Δημόσια σύγκρουση Δένδια - Τσαβούσογλου στην κοινή συνέντευξη Τύπου

^{Δημοσιεύτηκε: Πέμπτη, 15 Απριλίου 2021 19:01}

Γιάννης Μανδαλίδης, Ευαγγελία Μπίφη

Μία πρωτοφανής για τα διπλωματικά ειωθότα δημόσια αντιπαράθεση έλαβε χώρα κατά τις δηλώσεις από κοινού που έκαναν οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Νίκος Δένδιας και Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μετά τη συνάντηση που είχαν στην Αγκυρα.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών έθεσε, κατά τις δηλώσεις του, το σύνολο των τουρκικών προκλήσεων στον Τούρκο ομόλογό του. Η συνέχεια εκτυλίχθηκε σε μια εφ’ όλης της ύλης σκληρή αντιπαράθεση σε ολόκληρο το φάσμα των ελληνοτουρκικών.

Ο Τούρκος υπουργός έσπευσε, από την πλευρά του, να απαντήσει με σκληρό τρόπο στις δηλώσεις του Νίκου Δένδια, ο οποίος παρουσιάζοντας τις ελληνικές θέσεις ζήτησε από την Τουρκία σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου εκ μέρους της Τουρκίας.

Ο κ. Τσαβούσογλου έκανε λόγο για «παραβίαση των δικαιωμάτων της Τουρκίας» από την Ελλάδα στο Αιγαίο. Επέμεινε στην προηγούμενη δήλωσή του για τουρκική μειονότητα στη Θράκη, λέγοντας ότι καταπιέζονται τα δικαιώματα των μελών της, επειδή δεν αναγνωρίζονται ως «Τούρκοι», και κατηγόρησε την Ελλάδα για πρακτικές «push back» κατά των μεταναστών, «κατά 80.000 ψυχών» όπως χαρακτηριστικά είπε. «Αν εσείς εκφράζετε τέτοιου είδους προκλητικές δηλώσεις, είμαι αναγκασμένος να απαντήσω» δήλωσε.

Ανταπαντώντας, ο κ. Δένδιας είπε στον Τούρκο ομόλογό του, ότι η Άγκυρα έχει παραβιάσει τα δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο, υπενθυμίζοντας τις υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών πάνω από ελληνικό έδαφος στο Αιγαίο. Όσον δε αφορά στην μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη, επισήμανε ότι «αυτό λέει η Συνθήκη της Λωζάννης. Η Λωζάννη ισχύει αρέσει στην Τουρκία είτε όχι».

Απάντησε, επίσης, στο επίμονο αίτημα Τσαβούσογλου για συζήτηση των ελληνοτουρκικών σε διμερές μόνο επίπεδο, χωρίς την εμπλοκή «τρίτων μερών» -της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα είναι έτοιμη να προχωρήσει σε μία θετική ατζέντα με την Τουρκία, αυτό όμως δεν σημαίνει εγκατάλειψη του ευρωπαϊκού κεκτημένου, υπογράμμισε ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας. Υπενθύμισε ότι η Ελλάδα είναι μέλος της ΕΕ εδώ και 40 χρόνια και είναι περήφανη που συμμετέχει στο πιο επιτυχημένο παράδειγμα διεθνούς συνεργασίας στην ιστορία της ανθρωπότητας. «Η ΕΕ δεν είναι τρίτο μέρος είναι η οικογένεια μας» είπε με νόημα.

Το σημείο που πυροδοτήθηκε η ένταση ήταν η στιγμή κατά την οποία ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου πήρε για τρίτη φορά το λόγο για να θέσει θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου. Αν μιλήσουμε για τη Συνθήκη της Λωζάννης θα πρέπει να μιλήσουμε και για τη στρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου και για τη διαφορά της έκτασης 6-10 μιλίων μεταξύ των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου, είπε.

