Η ενισχυμένη αναλογική και όλα τα σενάρια στο δρόμο προς τις δεύτερες κάλπες

Ο κ. Κουστένης ανέφερε πως στο παρελθόν, σε ανάλογα παραδείγματα επαναλαμβανόμενων εκλογών, όπως το 1989, όπου διεξήχθησαν τρεις εκλογικές αναμετρήσεις ή το 2012, που διεξήχθησαν δύο, η επανάληψη των εκλογών γινόταν με το ίδιο εκλογικό σύστημα.

Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά της ενισχυμένης αναλογικής;

«Για τις επόμενες εκλογές το μπόνους πλειοψηφίας επανέρχεται. Τυπικά, μάλιστα, επανέρχεται σε μια μορφή κλιμακωτού μεγέθους, δεν είναι δηλαδή σταθερό όπως παλαιότερα, ίσο με 40 ή 50 έδρες».

Επιπλέον, σημειώνει: «το κλιμακωτό μπόνους κυμαίνεται από 20 έως 50 έδρες και εξαρτάται από το ποσοστό του πρώτου κόμματος, το οποίο για κάθε μισή μονάδα που λαμβάνει πάνω από 25% στο ποσοστό του, παίρνει το μπόνους των 20 εδρών αυξανόμενο κατά μία έδρα. Εν τέλει, φτάνει τις 50 έδρες όταν υπερβεί το 40%».

Κοντά στις 50 έδρες το μπόνους, ακόμα και με μικρή υποχώρηση της ΝΔ

Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο κ. Κουστένης, το εκλογικό αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου, που ανέδειξε τη Νέα Δημοκρατία πρώτο κόμμα με ποσοστό μεγαλύτερο του 40%, στην πράξη τείνει να απενεργοποιήσει τη λειτουργία του κλιμακωτού μεγέθους.

«Δηλαδή, υπερβαίνοντας το 40%, εκ των πραγμάτων διαμορφώνει το μπόνους των εδρών στα ανώτερα επίπεδα τιμών του, δηλαδή ακριβώς στις 50 έδρες, όπως συνέβαινε με τον προηγούμενο εκλογικό νόμο» υπογραμμίζει.

Υπ’ αυτή την έννοια, συμπληρώνει πως «πιθανότατα πηγαίνουμε για ένα μπόνους των 50 εδρών ή έστω μίας πολύ υψηλής, κοντά σε αυτό, τιμής, σε περίπτωση που τα ποσοστά της ΝΔ εμφανίσουν ακόμα και μία πολύ μικρή υποχώρηση».

Πώς διαμορφώνονται οι έδρες εάν επαναληφθούν τα ίδια αποτελέσματα;

Επιπλέον, ερωτώμενος στο πως διαμορφώνονται οι έδρες εάν επαναληφθούν τα αποτελέσματα των πρώτων εκλογών, ο διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, απαντά:

«Εάν είχαμε πλήρη επανάληψη του σημερινού αποτελέσματος με το καινούριο εκλογικό σύστημα, η Νέα Δημοκρατία θα λάμβανε 171 έδρες αντί των 146 που έλαβε τώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ 60 αντί για 71, το ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ 34 έδρες αντί 41, το ΚΚΕ 22 αντί 26 και η Ελληνική Λύση 13 αντί για 16».

Πόσο πιθανό είναι τα κόμματα να λάβουν τα ίδια ποσοστά;

Αναφορικά με το πόσο ρεαλιστικό είναι το ενδεχόμενο τα κόμματα να λάβουν τα ίδια ποσοστά και στις δεύτερες κάλπες σχολιάζει πως «Είναι εξαιρετικά απίθανο. Το πιθανότερο σενάριο λέει, ότι το ποσοστό των κομμάτων εκτός Βουλής θα συρρικνωθεί, είτε διότι θα περιοριστεί η συνολική δύναμή τους, είτε διότι κάποια από αυτά ενδέχεται να περάσουν το 3% και να εισέλθουν στη Βουλή».

Σε μια τέτοια περίπτωση, θα επηρεαστεί σαφώς η εκπροσώπηση των πέντε κομμάτων του σημερινού Κοινοβουλίου.

