Κυπριακό: Τι φοβάται και τι θέλει ο Αλέξης Τσίπρας

Δεν είναι τυχαίο υποστηρίζουν, ότι η σύγκλιση σημειώνεται σε μια βάση συμφωνίας «made in Cyprus», αφού, για πρώτη φορά, το πλαίσιο έχει διαμορφωθεί από τους ίδιους τους Κυπρίους, και όχι από τον διεθνή παράγοντα ή τις «μητέρες πατρίδες».

Το υπό συζήτηση σχέδιο επίλυσης έχει χτιστεί σημείο - σημείο από τους Αναστασιάδη και Ακιντζί, που χρησιμοποίησαν ως αφετηρία τη δουλειά που είχαν κάνει παλιότερα οι Χριστόφιας και Ταλάτ.

Επιπλέον, η διαδικασία επίλυσης φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή έχει τη στήριξη της μεγάλης πλειονότητας των Κυπρίων –και από τις δύο κοινότητες.

Τίποτα, ωστόσο δεν προμηνύει, και πολύ περισσότερο δεν εγγυάται, αίσια έκβαση των διαπραγματεύσεων. Όχι μόνο γιατί παραμένουν ανοιχτά μεγάλα θέματα (με κύριο αυτό των εγγυήσεων), αλλά και γιατί η ιστορία του Κυπριακού είναι μια αλυσίδα χαμένων ευκαιριών.

Αν και ο Τσίπρας δεν ανοίγει ποτέ όλα του τα χαρτιά, οι συνομιλητές του έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο πρωθυπουργός επιδιώκει πραγματικά να ευοδωθεί η προσπάθεια του προέδρου Αναστασιάδη και να έχουν επιτυχή κατάληξη οι συνομιλίες.

Φαίνεται ότι ο Τσίπρας θέλει να συνδέσει το όνομά του με την επίλυση ενός ζητήματος που ταλανίζει για παραπάνω από μισό αιώνα τη χώρα και την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Μια ενδεχόμενη επίλυση του Κυπριακού κατά τη διάρκεια της θητείας του, αυτομάτως εξασφαλίζει και την υστεροφημία του πρωθυπουργού.

Ερντογάν κι εσωτερικό μέτωπο

Κύκλοι του Μαξίμου, ωστόσο, επισημαίνουν ότι ο Τσίπρας δεν είναι διατεθειμένος να θυσιάσει στο βωμό της ιστορίας το τρέχον πολιτικό του κεφάλαιο, το οποίο, έτσι κι αλλιώς, έχει συρρικνωθεί λόγω μνημονίου. Ενώ θέλει τη λύση, εντούτοις, φοβάται:

–Πρώτον, το απρόβλεπτο του «σουλτάνου» Ερντογάν. Η αίσθηση που έχει αποκομίσει σύσσωμη η διεθνής κοινότητα είναι ότι κανείς δεν μπορεί να εμπιστευτεί τον Τούρκο πρόεδρο. Στριμωγμένος από την ήττα της πολιτικής του στη Συρία, την εσωτερική αναταραχή, την αποδιοργάνωση του στρατού που ακολούθησε το αποτυχημένο πραξικόπημα, καθώς και την κουρδική εξέγερση, ο Ερντογάν είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμος για την πιο απρόβλεπτη κίνηση. Μπορεί, λοιπόν, να γίνει αξιόπιστος εταίρος μιας, εκ των πραγμάτων, εύθραυστης και μακροχρόνιας διαδικασίας επανένωσης της Κύπρου;

– Δεύτερον, την πατριωτική πλειοδοσία στο εσωτερικό μέτωπο. Αποτελεί χρόνια παθογένεια της ελληνικής πολιτικής σκηνής η χρησιμοποίηση της εξωτερικής πολιτικής για μικροκομματικά παιχνίδια και η συνεπαγόμενη έγκληση της αντίπαλης πολιτικής παράταξης για μειωμένη πατριωτική ευαισθησία –λες και κάποιοι είναι «περισσότερο Έλληνες» από τους άλλους... Θα διατηρήσει λοιπόν ο κ. Μητσοτάκης τη μέχρι στιγμής νηφάλια στάση του ή θα καταγγείλει μια ενδεχόμενη συμφωνία ως εθνικά μειοδοτική;

Ο δε, κυβερνητικός εταίρος. κ. Καμμένος θα μπει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει το Κυπριακό για να καταγράψει τη διακριτικότητά του σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ και να δώσει «πατριωτική τόνωση» στις πεσμένες δημοσκοπικές επιδόσεις του;

Και, εκτός αυτών, υπάρχουν και εντός της κυβέρνησης, και εντός του ΣΥΡΙΖΑ, φωνές «πατριωτικές», που, ακόμα κι αν δεν εκδηλώνονται σήμερα δημόσια, κινούνται στα παρασκήνια σε αντίθετη κατεύθυνση από τη λογική Αναστασιάδη.

Το συμπέρασμα είναι ότι ο Τσίπρας θα υποστηρίξει λύση, μην υποχωρώντας, όμως, από τον όρο ότι στην ενωμένη Κύπρο δεν μπορούν να υπάρχουν εγγυήτριες δυνάμεις ή μόνιμες στρατιωτικές βάσεις –πλην της αγγλικής. Δεν θα δεχτεί, δηλαδή, μια έμμεση επικυριαρχία της Τουρκίας.

Σήμερα στη Νέα Υόρκη γίνεται πρόγευμα μεταξύ των δύο υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Ν. Κοτζιά και Μ. Τσαβούσογλου. Συνάντηση που ουσιαστικά αντικαθιστά το ραντεβού Τσίπρα - Ερντογάν που ποτέ δεν κλείστηκε.

Οι διαπραγματεύσεις, πάντως, στη Γενεύη έχουν χαρακτηριστεί ως «open-ended», γεγονός που δίνει το δικαίωμα στους συμμετέχοντες, ακόμα και αν η διαπραγμάτευση διακοπή να μην θεωρηθεί ότι κατέρρευσε αλλά να μπορεί να συνεχίσει στο μέλλον –πιθανόν με καλύτερη προετοιμασία.

Η Ελλάδα, μάλιστα, προωθεί για υπογραφή και ένα Σύμφωνο Φιλίας και Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου, που ουσιαστικά θα αντικαταστήσει τις εγγυήτριες δυνάμεις στην Κύπρο.

Ωστόσο, όσο κι αν η διαδικασία είναι «ανοιχτή» η κρίσιμη στιγμή είναι τώρα, λένε στην κυβέρνηση.

Αν και αυτή η ευκαιρία προστεθεί στον μεγάλο κατάλογο των χαμένων ευκαιριών, αυτό θα είναι ένα ακόμη βαρίδι που δυσκολεύει τη λύση. Και φυσικά, όσο τα χρόνια περνάνε, τόσο η de facto διχοτόμηση παγιώνεται και η λύση απομακρύνεται κι άλλο.

Σε κάθε περίπτωση, όπως διευκρίνιζαν από το Μαξίμου, η κυβέρνηση προσπαθεί για το καλύτερο αλλά όλα τίθενται στην τελική κρίση του Προέδρου της Κύπρου, Νίκου Αναστασιάδη. Η Κύπρος, δηλαδή, αποφασίζει.