Η απάντηση που έδωσε ο κ. Δένδιας ήταν σε ανάλογο ύφος:

Υπογράμμισε ότι τα νησιά έχουν στρατό επειδή δέχονται απειλή από την Τουρκία και αυτό δεν είναι επιλογή της Ελλάδας. Είπε, μάλιστα, με δηκτικό ύφος ότι ο στρατός κοστίζει χρήματα και η Ελλάδα δεν επιθυμεί να ξοδεύει άδικα χρήματα -«απέναντι υπάρχουν αποβατικά σκάφη, εκτός και άλλαξε κάτι και πρέπει να ενημερωθούμε για αυτό». Όσον αφορά τη διαφορά 6-10 μιλίων, ανέφερε ότι η απόφαση ελήφθη από την Ελλάδα τη δεκαετία του 1930 και η Τουρκία αντέδρασε με διαφορά σχεδόν 50 ετών, μισού αιώνα.

Οι δηλώσεις Δένδια

Λαμβάνοντας αρχικά τον λόγο, ο Νίκος Δένδιας έκανε λόγο για εκτεταμένες συνομιλίες, «ανοιχτές και ειλικρινείς».

Μία ιδιαίτερη χρήσιμη συζήτηση επί θεμάτων που υπάρχουν προσεγγίσεις, αλλά και επί όσων υπάρχουν τριβές, επισήμανε ο κ. Δένδιας για να σημειώσει πως η διατήρηση διαύλων επικοινωνίας είναι απαραίτητη και πρωταρχικό μέλημα είναι η εδραίωση της συνύπαρξης στη βάση του Διεθνούς Δικαίου.

Ο ίδιος χαιρέτισε την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, των πολιτικών διαβουλεύσεων σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, καθώς και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Συζητήθηκαν οι διμερείς και περιφερειακές εξελίξεις, και συμφωνήσαμε με τον «φίλο Μεβλούτ» ότι υπάρχει πολύ σημαντικό περιθώριο για ενίσχυση σχέσεων, ανέφερε.

Ο κ. Δένδιας επισήμανε πως υποβλήθηκαν στην τουρκική πλευρά σειρά από προτάσεις για αναβίωση πρωτοβουλιών που έχουν αναληφθεί τις περασμένες δύο δεκαετίες· συμφωνήσαμε να δημιουργήσουμε από κοινού μία θετική ατζέντα οικονομικών θεμάτων προς προώθηση οικονομικής συνεργασίας για να αλλάξουμε το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ανέφερε.

Ακολούθως, αναφέρθηκε στη συνάντησή του την προηγούμενη ημέρα (Τετάρτη 14 Απριλίου) στην Κωνσταντινούπολη με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, όπου είχε τη δυνατότητα να συζητήσει θέματα που αφορούν στην ελληνική κοινότητα. Στο σημείο αυτό ο κ. Δένδιας τόνισε πως «για εμάς υπάρχει στην Ελλάδα μουσουλμανική μειονότητα, αυτό αναγνωρίζει η Συνθήκη της Λωζάννης, αυτή είναι η άποψη του ελληνικού κράτους».

Επίσης, είπε, «παρακάλεσα στις συζητήσεις μας να μην υπάρχουν προβολές ψεύδων ειδήσεων που δεν βοηθούν στο θετικό κλίμα που συμφωνήσαμε να προωθήσουμε».

Ως προς τα περιφερειακά θέματα και ειδικά την προσεχή Άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό, ο Ν.Δένδιας ανέφερε πως «ευελπιστούμε όλες οι πλευρές θα προσέλθουν με εποικοδομητικό πνεύμα» για να επαναλάβει πως μοναδική λύση αποδεκτή από το σύνολο της διεθνούς κοινότητας είναι η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία». Και υπογράμμισε την ανάγκη, στο πλαίσιο αναζήτησης λύσης του Κυπριακού, για αποχή από ενέργειες που παραβιάζουν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Στο «μέτωπο» των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, ο Νίκος Δένδιας επισήμανε πως η Ελλάδα υποστηρίζει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, εφόσον εκείνη το επιθυμεί. «Σαν γείτονες και οι δύο πλευρές έχουμε να κερδίσουμε πολλά. Πιστεύουμε, αλλά δεν είμαστε εμείς που θα το κρίνουμε, ότι ο τουρκικός λαός το επιθυμεί» είπε ο κ. Δένδιας, προσθέτοντας πως είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε θετικά ζητήματα, όπως η απελευθέρωση των θεωρήσεων (βίζα).