Πού οφείλεται ο μεγάλος αριθμός εδρών της ΝΔ με την απλή αναλογική;

Το ποσοστό του 40,79% που έλαβε η Νέα Δημοκρατία της προσέφερε μια εξαιρετικά υψηλή εκπροσώπηση 146 εδρών, η οποία «κόντεψε να την οδηγήσει στην αυτοδυναμία, ακόμα και με την απλή αναλογική. Θα την είχε δε κερδίσει με ένα λίγο μεγαλύτερο ποσοστό, κοντά στο 42 -42,5%».

Μάλιστα, προσθέτει πως «Η εξαιρετικά υψηλή αυτή κοινοβουλευτική εκπροσώπηση δεν οφείλεται μόνο στο σαφώς δικό της μεγάλο ποσοστό, αλλά και στο 16% που αθροιστικά έλαβαν τα κόμματα που έμειναν εκτός Βουλής».

«Ανάλογες τιμές σε βουλευτικές εκλογές είχαμε δει μόνο τον Μάιο του 2012, που είχαν φτάσει στο 19%. Συνήθως τέτοια ποσοστά είθισται να καταγράφονται μόνο σε Ευρωεκλογές, όπως το 2014 και το 2019 (17% και 21% αντίστοιχα)» σημειώνει ο κ. Κουστένης.

«Παράθυρο ευκαιρίας» για τα μικρά κόμματα

Σχετικά με τα μικρά κόμματα, ο κ. Κουστένης σημειώνει ότι «πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι το μπόνους πλειοψηφίας ακόμη και σε αυτή την πιο ακραία του εκδοχή των 50 εδρών, είναι ένα μεικτό σύστημα, δηλαδή απολύτως πλειοψηφικό σε ότι αφορά την απόδοση του μπόνους, όμως είναι απολύτως αναλογικό ως προς την κατανομή των υπόλοιπων 250 εδρών του Κοινοβουλίου. Άρα, μπορεί ο πλειοψηφικός χαρακτήρας να κυριαρχεί ως προς την ενίσχυση του πρώτου κόμματος και να επικάθεται της συνολικής λειτουργίας του εκλογικού συστήματος, αλλά και ο αναλογικός χαρακτήρας είναι αρκετά ισχυρός, καθώς εξασφαλίζει σε όλα τα κόμματα ένα βαθμό εκπροσώπησης συνήθως, ανώτερο του 85% ή και παραπάνω, του ποσοστού που λαμβάνουν σε ψήφους».

Σε αυτή τη βάση, εξηγεί πως «γι’ αυτό και παρά την έντονα πλειοψηφική λειτουργία του εκλογικού συστήματος, η ισχυρή εκπροσώπηση που εξασφαλίζει στα μικρά κόμματα, μπορεί κάλλιστα, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν να αποτελέσει «παράθυρο ευκαιρίας» ειδικά για νέα κόμματα που μπορούν να διεκδικήσουν την είσοδό τους στη Βουλή».

Το σενάριο των 180 εδρών - Το ποσοστό που χρειάζεται η ΝΔ

Ταυτόχρονα, ο κ. Κουστένης αναφέρθηκε και στο σενάριο της συγκέντρωσης των 180 εδρών από τη ΝΔ, γεγονός που θα της έδινε τη δυνατότητα να αλλάξει ακόμη και το Σύνταγμα.

Συγκεκριμένα, εξήγησε: «Με 16% εκτός Βουλής, η Νέα Δημοκρατία με το 41% των ψήφων που έλαβε, κατέληξε να λαμβάνει 146 έδρες με το σύστημα της απλής αναλογικής. Αν μάλιστα πήγαινε λίγο πιο ψηλά, στο 42%- 42,5%, θα είχε εξασφαλίσει την αυτοδυναμία ακόμη και με το παρόν αναλογικό εκλογικό σύστημα».

Συμπλήρωσε δε, πως «αναφέραμε προηγουμένως ότι, η πλήρης επανάληψη του παρόντος αποτελέσματος θα της έδινε 171 έδρες, γεγονός που ώθησε ορισμένους να θέσουν τον στόχο για τις επόμενες εκλογές στις 180 έδρες. Ωστόσο, αν υποθέσουμε ότι θα έχουμε έναν συνολικό περιορισμό των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής, σε επίπεδα της τάξης του 8%-10%, το σημερινό ποσοστό της ΝΔ θα της εξασφάλιζε 161-163 έδρες. Για να φτάσει, λοιπόν, στις 180 θα έπρεπε να λάβει ένα πολύ ανώτερο ποσοστό της τάξης του 47%-48%. Το οποίο εκ των πραγμάτων φαίνεται ανέφικτο, σχεδόν αδύνατο».

