Έκθεση Μπορέλ για την Τουρκία: «Θετική μεν, αλλά...» λέει η Αθήνα

Κατά την παρέμβαση του στο Συμβούλιο, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, αναφέρθηκε ενδελεχώς στο περιεχόμενο της έκθεσης.

Όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, στα θετικά στοιχεία συγκαταλέγεται καταρχήν το γεγονός ότι η έκθεση, όπως είχε ζητήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του περασμένου Δεκεμβρίου κατόπιν παρέμβασης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, περιέχει μια διττή προσέγγιση: τόσο στοιχεία για μια ενδεχόμενη θετική ατζέντα, όσο και την προοπτική λήψης περιοριστικών μέτρων, τα οποία μάλιστα αναφέρονται ρητά και αναλυτικά.

Γίνεται ακόμη αναφορά στο γεγονός ότι τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να υιοθετηθούν, εφόσον η Τουρκία παραβιάσει το διεθνές δίκαιο και προκαλέσει ενέργειες που θα είχαν αρνητικές επιπτώσεις για τα συμφέροντα της ΕΕ και κρατών-μελών της.

Το ενδεχόμενο αυτό, όπως έχει τονίσει επανειλημμένα η ελληνική πλευρά, αποτελεί κίνητρο για την Τουρκία να επιστρέψει σε μια προοπτική συνεργασίας και να αποφευχθεί μια αρνητική δυναμική. Υπάρχει διάθεση να τονιστεί η ανάγκη μιας συνεργατικής συμπεριφοράς, επισημαίνουν οι διπλωματικές πηγές.

Όσον αφορά την λεγόμενη θετική ατζέντα, στην έκθεση αναφέρεται ότι θα μπορούσε να εφαρμοστεί κατά τρόπο τμηματικό και κυρίως αναστρέψιμο και ότι θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο η Τουρκία θα δείξει εποικοδομητική συμπεριφορά τους επόμενους μήνες.

Επίσης, η ελληνική πλευρά είναι ικανοποιημένη από το γεγονός ότι η έκθεση είναι ξεκάθαρη αναφορικά με το ζήτημα της οριοθέτησης της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας: θα πρέπει να αντιμετωπισθεί μέσω διαλόγου στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), και εάν δεν βρεθεί λύση στο πλαίσιο του διαλόγου αυτού, το εν λόγω ζήτημα θα πρέπει να παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Αναφορικά με το μεταναστευτικό-προσφυγικό, υπάρχει σαφής αναφορά στα γεγονότα του Φεβρουαρίου του 2020 στον Έβρο, καθώς αναφέρεται ξεκάθαρα ότι η Τουρκία με ενεργό τρόπο ενθάρρυνε μετανάστες και πρόσφυγες να εισέλθουν με τη βία στην ΕΕ, κάτι που αποτελεί για ακόμη μια φορά την αναγνώριση ότι τα σύνορα της Ελλάδας είναι και σύνορα της Ευρώπης. Και όλα αυτά, όπως αναφέρεται, σε πλήρη αντίθεση με την Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016.

Επίσης γίνεται αναφορά στη διακοπή των επιστροφών προς την Τουρκία από τα ελληνικά νησιά που είναι υποχρέωσή της βάσει της Κοινής Δήλωσης, σημειώνουν οι ίδιες πηγές.

Από την άλλη, στην έκθεση γίνεται σαφής αναφορά για τις υπερπτήσεις ελληνικού εδάφους, όμως δεν υπάρχει ευρύτερη αναφορά στο γεγονός ότι η Τουρκία έχει επανειλημμένα παραβιάσει την UNCLOS, η οποία εξάλλου αποτελεί μέρος του Ευρωπαϊκού Δικαίου, καθώς και στις συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναερίου χώρου και των χωρικών υδάτων της χώρας.

Επίσης, δεν υπάρχει αναφορά στο «casus belli», το οποίο αποτελεί κατάφορη παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, και ενώ γίνεται σωστά αναφορά στην συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας, δεν επισημαίνεται επίσης ότι η Τουρκία, εδώ και χρόνια, έχει πάψει μονομερώς να την εφαρμόζει.

Αναγνωρίζεται ότι η κατάσταση είναι εύθραυστη, παρά τα θετικά βήματα και ότι απαιτείται χρόνος για να αξιολογηθεί αν η αποκλιμάκωση είναι διαρκής και αξιόπιστη. Ως εκ τούτου, οι διάφορες επιλογές, τόσο οι θετικές όσο και οι αρνητικές, διέπονται από τις αρχές της αιρεσιμότητας, αντιστρεψιμότητας και αναλογικότητας, υπογραμμίζουν διπλωματικές πηγές.

Η έκθεση αποτυπώνει κατά τρόπο, σε γενικές γραμμές, αντικειμενικό τις εξελίξεις στο πλαίσιο των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας.

Το γεγονός ότι τα θετικά στοιχεία της έκθεσης υπερτερούν κατά πολύ των ελλείψεων είναι το αποτέλεσμα της διαρκούς προώθησης των ελληνικών θέσεων προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, αλλά και προς τους Ευρωπαίους εταίρους, από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια και τον αναπληρωτή υπουργό Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές.