Ένα δισ. για την ενίσχυση των Δημόσιων Πανεπιστημίων - Πώς θα διατεθούν

Η κυβερνητική πλευρά επιμένει μεν ότι το νομοσχέδιο περιλαμβάνει την εμβληματική μεταρρύθμιση της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων, απαντά όμως στις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης αναφέροντας ότι το συντριπτικό μεγαλύτερο μέρος του νομοσχεδίου περιλαμβάνει ρυθμίσεις που αναβαθμίζουν και στηρίζουν τα Δημόσια.

Όπως αναφέρουν οι κυβερνητικές πηγές «τα χρόνια της οικονομικής κρίσης η χρηματοδότηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συρρικνώθηκε. Το 2018 άγγιξε το χαμηλό ιστορικό των 92 εκ. ευρώ , όμως έκτοτε -χρόνο με το χρόνο- αυξάνει στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του προϋπολογισμού»

Το 2023 η χρηματοδότηση έφτασε τα 133 εκ ευρώ , μια αύξηση της τάξης περίπου του 50% σε σχέση με την προηγούμενη πενταετία.

Σε ετήσια βάση επίσης δόθηκαν:

201 εκ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων το 2023

125 εκατομμύρια ευρώ για σίτιση και στέγαση το 2023.

Χρησιμοποιήθηκαν όμως και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία. Το ΕΣΠΑ, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το Ταμείο Ανάκαμψης, τα ΣΔΙΤ. Η χρηματοδότηση απ' όλες αυτά τις πηγές συνολικά αθροίζουν περισσότερα από 1 δις ευρώ, τα οποία θα επενδυθούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Αναλυτικά, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές, θα δοθούν 475 εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Από τα χρήματα αυτά τα 132 εκ ευρώ θα δαπανηθούν αποκλειστικά για αγορά ερευνητικού εξοπλισμού και ενίσχυση καινοτομικής δραστηριότητας. Επίσης 279 εκ. ευρώ θα δοθούν από το ΕΣΠΑ και 700 εκ. ευρώ μέσω ΣΔΙΤ για ανακαίνιση και κατασκευή φοιτητικών εστιών.

Μάχη στη Βουλή

Το νομοσχέδιο για τα μη κρατικά Πανεπιστήμια έχει δημιουργήσει, πριν ακόμα εισαχθεί για συζήτηση στη Βουλή, αντιδράσεις, ακόμα και εσωκομματικούς κραδασμούς. Σήμερα ξεκινά στην Ολομέλεια της Βουλής η συζήτηση και το κλίμα αναμένεται θερμό, καθώς η αντιπολίτευση εγείρει θέματα αντισυνταγματικότητας, με την κυβέρνηση να απαντά ότι πρόκειται για μία ιστορική μεταρρύθμιση.

Στην αρμόδια επιτροπή το νομοσχέδιο ψηφίστηκε μόνο από την κυβερνητική πλειοψηφία, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, από διαφορετικές αφετηρίες να καταψηφίζουν.

Με το «καλημέρα» της συζήτησης στην Ολομέλεια κατατέθηκαν στη Βουλή από τέσσερα κόμματα ενστάσεις αντισυνταγματικότητας.

Τα αιτήματα κατατέθηκαν ήδη στο προεδρείο από τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ, την Ελληνική Λύση και τη Νίκη, ενώ ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, επανέλαβε από την Ολομέλεια το κάλεσμα του προέδρου της ΚΟ της Νέας Αριστεράς, Αλέξη Χαρίτση προς το ΠΑΣΟΚ, το Κ.Ε. την Πλεύση Ελευθερίας να καταθέσουν από κοινή πρόταση δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, η συγκέντρωση 50 υπογραφών για την κατάθεση της πρότασης δυσπιστίας.

Τα κόμματα της Αντιπολίτευσης καταλογίζουν στην κυβέρνηση «συνταγματικές ακροβασίες» στο νομοσχέδιο για τα μη κρατικά πανεπιστήμια καθώς υποστηρίζουν ότι παραδίδεται το άρθρο 16 του Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο «η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. », τα οποία «τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους».

Οι προτάσεις θα συζητηθούν αμέσως μετά την ολοκλήρωση των ομιλιών των εισηγητών και ειδικών αγορητών των κομμάτων επί του νομοσχεδίου.

Η τακτική των κομμάτων

Η κυβερνητική τακτική θα εστιάσει κυρίως στην στάση του ΠΑΣΟΚ και του πρόεδρου του κόμματος, ο οποίος σύμφωνα με την κυβερνητική πλευρά έκανε πλήρη μεταστροφή από το «δε θα σταθούμε εμπόδιο στην ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων» στο απόλυτο «όχι». Το νομοσχέδιο έχει προκαλέσει αναταράξεις εντός του ΠΑΣΟΚ καθώς ο πρόεδρος του έκανε λόγο για κομματική πειθαρχία. Η απόφαση αυτή δεν έγινε αδιαμαρτύρητα δεκτή από τους βουλευτές. Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος και Νάντια Γιαννακοπούλου αντέδρασαν έντονα στην συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος.

«Δεν μας φώναξες να σου πούμε την άποψή μας όσοι σπουδάσαμε έξω ή έχουμε τα παιδιά μας έξω, όπως μας είχες πει», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Κωνσταντινόπουλος δίνοντας τον τόνο του εσωκομματικού «αντάρτικου». «Τι προτείνεις δηλαδή;», τον ρώτησε ο κ. Ανδρουλάκης. Οι διαφωνούντες έκαναν λόγο για μεταστροφή από τη θέση που είχε εκφράσει πριν από χρόνια ο τότε πρόεδρος του κόμματος, Γιώργος Παπανδρέου. Η ανοιχτή αντιπαράθεση δεν φαίνεται να έλαβε τέλος και όλοι αναμένουν την ώρα της ψηφοφορίας, που θα είναι κρίσιμη για την ενότητα του κόμματος

Στον ΣΥΡΙΖΑ, παρά το πολεμικό κλίμα που επικρατεί στο κόμμα τις τελευταίες εβδομάδες δε φαίνεται ότι θα υπάρξουν διαρροές στην αρνητική ψήφο, που αποτελεί και πάγια θέση του κόμματος. Αυτή η συμπαγής στάση είναι ενδεχομένως κάτι που έχει ανάγκη η προεδρία Κασσελάκη για να αποδείξει, έστω και δια της τεθλασμένης, ότι η ενότητα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας είναι αραγής

Η ψήφισή του θα γίνει την Παρασκευή, ενώ αναμένονται με ενδιαφέρον οι παρεμβάσεις του πρωθυπουργού και των αρχηγών των κομμάτων.

Τι αλλάζει

Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο, σε ό,τι αφορά την αδειοδότηση, τη λειτουργία αλλά και τον τρόπο εισαγωγής φοιτητών σε αυτά τα ιδρύματα αλλάζουν τα εξής:

• Οι φοιτητές αυτών των ιδρυμάτων θα πρέπει να είναι κάτοχοι διεθνούς απολυτηρίου (International Baccalaureate-IB) ή να έχουν δώσει Πανελλαδικές Εξετάσεις και να έχουν πιάσει την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) του επιστημονικού πεδίου στο οποίο θέλουν να σπουδάσουν. Αυτό σημαίνει ότι συγκριτικά με τις βάσεις εισαγωγής των περιζήτητων σχολών και τμημάτων των δημοσίων ΑΕΙ, ο πήχης μπαίνει αρκετά χαμηλότερα. Για παράδειγμα, εάν κάποιος ήθελε να εισαχθεί σε μη κρατικό ΑΕΙ θα έπρεπε να έχει συγκεντρώσει 9,420 μόρια για τις σχολές ανθρωπιστικών επιστημών, 9,870 μόρια για τις σχολές θετικών επιστημών, 9,310 για τις σχολές επιστημών υγείας και 8,340 για τις σχολές οικονομίας και διοίκησης. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να σπουδάσει σε μια περιζήτητη σχολή, όπως για παράδειγμα ιατρική ή ηλεκτρονικών υπολογιστών ή νομική, με μέση επίδοση στις Πανελλαδικές 10, 11 ή 12. Την ίδια ώρα, η βάση εισαγωγής στις αντίστοιχες σχολές και τμήματα των δημοσίων ΑΕΙ είναι και θα είναι πολύ υψηλότερη. Βέβαια, ο κ. Πιερρακάκης είπε ότι πρόκειται για ένα «ελάχιστο όριο» και ότι η ΕΘΑΑΕ - Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης θα θέτει τα δικά της κλιμακούμενα κριτήρια, «όπως επίσης μπορεί να έχει θέσει αυστηρά κριτήρια εισαγωγής και το μη κερδοσκοπικό ΑΕΙ».
• Τα Μη Κρατικά Πανεπιστήμια, θα δημιουργούνται με απόφαση του υπουργού Παιδείας, κατόπιν έγκρισης της Εθνικής Αρχής Ανώτατης εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) και γνώμης του ΕΟΠΠΕΠ (Εθνικός οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού), ενώ οι παρεχόμενοι τίτλοι σπουδών θα φέρουν την σφραγίδα του υπουργείου και θα αναγνωρίζονται αυτομάτως από τον ΔΟΑΤΑΠ (Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης).
• Η συμμετοχή του μητρικού ιδρύματος ορίζεται είτε με απευθείας συμμετοχή του επί του κεφαλαίου ίδρυσης είτε μαζί με άλλα νομικά ή φυσικά πρόσωπα μέσω συμφωνιών ακαδημαϊκής συνεργασίας που θεμελιώνουν τη σχέση εποπτείας επί του παραρτήματός του.
• Η αίτηση αδειοδότησης θα αξιολογείται από την ΕΘΑΑΕ. Στον φάκελο της αίτησης θα πρέπει να αναφέρεται το ύψος των διδάκτρων καθώς και κατάλογος των διδασκόντων με πιστοποιητικά των ακαδημαϊκών και επαγγελματικών προσόντων τους.
• Θα πρέπει να διεξάγεται συστηματικά έρευνα, με υποχρεωτική διοχέτευση πόρων σε αυτήν.
• Κάθε Μη Κρατικό Πανεπιστήμιο θα πρέπει να διαθέτει ένα αυτοτελές κτίριο ή κτιριακό συγκρότημα αποκλειστικής χρήσης, σύγχρονη βιβλιοθήκη, υλικοτεχνικό εξοπλισμό και εργαστήρια ανάλογα με τις ειδικότητες που θα παρέχει.
• Το κάθε ένα από αυτά τα ιδρύματα θα πρέπει να καταθέσουν εγγυητικές επιστολές 500.000 ευρώ για κάθε μια σχολή (τουλάχιστον τρεις σχολές) και παράβολο επιπλέον 500.000 ευρώ για τη χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας.
• Οι καθηγητές των δημοσίων ΑΕΙ δεν θα μπορούν να διδάσκουν ταυτόχρονα και σε μη κρατικό.