Σύνοδος Κορυφής ΝΑΤΟ: Ο συμβιβασμός Ερντογάν, το «ράπισμα» από Μπάιντεν και τα μηνύματα Μητσοτάκη

Ειδικότερα, ξεκάθαρο μήνυμα για τον τερματισμό των προκλήσεων στο Αιγαίο έστειλε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν στον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν κατά τη συνάντηση (70 λεπτών) που είχαν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη.

Σύμφωνα με την ενημέρωση του Λευκού Οίκου για το τετ-α-τετ των δυο ηγετών, υπήρξε αναφορά και στην κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο Αιγαίο, αλλά και στη Συρία.

«Μίλησαν για τη σημασία της διατήρησης της σταθερότητας στο Αιγαίο και τη Συρία», αναφέρει χαρακτηριστικά η Ουάσιγκτον στην ενημέρωση για τη συνομιλία των προέδρων ΗΠΑ και Τουρκίας.

Συγκεκριμένα, μετά το πέρας της συνάντησης, ο Λευκός Οίκος εξέδωσε την παρακάτω ανακοίνωση:

«Ο πρόεδρος Μπάιντεν καλωσόρισε την τριμερή συμφωνία της Τουρκίας με τη Φινλανδία και τη Σουηδία που ανοίγει τον δρόμο για τους Συμμάχους για την πρόσκλησή τους σε συμμετοχή στο ΝΑΤΟ. Οι ηγέτες συζήτησαν για τη διαρκή υποστήριξή τους στην Ουκρανία και την άμυνά της έναντι της ρωσικής επιθετικότητας, όπως και για τη σημασία να απομακρυνθούν τα ρωσικά εμπόδια για την εξαγωγή των ουκρανικών σιτηρών.

Επίσης, συζήτησαν για τη σημασία της διατήρησης της σταθερότητας στο Αιγαίο και τη Συρία. Ο πρόεδρος Μπάιντεν επανέλαβε την επιθυμία του να διατηρηθούν οι παραγωγικές διμερείς σχέσεις, και οι ηγέτες συμφώνησαν στη σημασία της διαρκούς στενής επικοινωνίας μεταξύ των κυβερνήσεων».

Παράλληλα, τη βαθιά ανησυχία του για τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο εξέφρασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην κατ’ιδίαν συνάντηση που είχε μαζί του στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ.

Όπως έγραψε ο Σαρλ Μισέλ στον προσωπικό λογαριασμό του στο twitter, οι διαφορές μπορούν να επιλυθούν μόνο ειρηνικά και με αποκλιμάκωση. Η διατήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας είναι ζωτικής σημασίας.

Πρόκειται για μια σαφή επισήμανση στην επιλογή του Ταγίπ Ερντογάν να μην συναντά τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Ακόμη και αν δεν συναντήθηκαν, όμως, ο πρωθυπουργός έστειλε μήνυμα στον Τούρκο πρόεδρο, σημειώνοντας ότι στο νέο δόγμα του ΝΑΤΟ «συμπεριλαμβάνεται η προστασία της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας, του Διεθνούς Δικαίου» δύο, δηλαδή, τομέων στα οποία η Τουρκία έχει επιχειρήσει με ένταση το τελευταίο διάστημα να προβάλει τις ανιστόρητες θέσεις της.

Παράλληλα ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε με νόημα «φωτογραφίζοντας την Τουρκία ότι στο ΝΑΤΟ «δεν χρειαζόμαστε καμία άλλη πηγή αστάθειας εντός της Συμμαχίας και πιστεύω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο αντιλαμβάνονται όλοι οι εταίροι μας».

Στο στρατηγικό δόγμα του ΝΑΤΟ θα περιλαμβάνεται, τέλος, και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων «ως το αξιακό πλαίσιο πάνω στο οποίο στηρίζεται η Συμμαχία μας», ένας τομέας στον οποίο η Τουρκία δεν επιδεικνύει και τις καλύτερες επιδόσεις.

Αναφερόμενος στην επίτευξη συμφωνίας για την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στη Συμμαχία, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε:

«Τελικά πρυτάνευσε η κοινή λογική για το καλό της συμμαχίας και ξεπεράστηκαν οι όποιες καιροσκοπικές και ωφελιμιστικές συμπεριφορές».

