, δεν τον θυμήθηκε τώρα τον Μπελογιάννη γιατί ουδέποτε τον είχε ξεχάσει.

Αριστερά και Μνημόνιο

Στην εύλογη ερώτηση «τι σχέση έχει ο Μπελογιάννης με τη μνημονιακή πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση», η απάντηση μπορεί να μοιάζει αντιφατική, αλλά δεν είναι. Ο Τσίπρας έχει ανάγκη αυτή τη στιγμή να αναφερθεί εκ νέου στη μνήμη του Μπελογιάννη γιατί ακριβώς εφαρμόζει τη μνημονιακή πολιτική που δεν «κολλάει» με τις αντιλήψεις της Αριστεράς. Και σπεύδει σήμερα στην Αμαλιάδα γιατί πρέπει να αποδεχτεί μία ακόμα σκληρή συμφωνία που μπορεί να «σοκάρει» πολιτικά τον κόσμο της Αριστεράς. Ο πρωθυπουργός εγκαινιάζει το μουσείο Μπελογιάννη για να στείλει το μήνυμα στον κόσμο της Αριστεράς ότι η «η καρδιά του είναι αριστερή». Λέει σήμερα στους αριστερούς «είμαι δικός σας ακόμα». Το επιχείρημα που υπονοείται, είναι ότι μπορεί η κυβέρνηση να εφαρμόζει «δεξιές» πολιτικές, αλλά το πράττει μόνο και μόνο επειδή είναι αναγκασμένη λόγω του διεθνούς συσχετισμού. Εν ευθέτω χρόνω, τα πράγματα θα αλλάξουν...

Πάνω σ' αυτό το «εν ευθέτω χρόνω» οικοδομείται άλλωστε το βασικό αφήγημα της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ στο εσωτερικό του κόμματος Παρά τις μεγάλες ιδεολογικές εκπτώσεις που απαιτεί η εφαρμογή του Μνημονίου, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να τις κάνει για να κερδίσει χρόνο. Όσο παραμένει στην κυβέρνηση, κρατιέται ζωντανή η ελπίδα ότι μια αλλαγή σκηνικού στην Ευρώπη (ίσως με την εκλογή Σουλτς στη Γερμανία) θα δώσει την ευκαιρία για μια πιο φιλολαϊκή πολιτική. Μπορεί βραχυπρόθεσμα ο ΣΥΡΙΖΑ να χάνει, αλλά μακροπρόθεσμα έχει ακόμα τη δυνατότητα να νικήσει.

Ο Κέυνς, βέβαια, έλεγε ότι μακροπρόθεσμα είμαστε όλοι νεκροί.