Καταλήγοντας: «Άρα, υπό φυσιολογικές συνθήκες ο στόχος των 180 εδρών φαίνεται ανεδαφικός».

Επεσήμανε, δε, τον κίνδυνο που ενέχει το ενδεχόμενο κάποιοι να προεξοφλήσουν το αποτέλεσμα, γεγονός το οποίο «μπορεί να έχει την ακριβώς αντίθετη λειτουργία, δηλαδή, μπορεί να φτάσει μέχρι και σε μείωση των ποσοστών της Νέας Δημοκρατίας και σε μία τέτοια περίπτωση, μπορεί μια αυτοδυναμία που αυτή τη στιγμή για τους περιοσσότερους θεωρείται βέβαιη, να καταλήξει έως και οριακή. Εάν τα ποσοστά της υποθέσουμε ότι παρουσιάσουν μία υποχώρηση έως και το 38%- 39%, με ένα υποθετικό ποσοστό των κομμάτων εκτός Βουλής στο 8% - 10%, η ΝΔ μπορεί να λάβει από 151 έως 157 έδρες, λιγότερες δηλαδή από τις 158 που είχε στην προηγούμενη βουλή».

Σε ποιες εκλογικές περιφέρειες μπορεί η ΝΔ να λάβει όλες τις έδρες;

Ένα ακόμη ερώτημα που προκύπτει σχετικά με το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής είναι πόσες έδρες μπορεί να πάρει το πρώτο σε ψήφους κόμμα στις περιφέρειες.

Σε αυτό, ο κ. Κουστένης, απαντά πως με την εναλλαγή του εκλογικού νόμου από την αναλογική στο μπόνους, οι έδρες των μικρότερων κομμάτων θα μειωθούν.

«Εντούτοις, αυτό αναμένεται να αυξήσει την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση της ΝΔ κυρίως στις μεσαίου μεγέθους εκλογικές περιφέρειες, δηλαδή τετραεδρικές και πενταεδρικές» σημειώνει.

«Ειδικά σε κάποιες τετραεδρικές μπορεί να λάβει ακόμα και το σύνολο των εδρών, όπως πχ. στην Ημαθία, στην Καβάλα ή στις Κυκλάδες». Από την άλλη πλευρά, η είσοδος επιπλέον κομμάτων στην αμέσως επόμενη βουλή «θα της στερήσει την ίδια στιγμή έδρες από τις μεγάλες περιφέρειες των αστικών κέντρων της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, που έχουν από 10 και παραπάνω έδρες».

«Ξαναμοιράζεται η τράπουλα» των βουλευτών

Η «παρενέργεια» αυτή θα οδηγήσει, αναγκαστικά, στην ανακατανομή, ακόμη και της κοινοβουλευτικής ομάδας, όπως προέκυψε από τις πρόσφατες εκλογές.

Πιο αναλυτικά, ο κ. Κουστένης τονίζει πως «με βάση την ιδιοτυπία των προσεχών εκλογών, που θα διεξαχθούν με λίστα και όχι σταυρό προτίμησης, αυτό σημαίνει πως είναι εκλογές που, τουλάχιστον στην περίπτωση Νέας Δημοκρατίας αφορούν σε επίπεδο στενά πολιτικού προσωπικού τους επιλαχόντες βουλευτές των μεσαίων περιφερειών που τώρα αναμένουν να εκλεγούν, αφορά, ωστόσο και τους βουλευτές της πρόσφατης αναμέτρησης στις μεγάλες αστικές περιφέρειες οι οποίοι ενδέχεται να μείνουν εκτός Βουλής».

Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψη, τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι οι εξελίξεις που αφορούν στις δεύτερες κάλπες, εξακολουθούν να είναι δυναμικές, ακόμη και εάν η «πρωτιά» της Νέας Δημοκρατίας θεωρείται σίγουρη.