Ωστόσο, ξεκαθάρισε, πως υπάρχει ένας απαράβατος κανόνας: Ο σεβασμός στις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένου του ευρωπαϊκού κεκτημένου, και ο σεβασμός κυριαρχίας του συνόλου των κρατών-μελών της ΕΕ.

Στο σημείο αυτό έκανε αναφορά στη διττή προσέγγιση της ΕΕ έναντι της Τουρκίας, όπως αποτυπώθηκε και στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τονίζοντας ότι το ενδεχόμενο λήψης μέτρων υπάρχει πάντα στο τραπέζι της Ένωσης εάν υπάρξουν παραβιάσεις. Απευχόμαστε τις παράνομες ενέργειες με όλη μας καρδιά, είπε ο κ. Δένδιας.

Συνέχισε με αναφορά στην απειλή πολέμου εκ μέρους της Τουρκίας (casus belli) εφόσον η Ελλάδα ασκήσει τα δικαιώματά της, τονίζοντας πως η στάση αυτή αντίκειται στον Χάρτη του ΟΗΕ και δεν συνάδει ούτε με ΝΑΤΟϊκό συμμαχο, ούτε με σχέσεις καλής γειτονίας.

Η Τουρκία συνεχίζει να μην αποδέχεται τη σύμβαση για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, που είναι τμήμα ευρωπαϊκού κεκτημένου, είπε ο Νίκος Δένδιας και ανέφερε «ως δείγμα το γνωστό μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης που έχει καταδικαστεί από το Συμβούλιο και δεν συνάδει με το δίκαιο της Θάλασσας».

Για το μεταναστευτικό-προσφυγικό ο ίδιος επισήμανε, και «νομίζω συμφωνήσαμε» όπως είπε, ότι είναι ευρω-τουρκικό ζήτημα. Οι υποχρεώσεις της Τουρκίας απορρέουν από την Κοινή Δήλωση του 2016. «Ο φίλος μου Μεβλούτ, μού εξέφρασε την τουρκική επιθυμία υπογραφής μίας νέας συμφωνίας» είπε ο κ. Δένδιας για να προσθέσει, όμως, πως για όποια νέα συμφωνία πρέπει να υπάρχει η πρόθεση τερματισμού της εγκληματικής δράσης διακινητών μεταναστών -και στο σημείο αυτό αναφέρθηκε στην απόπειρα εργαλειοποίησης μεταναστών στον Έβρο το προηγούμενο διάστημα.

Ο κ. Δένδιας έκανε αναφορά στη μετατροπή της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας σε τζαμί, εκφράζοντας την ενόχλησή του.

Τέλος, μιλώντας για τις περιφερειακές προκλήσεις, και ειδικά για τη Συρία και τη Λιβύη, υπογράμμισε πως πρέπει να βοηθήσουν όλοι ώστε να λυθούν συνολικά οι μακροχρόνιες κρίσεις.

Είναι προς το συμφέρον και των δύο μας να συνεργαστούμε στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και αρχών καλής γειτονίας, και αυτή την άποψη ήλθα να εκφράσω στην Άγκυρα με την ελπίδα οι σχέσεις μας να πάνε μπροστά, επισήμανε.

«Δεν αγνοούμε την πραγματικότητα· έχουμε πολύ δρόμο, αλλά σήμερα μπορούμε να κάνουμε ένα βήμα» κατέληξε ο κ. Δένδιας πριν λάβει το λόγο ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου για να ακολουθήσει η «συγκρούση» σε ζωντανή μετάδοση.

Τσαβούσογλου: Όλα στο τραπέζι

Μετά τη συνάντηση που είχαν οι δύο υπουργοί, πρώτος έκανε δηλώσεις ενώπιον των δημοσιογράφων ο κ. Τσαβούσογλου. Τίποτα δεν προμήνυε τη σύγκρουση που θα ακολουθούσε.

Ο Τούρκος υπουργός είπε ότι οι προκλητικές δηλώσεις είναι αποφευκτέα πρακτική, κάνοντας τη διαπίστωση ότι υπάρχει διαφορά απόψεων στο ζήτημα του Αιγαίου.

