Ο Κομφούκιος και το ελεύθερο εμπόριο: Ο Σι Τζινπίνγκ στην Αθήνα

Τρίτη, 12 Νοεμβρίου 2019 07:22

Λίγες μέρες μετά την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Κίνα, η παρουσία του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ στην Αθήνα σηματοδοτεί το άριστο επίπεδο των ελληνοκινεζικών σχέσεων.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις κοινές δηλώσεις του με τον κ. Σι είπε ότι: «Στην Αθήνα, όπως και τη Σανγκάη, διαπιστώνεται ότι οι σχέσεις μας είναι πιο θερμές από ποτέ».

Η δήλωση του πρωθυπουργού δεν συνιστά έκφραση διπλωματικής αβρότητας, αλλά απηχεί την πραγματικότητα. Όντως οι διμερείς σχέσεις είναι καλύτερες από ποτέ, αφού η συνεργασία Ελλάδας - Κίνας είναι στρατηγικού χαρακτήρα με μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα.

One belt One Road

Η διαρκής αναβάθμιση των κινεζοελληνικών σχέσεων έχει σαν βασική προωθητική δύναμη το λιμάνι του Πειραιά, ιδιοκτησίας πλέον της κινέζικης Cosco. Η αγορά του λιμανιού και η μετατροπή του σε βασική πύλη για τα κινέζικα προϊόντα, αποτελεί μέρος του γιγαντιαίου project «One belt One Road». To «One Belt One Road» προβλέπει επενδύσεις στις υποδομές 152 χωρών και θα διαρκέσει έως το 2049. Αποσκοπεί στη αναβάθμιση των δικτύων μεταφορών, των εμπορικών ανταλλαγών και των πολιτιστικών επαφών. Το «Belt» (ζώνη) αναφέρεται στα οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα, ενώ το Road (δρόμος) στις θαλάσσιες μεταφορές.

«Κίνα και Ελλάδα είναι εταίροι εκ φύσεως για τη δημιουργία μίας ζώνης, ενός δρόμου. Πρέπει αυτή η πρωτοβουλία να ενισχυθεί με την περαιτέρω ανάπτυξη της χώρας σας. Προσβλέπουμε στην υλοποίηση των συνεργασιών σε πολλούς τομείς και θέλουμε να ενισχύσουμε τον διαμετακομιστικό ρόλο του Πειραιά και να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο την μεταφορική ικανότητα της γραμμής ταχείας επικοινωνίας ξηράς-θάλασσας, Κίνας-Ευρώπης», είπε χαρακτηριστικά ο Σι Τζιπίνγκ στις κοινές δηλώσεις με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Η κουλτούρα

Οι άριστες σχέσεις Ελλάδας - Κίνας επισφραγίστηκαν από την υπογραφή 16 συμφωνιών μεταξύ των δύο χωρών. Πέρα από τις συμφωνίες που αφορούν το εμπόριο και τις επενδύσεις, πρέπει να υπογραμμίσουμε εκείνες που σχετίζονται με την κουλτούρα. Συγκεκριμένα, συμφωνήθηκε η ίδρυση παραρτήματος του Ινστιτούτου Κομφούκιος στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και την ίδρυση Κέντρου Κινεζικών Σπουδών.

Στο θέμα του πολιτισμού αναφέρθηκε εκτενώς ο Σι Τζιπίνγκ στο άρθρο του στην Καθημερινή:

«Οι μεγάλοι αρχαίοι πολιτισμοί μοιράζονται ορισμένα χαρακτηριστικά. Δύο χιλιάδες χρόνια πριν, οι αρχαίοι πολιτισμοί της Κίνας και της Ελλάδας έδιναν τα φώτα τους στις δύο άκρες της Ευρασίας. Η χρυσή εποχή κατά την οποία έδρασαν οι κορυφαίοι Ελληνες φιλόσοφοι και λογοτέχνες συμπίπτει με την περίοδο άνθησης των "Εκατό Σχολών Σκέψης" στην Κίνα. Ο σπουδαίος Έλληνας συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης, ο οποίος είχε επισκεφθεί την Κίνα δύο φορές, έγραψε ότι: "Ο Κομφούκιος και ο Σωκράτης είναι δύο μάσκες που σκεπάζουν το ίδιο πρόσωπο: το φωτερό πρόσωπο της ανθρώπινης λογικής"».

Απευθυνόμενος στον Προκόπη Παυλόπουλο, ο Σι Τζιπίνγκ υπογράμμισε ότι η ελληνοκινεζική συνεγασία δεν είναι μόνο η συνεργασία δύο χωρών αλλά δύο μεγάλων πολιτισμών.

Ούτε αυτή η αναφορά στον πολιτισμό συνιστά αποκλειστικά έκφραση διπλωματικής αβρότητας. Ο επίσημος πολιτικός λόγος της Κίνας ενσωματώνει στοιχεία του κομφουκιανισμού, ενώ πολύ συχνά Κινέζοι αξιωματούχοι κάνουν λόγο στην «αρμονία» και την «ισορροπία» ως απώτερων στόχων των διεθνών σχέσεων

Η ηγεμονία

Είναι προφανές ότι η μορφή που παίρνει ο πολιτικός λόγος των Κινέζων αξιωματούχων, απορρέει από την ιδιαίτερη παράδοση της μεγάλου κινέζικου πολιτισμού. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Γάλλος γεωγράφος Φερνάντ Μπρωντέλ «έβλεπε» στους γραφειοκράτες του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας την άμεση συνέχεια των μανδαρίνων της αυτοκρατορικής εποχής.

Αυτό όμως που έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία είναι ότι σε μια στιγμή όπου οι ΗΠΑ αναδιπλώνονται, η Κίνα εμφανίζεται ως ο μεγάλος υπέρμαχος ενός παγκόσμιου συστήματος ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών προς όφελος όλων των πλευρών.

«Οι πολιτικές προστατευτισμού μοιάζει με το να κλειδώνεις τον εαυτό σου σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Μπορεί να κρατάς μακριά τον άνεμο και τη βροχή, όμως κρατάς μακριά και το φως και τον αέρα», είχε πει ο κ. Σι το 2017 στο Νταβός, προκαλώντας παγκόσμια αίσθηση.

Με το δίδυμο «ελεύθερο εμπόριο – πολιτισμός» η Κίνα χτίζει τη σχέση της και με την Ελλάδα. Μέσω των άμεσων ξένων επενδύσεων, του τουρισμού και των πολιτιστικών ανταλλαγών, εμφανίζεται να μη θέλει απλώς να κάνει δουλειές. Θέλει να πείσει ότι δεν ενδιαφέρεται μόνο να βγάλει κέρδη, αλλά και χτίσει μια ισότιμη σχέση και να συμβάλει στην ευημερία της Ελλάδας. Και μια Ελλάδα ταλαιπωρημένη από τους Ευρωπαίους εταίρους και ανήσυχη με τις επιλογές της αμερικάνικης πολιτικής, ακούει πολύ προσεκτικά το μήνυμα της μεγάλης χώρας του Κομφούκιου και του Μάο Τσε Τουνγκ.