Τουρκικές εκλογές: Σε διπλωματική και επιχειρησιακή ετοιμότητα η Αθήνα

Δεν θα ήταν υπερβολή να χαρακτηρίσει κανείς τις προεδρικές εκλογές της Τουρκίας ως το σημαντικότερο διεθνές γεγονός μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Το αποτέλεσμα θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον της γειτονικής χώρας, όπως και της ευρύτερης περιοχής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Για την Τουρκία, το αποτέλεσμα μπορεί να σημάνει επιστροφή της χώρας στο κράτος δικαίου και τη δημοκρατία ή την πλήρη εκτροπή από αυτό και την επιβολή ενός αυταρχικού συστήματος διακυβέρνησης.

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, το διακύβευμα είναι κυρίως η επιστροφή της Τουρκίας στο δυτικό στρατόπεδο και η προσπάθεια επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών, όπως άλλωστε άφησε να εννοηθεί ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα κατά τις πρόσφατες δηλώσεις του στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.

Για την Ελλάδα πάντως, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, η επόμενη ημέρα με την Τουρκία παραμένει μια δύσκολη εξίσωση με πολλές και απρόβλεπτες παραμέτρους ενώ αυτό που ανησυχεί κυρίως την Αθήνα είναι το ενδεχόμενο ακραίας πόλωσης στη γείτονα και η πυροδότηση εντάσεων που μπορεί να εξαχθούν προς την ελληνική πλευρά.

Τα F-16, οι S-400 και τα τουρκικά εξοπλιστικά προγράμματα

Ένα από τα πρώτα ζητήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο επόμενος πρόεδρος της Τουρκίας, είναι το αίτημα για αγορά και αναβάθμιση των F-16.

Μπορεί με το «όχι» της Άγκυρας στην αμερικανική πρόταση για αποστολή των S-400 στην Ουκρανία με αντάλλαγμα την επαναφορά της στα F-35 να έκλεισε και οριστικά την πόρτα στα αεροσκάφη 5^ης γενιάς, ωστόσο, τα F-16 είναι πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα για την Τουρκία απ’ ότι τα F-35.

Τα δημοφιλή αμερικανικά μαχητικά αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της τουρκικής αεροπορίας και η άρνηση του Κογκρέσου για την πώληση κιτ αναβάθμισης ή νέων αεροσκαφών απειλεί να καταστήσει τα τουρκικά F-16 ξεπερασμένα και τελικά να καθηλώσει ολόκληρο τον στόλο.

Βεβαίως, επειδή ο ρόλος της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ είναι εξόχως σημαντικός λόγω της γεωγραφικής της θέσης, οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να κρατούν τα μαχητικά της στον αέρα αλλά με το σταγονόμετρο, δίνοντας ξεκάθαρο πλεονέκτημα ισχύος στην Ελλάδα η οποία διαθέτει νεότερης τεχνολογίας μαχητικά και ετοιμάζεται να μπει στο κλαμπ των F-35.

Η εικόνα αυτή μπορεί να αλλάξει με την επικράτηση του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Ο υποψήφιος της ενωμένης τουρκικής αντιπολίτευσης θεωρείται πως είναι το κλειδί για την αποκατάσταση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων.

Καλά ενημερωμένες πηγές, επισημαίνουν ότι το τελευταίο διάστημα η Ουάσιγκτον φροντίζει να στέλνει τα κατάλληλα μηνύματα για να «γλυκάνει» την Άγκυρα επιστρέφοντας στην πολιτική των ίσων αποστάσεων όσων αφορά στα ελληνοτουρκικά αλλά και με την αποδέσμευση του περιορισμένου πακέτου αναβάθμισης των επικοινωνιών των τουρκικών F-16.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, και η «καθυστέρηση» στην άφιξη της επιστολής αποδοχής του ελληνικού αιτήματος για τα F-35.

Η επόμενη ημέρα στα ελληνοτουρκικά

Η Αθήνα, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος στις τουρκικές κάλπες, επιθυμεί να συνεχιστεί το κλίμα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που ξεκίνησε μετά τους σεισμούς της 6^ης Φεβρουαρίου.

Είναι σαφές όμως, ότι η επόμενη ημέρα των σχέσεων της Αθήνας με την Άγκυρα περνάει μέσα από τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να ενθαρρύνουν παρασκηνιακά την επανέναρξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου πάνω σε θέματα χαμηλού πολιτικού «ρίσκου», κυρίως γύρω από τη συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, της οικονομίας και του τουρισμού. Εντός αυτής της συνθήκης, η ελληνική διπλωματία επιχειρεί να εκμεταλλευτεί το παράθυρο ευκαιρίας που ανοίγεται, όσο αυτό κρατήσει, για να δώσει τις απαραίτητες ανάσες στο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και να ανασυντάξει τις δυνάμεις της.

Ωστόσο, η επικράτηση θετικού κλίματος στα ελληνοτουρκικά μοιάζει περισσότερο με ευσεβή πόθο παρά με ρεαλιστικό σενάριο.

Ακόμα κι αν οι παραβιάσεις, οι υπερπτήσεις και τα θαλάσσια περιστατικά αργήσουν να επιστρέψουν στα προ σεισμού επίπεδα, η πολεμική ρητορική δια στόματος αμφότερων των υποψηφίων επαναφέρει ακόμη και τους πιο αισιόδοξους στη σκληρή πραγματικότητα των ελληνοτουρκικών.

Όπως επισημαίνουν έμπειροι αναλυτές, οι άξονες της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας θα παραμείνουν οι ίδιοι ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι ένα από τα δυνατά προεκλογικά χαρτιά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενώ ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου αναφέρεται σχεδόν σε κάθε ομιλία του στην αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου.

Η Αθήνα πάντως, ετοιμάζεται για όλα τα σενάρια, παραμένοντας σε διπλωματική και επιχειρησιακή ετοιμότητα αλλά και στενό συντονισμό με την Ουάσιγκτον, τις Βρυξέλλες και το Παρίσι, μηδενίζοντας τα περιθώρια αιφνιδιασμού ό,τι κι αν ξημερώσει τη 15^η Μαΐου.