Επισήμανε ότι η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι σημαντική για να επαναφέρει την πρόταση του προέδρου Ερντογάν για διεξαγωγή διεθνούς συνόδου για την Ανατολική Μεσόγειο.

Αναφέρθηκε και αυτός, όπως ο κ. Δένδιας, στην Πενταμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό που θα διεξαχθεί το προσεχές διάστημα, λέγοντας: «Πιστεύουμε οι συμμετέχουσες πλευρές να λάβουν μέρος με τον πλέον θετικό και εποικοδομητικό τρόπο».

Στις δηλώσεις του ο κ. Τσαβούσογλου είπε ότι συζητήθηκαν θέματα μειονοτήτων, κάνοντας λόγο για τουρκική μειονότητα στη Θράκη. Για την ελληνική μειονότητα στην Τουρκία είπε ότι ικανοποιήθηκαν αιτήματα από την πρώτη στιγμή.

Δήλωσε, επίσης, ότι κατά τη συνάντηση έγινε αξιολόγηση των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων, δίνοντας έμφαση στην επαναλειτουργία των χερσαίων συνοριακών διαβάσεων, οι οποίες παραμένουν κλειστές εξαιτίας των μέτρων κατά της πανδημίας.

Στη συνέχεια, έθεσε θέμα συνεργασίας στην αντιμετώπιση «τρομοκρατικών οργανώσεων», όπως είπε, αναφέροντας ονομαστικά τις οργανώσεις FETO (Γκιουλενιστές), DHKP-C και PKK.

Για την παράνομη μετανάστευση είπε ότι η αντιμετώπισή της πρέπει να γίνει με μια αντίληψη συνεργασίας και όχι ανταγωνισμού.

Τέλος, πρότεινε την τουρκική σύμπραξη για την προστασία οθωμανικών μνημείων στην Ελλάδα.

Η συνάντηση Δένδια - Ταβούσογλου ξεκίνησε τις 16:30, όπως είχε προγραμματιστεί, στο Προεδρικό Μέγαρο της Τουρκίας. Την κατ' ιδία συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών διαδέχτηκαν οι διευρυμένες συνομιλίες μεταξύ των δύο αντιπροσωπειών.

Νωρίτερα, λίγο μετά τις 15:00 το μεσημέρι λάμβανε χώρα η συνάντηση του Νίκου Δένδια με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο ίδιο κτιριακό συγκρότημα του Προεδρικού Μεγάρου, στην Άγκυρα.

PHOTO 1 / 5

Photo 1/5

Photo 2/5

Photo 3/5

Photo 4/5

Photo 5/5

Η συνάντηση με τον Ερντογάν ζητήθηκε από την τουρκική πλευρά, όπως έκαναν γνωστό διπλωματικές πηγές στην Αθήνα.

Στη συνάντηση, που διήρκεσε περίπου μία ώρα, ήταν παρών και ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Οι δύο πλευρές επρόκειτο να εξετάσουν ζητήματα διμερών σχέσεων, καθώς και περιφερειακά και διεθνή ζητήματα. Ειδικότερα, τις διμερείς σχέσεις, τόσο πολιτικές όσο και οικονομικές, καθώς και τις διεθνείς εξελίξεις με έμφαση στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του μεταναστευτικού-προσφυγικού, καθώς και τις περιφερειακές εξελίξεις με έμφαση στην Λιβύη και τη Συρία. Περαιτέρω, αναμένετο να συζητήσουν το Κυπριακό εν όψει της προσεχούς άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, στη Γενεύη.

Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Άγκυρα επρόκειτο να ολοκληρωθεί το βράδυ με την παράθεση προς τιμή του, από τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δείπνου καταλύσεως της νηστείας «ιφτάρ», λόγω της έναρξης του ιερού μήνα του Ραμαζανιού.

Τον κ. Δένδια συνόδευσαν στην Άγκυρα ο υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για την Οικονομική Διπλωματία, Κώστας Φραγκογιάννης, καθώς και η υπηρεσιακή ηγεσία του υπουργείου.