Το ζήτημα της συμφωνίας για την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ ήταν εκείνο που ο Ταγίπ Ερντογάν επιχείρησε να παρουσιάσει ως «νίκη». Ωστόσο, αν και οι εταίροι εμφανίστηκαν από ανακουφισμένοι έως ικανοποιημένοι για το γεγονός ότι ξεπέρασαν το «εμπόδιο» της Τουρκίας, η Αθήνα εκτιμά ότι επί της ουσίας η Άγκυρα δεν εξασφάλισε κάποιο ιδιαίτερο κέρδος.

Συγκεκριμένα, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι δεν υπάρχουν κέρδη για την Τουρκία, όπως η ίδια θέλει να τα παρουσιάζει, ούτε σε ό,τι αφορά την εξαγωγή οπλικών συστημάτων από Σουηδία-Φινλανδία, ούτε στην αντιμετώπιση της «τρομοκρατίας».

Επιπλέον, υπογραμμίζουν ότι «η συμφωνία κάνει καταρχήν ρητή αναφορά στην ιδρυτική συνθήκη του ΝΑΤΟ, η οποία τόσο στο προοίμιο, όσο και στο πρώτο άρθρο αναφέρεται στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και στην ειρηνική επίλυση των διαφορών, κάτι που οφείλει να πράξει η Τουρκία».

Πάντως, φαίνεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίζονται πιο πρόθυμες να ικανοποιήσουν το αίτημα της Τουρκίας για αναβάθμιση του στόλου μαχητικών αεροσκαφών F-16 που διαθέτει, αφότου η Άγκυρα απέσυρε το βέτο στο αίτημα της Φινλανδίας και της Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ.

Ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωναν λίγες ώρες νωρίτερα ότι ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεν διαπραγματεύτηκε με την Τουρκία ανταλλάγματα προκειμένου να καμφθεί η άρνησή της στην επέκταση του ΝΑΤΟ με την ένταξη των δύο χωρών της Βαλτικής. Παράλληλα, ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος των ΗΠΑ είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους αργά την Τρίτη ότι η Τουρκία δεν έθεσε το θέμα των F-16 κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τη Σουηδία και τη Φινλανδία.

Ωστόσο, η Σελέστ Γουαλάντερ, βοηθός υπουργός Άμυνας ήταν ξεκάθαρη:

«Οι ισχυρές αμυντικές δυνατότητες της Τουρκίας συμβάλλουν στις ισχυρές αμυντικές δυνατότητες του ΝΑΤΟ. Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ υποστηρίζει πλήρως τα σχέδια εκσυγχρονισμού του στόλου των F-16 της Τουρκίας».

Σε ό,τι αφορά τα εξοπλιστικά προγράμματα, πάντως, η Ελλάδα βρίσκεται ένα βήμα πιο μπροστά, καθώς όπως έγινε γνωστό υπεγράφη σήμερα, Τετάρτη, και μέσα στις επόμενες ώρες αναμένεται να σταλεί, το επίσημο αίτημα της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ για την προμήθεια F-35, κάτι για το οποίο είχε προϊδεάσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουάσινγκτον.

Kυβερνητικές πηγές από τη Μαδρίτη, όπου διεξάγεται η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, αναφέρουν ότι «είναι ζήτημα του υπουργείου 'Αμυνας και πρόκειται για μια διαδικασία που είναι δρομολογημένη εδώ και καιρό».

Όπως σημειώνουν, «πρόκειται για την υπογραφή και την αποστολή του Letter of Request (LoR) που είναι το πρώτο βήμα σε μια μακρά διαδικασία».

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η Ελλάδα ζητά να δεσμευτούν 20 αεροσκάφη F35, όπως είχε προαναγγείλει και ο πρωθυπουργός, και άλλα 20 υπό αίρεση.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, οι διαδικασίες θα επιταχυνθούν καθώς μέσα στις επόμενες ημέρες η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του Υπουργείου Άμυνας θα μεταβεί στις ΗΠΑ για να συζητήσουν το αίτημα αυτό.