Φίλης: Αναβάθμιση Αλεξανδρούπολης και πιθανά «ανταλλάγματα» από ΗΠΑ, πίσω από την επίσκεψη Ζελένσκι

Μπορεί ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι να εξασφάλισε συμφωνία για την εκπαίδευση των ουκρανών πιλότων στα F-16 από έλληνες ιπτάμενους, και να προμηνύεται και ενδεχόμενη νέα αποστολή αμυντικού εξοπλισμού, η Αθήνα όμως - σύμφωνα με τον κ. Φίλη - προσδοκά εξαργύρωση, σε σχέση με τις ΗΠΑ αλλά και περαιτέρω γεωπολιτική ανάδειξη της Αλεξανδρούπολης, όχι μόνο στον τομέα της ενέργειας και της οικονομίας, και την αναβάθμισή της σε ένα σημαντικό κρίκο στην εναλλακτική οδό μεταφοράς των ουκρανικών σιτηρών προς Ευρώπη και Αφρική.

Όπως εξηγεί ο καθηγητής, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει περάσει σε μια νέα φάση με το Κίεβο να έχει βγει στην αντεπίθεση, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία και τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι να αναζητά στήριξη και σύσφιξη συμμαχιών περιοδεύοντας στις ευρωπαϊκές χώρες, κατά προτίμηση σε όσες έχουν ταχθεί στο πλευρό του Κιέβου χωρίς αστερίσκους, όπως η Ελλάδα.

Την ίδια στιγμή, συνεχίζει ο κ.Φίλης, και μπροστά στη στασιμότητα που παρατηρείται στο μέτωπο των πολεμικών επιχειρήσεων, πληθαίνουν οι φωνές στη Δύση που αναρωτιούνται για την έκβαση αυτού του πολέμου. Εάν είναι τελικά ατελέσφορο το να στηρίζεται η Ουκρανία σε βάρος μίας χώρας (Ρωσία) η οποία είναι αρκετά υπέρτερη σε διάφορα επίπεδα και – το σημαντικότερο – για τον αντίκτυπο στις ευρωπαϊκές οικονομίες, καθώς δεν διαφαίνεται μια καθαρή λύση στον ορίζοντα.

Ήδη η περσινή κρίση στη ενέργεια άφησε έντονο το αποτύπωμα τόσο στους οικονομικούς δείκτες όσο και στις κοινωνίες και ήδη εκφράζονται ανησυχίες εάν η θετική έκβαση με τη μείωση των τιμών είναι κάτι πρόσκαιρο οπότε και βρεθούμε ξαφνικά πάλι μπροστά σε πολύ υψηλές τιμές.

Όπως εκτιμά ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών υποθέσεων, έντονη ανησυχία προκαλεί ο αντίκτυπος του πολέμου στην αύξηση των τιμών γενικότερα, ενώ η διαφαινόμενη επισιτιστική κρίση - λόγω της αποχώρησης της Μόσχας από τη Συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας για τα σιτηρά – απειλεί τις φτωχότερες χώρες της Αφρικής αλλά επίσης προκαλεί τριγμούς στις ανεπτυγμένες οικονομίες της Δύσης.

Μέσα σε αυτό το γεωπολιτικό πλαίσιο ο κ. Φίλης σχολιάζει: «Η Αθήνα βγήκε από την αρχή σχετικά προωθημένα και σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες υπέρ του Κιέβου και αποζητά ενεργότερη εμπλοκή στην διευθέτηση της συμπλοκής στην Ουκρανία.

Μετά τη χθεσινή συνάντηση είναι ακόμη πιο προωθημένη εν συγκρίσει όχι μόνο με τις ευρωπαϊκές αλλά και με τις ΝΑΤΟΪκές χώρες. Η στήριξή της προς την Ουκρανία με την εκπαίδευση των πιλότων F-16 και πιθανότατα με νέα συστήματα, αμυντικά, δείχνει - αν μη τι άλλο - ότι η Ελλάδα θέλει να έχει μία ενεργότερη εμπλοκή στο ουκρανικό μέτωπο η οποία –κατά την άποψή μου – βρίσκει την εξήγησή της και στο γεγονός ότι προφανώς, πέρα από το ότι στηρίζουμε την Ουκρανία από θέση αρχής – ένας επιθετικός, αναθεωρητικός γείτονας, αλαζονικός, απέναντι σε μία μικρότερη χώρα προσπαθεί να αλλάξει το στάτους κβο με μία εισβολή και με διάφορα επιχειρήματα τα οποία δε στέκουν νομικά και προφανώς θα θέλαμε το αποτέλεσμα να είναι αρνητικό για τη Ρωσία για να μην υπάρχουν σκέψεις ότι μπορεί τελικά ο αναθεωρητισμός να δικαιωθεί - υπάρχει και η διάσταση της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας».

Ο ρόλος της Αλεξανδρούπολης

Αναλύοντας τον συσχετισμόμε τις ΗΠΑ ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεωνεξηγεί: «Η Ελλάδα προσδοκά (ίσως να έχει λάβει κάποιες διαβεβαιώσεις;) ότι θα εξαργυρωθεί σε άλλα πεδία της πολιτικής της σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και βέβαια στην ανάδειξη του ρόλου της Αλεξανδρούπολης ως μίας πολύ σημαντικής περιοχής, όχι μόνο για λόγους ενεργειακούς, εμπορικούς, οικονομικούς, ούτε για λόγους επιχειρησιακούς που σχετίζονται με την εναλλακτική απέναντι στα στενά για τους συμμάχους σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, άρα και την Ουκρανία».

«Απ’ ότι φαίνεται η πρόθεση της Αθήνας είναι να αναβαθμιστεί η Αλεξανδρούπολη σε μία περιοχή που θα μπορούσε να παίξει ένα ρόλο στην απελευθέρωση της αποστολής σιτηρών από τη Μαύρη Θάλασσα προς την Ευρώπη και την Αφρική» καταλήγει ο κ. Φίλης υπενθυμίζοντας: «Μέχρι πριν ενάμισι μήνα υπήρχε η Συμφωνία ανάμεσα σε ΟΗΕ, Ρωσία, Τουρκία και Ουκρανία ολοκληρώθηκε πρόσφατα και δεν έχε ανανεωθεί. Η Τουρκία αναζητεί ακόμα και σήμερα τρόπους για να μπορέσει να την επαναφέρει, καθώς καταλαβαίνει ότι θα έχει πολλαπλά οφέλη».

* Ο κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων, καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και αναλυτής διεθνών θεμάτων.